Η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των κυβερνήσεων των «27» επί της πρότασης Κανονισμού της Κομισιόν για πλήρη απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού αερίου, αγωγών και LNG το αργότερο έως την 1η Ιανουαρίου 2028 είναι το διακύβευμα της Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ σήμερα (Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2025), που προδιαγράφεται ως μία από τις πλέον κρίσιμες μετά την ενεργειακή κρίση. Γιατί, αν και απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία (δηλαδή έγκριση από τουλάχιστον 55 % των κρατών-μελών, ήτοι που να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον 65 % του πληθυσμού της ΕΕ), κάτι που σημαίνει ότι το σχεδόν προεξοφλημένο βέτο της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας (που όχι μόνο διατηρούν δεσμούς με το Κρεμλίνο, αλλά και ως περίκλειστες χώρες εκφράζουν φόβους για την ασφάλεια εφοδιασμού και για ενδεχόμενο άλμα των τιμών ενέργειας σε μη βιώσιμα επίπεδα) δεν αρκεί για να μπλοκάρει τη διαδικασία, εντούτοις οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η συζήτηση θα είναι ζωηρή και διόλου τυπική και το deal δεν είναι δεδομένο. Και τούτο διότι δύο ακόμα μεγάλες χώρες με ειδικό βάρος στην ΕΕ (και με υψηλές εισαγωγές ρωσικού LNG), η Ισπανία και η Γαλλία, λέγεται ότι έχουν εγείρει ενστάσεις επί του συμβιβαστικού κειμένου, όπως έχει διαμορφωθεί έπειτα από πολύμηνες ζυμώσεις (σε συνέχεια της παρουσίασης της αρχικής πρότασης της Επιτροπής τον περασμένο Ιούνιο). Ενστάσεις που εκτιμάται ότι εστιάζονται -μεταξύ άλλων- στις προβλέψεις του κειμένου για προέγκριση (ex ante authorisation) για όλες τις εισαγωγές φυσικού αερίου και LNG, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν προέρχονται από τη Ρωσία και θα υπάρχει ομαλή διαδικασία επαλήθευσης πριν το αέριο εισέλθει σε ευρωπαϊκό έδαφος. Αλλά και στην πρόβλεψη ότι οι εισαγωγές θα πρέπει να απορρίπτονται εάν δεν υπάρχει έγκριση.
Η θέση της Ελλάδας για την απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού αερίου
Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στο μπλοκ των χωρών που είναι υπέρ του σχεδίου Κανονισμού όπως έχει διαμορφωθεί, όπως αναμένεται να τονίσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, που θα δώσει το «παρών» σήμερα στο Λουξεμβούργο μαζί με τον υφυπουργό ΠΕΝ, Νίκο Τσάφο. Το μήνυμα που αναμένεται να στείλει η Αθήνα -με το βλέμμα και στην….άλλη όχθη του Ατλαντικού, δηλαδή στην Ουάσιγκτον- είναι ότι επείγει η απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατόν, παρ’ ότι το μείγμα των εισαγωγών της Ελλάδας προέρχεται ακόμα σε ποσοστό άνω του 40% από τον συγκεκριμένο προμηθευτή (αν και το ποσοστό βαίνει συνεχώς μειούμενο), καθώς η χώρα μας συμπεριλαμβάνεται μαζί με την Ουγγαρία, την Αυστρία και τη Σλοβακία (καθώς και τις Σερβία και Β. Μακεδονία, που δεν είναι μέλη της ΕΕ) στις ευρωπαϊκές χώρες όπου το ρωσικό αέριο ρέει μέσω του TurkStream, την τελευταία όδευση που βρίσκεται ακόμα σε κανονική λειτουργία. Οι κ. Παπασταύρου και Τσάφος αναμένεται να τονίσουν τι η Ελλάδα κινείται με ταχείς ρυθμούς στην κατεύθυνση της υποκατάστασης του ρωσικού αερίου με LNG (που αυξήθηκε κατά 82% την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2025 σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, με τα φορτία από τις ΗΠΑ να αναλογούν σχεδόν στο 90% των συνολικών εισαγωγών). Αναμένεται δε να αναδείξουν τον ρόλο της Ελλάδας ως κρίσιμης πύλης εισόδου και διαμετακόμισης προς την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη φυσικού αερίου από αξιόπιστους προμηθευτές, με τα τέρμιναλ της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης, αλλά και τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου -που έχει ως αφετηρία την Ελλάδα- να έχουν κεντρική θέση στην όλη «εξίσωση».