Ο κ. Αντώνης Λατούρος, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Αδρανών Υλικών, Aggregates Europe–UEPG, μιλάει στο energygame.gr για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος, τις ανάγκες που υπάρχουν στην Ευρώπη και το ζήτημα της ανακύκλωσης. Επισημαίνει πως σε επίπεδο ΕΕ «πρέπει να υπάρξει μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για την ανάπτυξη των λατομείων. Τα αδρανή υλικά πάντα θα είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας», αναφέρει.
Πώς πρέπει να στηρίξει τον κλάδο των αδρανών υλικών η ΕE; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας;
Όσον αφορά τον ευρωπαϊκό σύνδεσμο Aggregates Europe, έχουμε κάνει μια μελέτη το 2022, που στην ουσία είναι επικαιροποίηση προηγούμενης μελέτης που είχε γίνει το 2010 σε σχέση με τις διαδικασίες αδειοδότησης σε όλη την Ευρώπη. Η μελέτη αυτή εξέτασε μεταξύ άλλων και πόσος χρόνος χρειάζεται για να αδειοδοτηθεί ένα νέο λατομείο ή/και να επεκταθεί ένα υφιστάμενο. Δυστυχώς διαπιστώσαμε ότι υπάρχει κομφούζιο σε όλη την Ευρώπη. Χρειάζονται από 5 χρόνια σε μια χώρα μέχρι 25 σε κάποια άλλη. Δεν υπάρχει ενιαίο πλαίσιο όσον αφορά τη διαδικασία αδειοδοτήσεων. Σε κάποιες χώρες είναι στο επίπεδο της κυβέρνησης, σε κάποιες άλλες είναι στο επίπεδο του δήμου, σε κάποιες άλλες είναι ένας συνδυασμός και των δύο. Άρα, για να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να στηρίξει τον κλάδο των αδρανών υλικών θα πρέπει να γίνει επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης.
Ίσως το προτιμητέο σενάριο θα ήταν να εφαρμοστεί ένα ενιαίο πλαίσιο σε όλα τα κράτη-μέλη. Ακούσαμε και πολλές φορές τη λέξη one stop shop. Σαφώς είμαστε υπέρ, αλλά θα πρέπει να είναι ένα ενιαίο πλαίσιο σε όλη την Ευρώπη και στα κράτη-μέλη για να υπάρχει μια διαδικασία εξορθολογισμού. Κάτι παρόμοιο που έγινε, δηλαδή, με το Critical Raw Materials Act θα μπορούσε να γίνει και για τις υπόλοιπες πρώτες ύλες. Για παράδειγμα, το Critical Raw Materials Act επικεντρώνεται στις κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες, οι οποίες σε όγκους είναι ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό σε σχέση με τις υπόλοιπες πρώτες ύλες που χρειαζόμαστε. Αφού τα αδρανή υλικά είναι ο μεγαλύτερος όγκος απ’ όλα αυτά και πολλοί τα θεωρούν δεδομένα, πολύ φοβάμαι ότι αν δεν γίνει κάτι σύντομα, τότε θα γίνουν και αυτά critical, πολύ σύντομα.
Τι ανάγκες υπάρχουν στην Ευρώπη σε σχέση με τα αδρανή υλικά;
Η Ευρώπη (τα 27 Κράτη Μέλη, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών, δηλαδή η Νορβηγία, η Ελβετία, το Λιχτενστάιν και η Ισλανδία ) χρειάζονται 3 δισ. τόνους τον χρόνο. Λέμε χρειάζονται διότι τα αδρανή υλικά είναι ένα απαραίτητο προϊόν για τον άνθρωπο, για την οικονομία μας, για την ανάπτυξή μας, για την επιβίωσή μας στο τέλος της ημέρας. Αυτός ο όγκος κάνει τα αδρανή υλικά να είναι στην Ευρώπη και διεθνώς το δεύτερο πιο χρησιμοποιούμενο υλικό μετά το νερό. Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε αυτόν τον όγκο, φανταστείτε μια σορό από αδρανή υλικά 8 μέτρα πλάτος και 8 μέτρα ύψος γύρω από τον Ισημερινό, κάθε χρόνο. Σε παγκόσμιο επίπεδο μιλάμε για 39 δισ. τόνους. Από αυτά, οι ΗΠΑ παράγουν τα 2,5 δισ. η Κίνα περίπου 16-17 δισ. και η Ινδία που έχει αυξητική τάση τα 6,5. Αυτούς τους τεράστιους όγκους όλοι τους θεωρούν δεδομένους. Όμως αν δεν βρούμε τρόπο να τους αδειοδοτούμε και να έχουμε αδειοδοτημένα αποθέματα για τουλάχιστον 25 χρόνια μπροστά, σύντομα θα γίνουν και αυτά critical.
Επίσης, η τάση είναι να μειώνονται οι αποστάσεις σε σχέση με τη μεταφορά αυτών των προϊόντων, αφού για να παράξεις ένα τόνο αδρανών υλικών εκπέμπεις 4,5 κιλά CO2, για να τα μεταφέρεις 40 χλμ έχεις άλλα 4,5 κιλά CO2. Αν είναι ακόμα μεγαλύτερη η απόσταση, τότε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της μεταφοράς των αδρανών υλικών υπερβαίνει το αντίστοιχο της παραγωής τους. Άρα η προσπάθεια είναι τα λατομεία να είναι κοντά στην κατανάλωση, δηλαδή στις πόλεις. Άρα χρειαζόμαστε πρόσβαση σε τοπικές ύλες. Δεν γίνεται τα λατομεία να είναι 100 ή 200 χλμ. μακριά από τις πόλεις.
Υπάρχουν, όμως, τοπικές αντιδράσεις. Πώς μπορούν να αμβλυνθούν;
Υπάρχουν παντού, όμως αυτό που κάνουμε εμείς είναι να αποδείξουμε ότι δεν είναι αυτή η πραγματικότητα, ότι τα λατομεία δεν είναι πρόβλημα για το περιβάλλον, αλλά μέρος της λύσης. Έχουν γίνει πολλές μετρήσεις, σε πολλά λατομεία σε όλη την Ευρώπη, που δείχνουν ότι η βιοποικιλότητα όχι μόνο επανέρχεται εκεί που γίνονται αποκαταστάσεις, αλλά σε πολλές περιπτώσεις αυξάνεται. Στην Κύπρο, ως Παγκύπριος Σύνδεσμος Λατομείων, φωνάξαμε το Πανεπιστήμιο Κύπρου και χρηματοδοτήσαμε μια μελέτη, στο πλαίσιο της οποίας το τμήμα Βιολογικών Επιστημών πήγε σε όλες τις λατομικές ζώνες της Κύπρου και μέτρησε τη Βιοποικιλότητα τόσο στις περιοχές που έγινε αποκατάσταση, όσο και στις γύρω περιοχές. Η μελέτη αυτή είναι μοναδική σε όλη την Ευρώπη, αφού κάλυψε μια ολόκληρη χώρα και δείχνει ότι σε όλες τις λατομικές ζώνες, εκεί όπου έχουν γίνει αποκαταστάσεις, η βιοποικιλότητα είναι ίδια και σε κάποιες περιοχές είναι και αυξημένη, συγκρίνοντας πάντα με τις γύρω περιοχές. Παράγουμε ένα υλικό που είναι αναγκαίο για την ανθρωπότητα. Αν δεν υπήρχαν τα αδρανή, δεν θα υπήρχε κυριολεκτικά τίποτε από αυτά που βλέπουμε γύρω μας. Ούτε δρόμοι, ούτε λιμάνια, σπίτια, νοσοκομεία.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
