Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ένα βήμα πριν την πλήρη εφαρμογή ενός από τα πιο φιλόδοξα περιβαλλοντικά και εμπορικά της εγχειρήματα: του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM). Από την 1η Ιανουαρίου 2026, τα προϊόντα που εισάγονται στην ΕΕ θα επιβαρύνονται με κόστος ανάλογο με τις εκπομπές CO₂ που συνδέονται με την παραγωγή τους, με στόχο την προστασία των ευρωπαϊκών παραγωγών, την αποτροπή της λεγόμενης «διαρροής άνθρακα», και την ενίσχυση της παγκόσμιας απανθρακοποίησης.
Με τον CBAM, η Ε.Ε. δημιουργεί νέους κανόνες αγοράς που θέτουν τον άνθρακα στο επίκεντρο του διεθνούς εμπορίου. Από την καθημερινή λειτουργία παραγωγών και εισαγωγικών επιχειρήσεων μέχρι τις διπλωματικές σχέσεις με μεγάλες εξαγωγικές χώρες, ο νέος αυτός μηχανισμός αναμένεται να διαμορφώσει το περιβάλλον της πράσινης οικονομίας για τα επόμενα χρόνια.
«Σκοπός του CBAM είναι να διασφαλίσει ότι οι ευρωπαίοι παραγωγοί στους τομείς του χάλυβα, του αλουμινίου, του τσιμέντου και των λιπασμάτων, οι οποίοι καταβάλλουν κανονικά το κόστος του ETS, δεν θα βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με εισαγωγές από τρίτες χώρες που παράγουν και εξάγουν προς την ΕΕ χωρίς να πληρώνουν τιμή για το CO₂ και χωρίς αντίστοιχους περιβαλλοντικούς κανονισμούς» αναφέρει στο energygame.gr o κ. Γεράσιμος Θωμάς, Γενικός Διευθυντής στη Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης (DG TAXUD) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως εξηγεί «αποτελεί μόνο ένα από τα εργαλεία πολιτικής που χρησιμοποιούνται για τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού για τους ευρωπαίους παραγωγούς. Η αξία του αποδεικνύεται από το γεγονός ότι παραγωγοί προϊόντων καθοδικών κλάδων έχουν ζητήσει την ένταξη των τομέων τους στο CBAM.
Οι κανονισμοί του CBAM και η εκτελεστική νομοθεσία μόλις δημοσιεύθηκαν και η αποτελεσματικότητά τους θα δοκιμαστεί τα επόμενα δύο χρόνια».
Σύμφωνα με τον κ. Θωμά, μια ακόμη αναθεώρηση θα πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του 2027 ενώ όπως τονίζει το εργαλείο λειτουργεί καλύτερα τόσο για τους παραγωγούς της ΕΕ όσο και για εκείνους τρίτων χωρών που επενδύουν στη μείωση των ενσωματωμένων εκπομπών τους. Δεν προβλέπει εξαιρέσεις για καμία τρίτη χώρα και περιλαμβάνει αυστηρά μέτρα κατά της καταστρατήγησης. Σημειώνεται, δε, ότι ήδη, περί τις 80 χώρες διεθνώς εφαρμόζουν ή θεσπίζουν συστήματα φορολόγησης άνθρακα και τιμολόγησης των εκπομπών CO₂, σε σημαντική έκταση, μεταξύ άλλων και ως αποτέλεσμα της επικείμενης εφαρμογής τουCBAM.
Τι είναι ο CBAM
Η λογική του CBAM είναι απλή στην έννοια αλλά παρουσιάζει προκλήσεις στην εφαρμογή του: Στην Ευρώπη, οι παραγωγοί προϊόντων υψηλής έντασης άνθρακα, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο, το τσιμέντο, τα λιπάσματα ή το υδρογόνο, καταβάλλουν ήδη κόστος για τις εκπομπές τους μέσω του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS). Όταν αντίστοιχα προϊόντα εισάγονται από χώρες με χαλαρότερους περιβαλλοντικούς περιορισμούς, δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός και κινδυνεύει η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, ενώ οι παγκόσμιες εκπομπές δεν μειώνονται – δηλαδή η παραγωγή απλώς μεταφέρεται εκτός ΕΕ, χωρίς ουσιαστικό όφελος για το κλίμα.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