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το προσχέδιο του Κανονισμού όπως έχει διαμορφωθεί «απαντά» σε μια από τις βασικές ανησυχίες της Ελλάδας που είναι οι «συγκαλυμμένες» εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Βουλγαρίας και Τουρκίας, το οποίο όμως εμφανίζεται ως τουρκικό (Τurkish Blend). Για τον λόγο αυτόν, σύμφωνα με πληροφορίες, στο σημείο του Κανονισμού όπου περιγράφεται η διαδικασία αδειοδότησης των ροών φυσικού αερίου αγωγών και LNG από τρίτες χώρες (εν προκειμένω από την Τουρκία) έχει ενσωματωθεί ειδική πρόβλεψη για τον TurkStream, με την αναφορά ότι οποιεσδήποτε άλλες ροές φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας προς Βουλγαρία και Ελλάδα θεωρούνται ρωσικής προέλευσης, μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Αναφορά που «φωτογραφίζει» τον δεύτερο αγωγό Βουλγαρίας-Τουρκίας που μεταφέρει ρωσικό αέριο τόσο μέσω αγωγών όπως ο BlueStream όσο και LNG (ρωσικό και από άλλες χώρες) που φτάνει στα πέντε πλωτά τερματικά (FSRU) της Τουρκίας.
Σε κάθε περίπτωση, η αυριανή Σύνοδος των ΥΠΕΝ διεξάγεται με «φόντο» τις ισχυρές αμερικανικές πιέσεις προς την ΕΕ να κόψει πλήρως τους ενεργειακούς της δεσμούς με τη Ρωσία το ταχύτερο δυνατόν (με δεδομένη και την πρόσφατη εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ που περιλαμβάνει δέσμευση για αγορές ενέργειας και πυρηνικής τεχνολογίας made in USA ύψους 750 δις. δολ. στην επόμενη τριετία), αλλά και πρόσφατα στοιχεία που έδειξαν ότι σειρά χωρών της ΕΕ (μεταξύ των οποίων η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Ρουμανία, η Πορτογαλία και η Κροατία) αύξησαν αντί να μειώσουν τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία φέτος, με χώρες όπως τη Γαλλία να αναδεικνύουν τον ρόλο τους ως κόμβου διαμετακόμισης του ρωσικού αερίου προς άλλους προορισμούς.
Αν οι κυβερνήσεις καταλήξουν σε συμφωνία, θα πρόκειται για μια ιστορική απόφαση με «πρόσημο» όχι μόνο ενεργειακό, αλλά και γεωπολιτικό. Διότι θα σηματοδοτεί την αποφασιστικότητα της Ευρώπης να αποκοπεί οριστικά από έναν προμηθευτή που για δεκαετίες κάλυπτε μεγάλο μέρος των αναγκών της, στρέφοντας το βλέμμα σε εναλλακτικές πηγές LNG και νέες διαδρομές προμήθειας. Tαυτόχρονα, η ΕΕ επιχειρεί να θωρακίσει την εσωτερική της αγορά απέναντι στο «γκρίζο εμπόριο» ρωσικού LNG, το οποίο φτάνει μέσω τρίτων χωρών με παραποιημένα στοιχεία προέλευσης. Το νέο πλαίσιο προβλέπει ότι κάθε κυβικό μέτρο φυσικού αερίου που εισέρχεται στην ευρωπαϊκή αγορά θα πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό μη ρωσικής προέλευσης.
Η απόφαση των ΥΠΕΝ -εφόσον ληφθεί- θα κινείται προς τη διαδικασία της ολοκλήρωσης μιας μακράς και επίπονης πορείας, που ξεκίνησε αμέσως μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Από το 2022 έως σήμερα η εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο έχει μειωθεί από ποσοστά άνω του 40% σε λιγότερο από 10%. Αν όλα εξελιχθούν σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το 2028 θα αποτελέσει το πρώτο έτος στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο. Ένα ορόσημο που δεν θα καθορίσει μόνο τη μελλοντική ενεργειακή πολιτική, αλλά και τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της Ευρώπης για τις επόμενες δεκαετίες.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
