«Ο Όμιλος Tata έχει επεκταθεί δραματικά την τελευταία δεκαετία», δηλώνει ο Σοράμπ Μουκερζέα, ιδρυτής και επικεφαλής επενδύσεων της Marcellus Investment Managers. Η έκθεση του ιστορικού και πανίσχυρου ομίλου στην αεροπορία, την άμυνα, την κατασκευή iPhone, τον χάλυβα, τον τουρισμό και το τσάι αυξάνει τις πιθανότητες κρίσεων ή των «μαύρων κύκνων», σημειώνει ο ίδιος στους Financial Times. Έχει προηγηθεί ένα ταραχώδες εξάμηνο για τον όμιλο. Συνέβη το θανατηφόρο δυστύχημα με αεροσκάφος της Air India, τον έλεγχο της οποίας επανέκτησε ο όμιλος, αφού είχε κρατικοποιηθεί πριν από 69 χρόνια. Πάνω από 290 άτομα έχασαν τη ζωή τους…
Η Tata Consultancy Services (TCS), η μεγαλύτερη εταιρεία παροχής υπηρεσιών πληροφορικής στην Ινδία, έχει παγιδευτεί στον εμπορικό πόλεμο που έχει κηρύξει ο Ντόναλντ Τραμπ, την αύξηση του κόστους της βίζας Η-1Β για τους εργαζόμενους με εξειδίκευση, πάλι στις ΗΠΑ, και τον ανταγωνισμό από εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης. Μια κυβερνοεπίθεση στην Jaguar Land Rover (JLR), η οποία ελέγχεται από την Tata Motors, παρέλυσε την παγκόσμια παραγωγή της και εξέθεσε την αποτελεσματικότητα των συστημάτων της TCS, που παρέχει υπηρεσίες στην αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά επίσης και στη Marks & Spencer και στην Co-op.
Η συνδυασμένη κεφαλαιοποίηση των 16 εισηγμένων εταιρειών της Tata Group έχει υποχωρήσει κατά περίπου 70 δισ. δολάρια από τις αρχές του έτους και κυμαίνεται σήμερα κάτω από τα 300 δισ. δολάρια. Η μετοχή της Tata Consulting Services έχει υποχωρήσει πάνω από 29%, καθώς διατηρεί ισχυρή παρουσία στην αμερικανική αγορά και επηρεάζεται από τις πολιτικές του Τραμπ. Η μετοχή της Tejas Networks -η οποία ειδικεύεται στον σχεδιασμό και την κατασκευή προϊόντων δικτύωσης οπτικών, ευρυζωνικών και δεδομένων- έχει χάσει το ήμισυ της αξίας της, ενώ αυτές των Trent και Nelco έχουν διολισθήσει κατά το ένα τρίτο. Το 47% φτάνουν οι απώλειες της μετοχής της Tata Motors από τις αρχές του έτους.
Ο όμιλος είναι πολύ σημαντικός για την Ινδία ιστορικά και οικονομικά, στον βαθμό που απαίτησε την προσοχή του πρωθυπουργού, Ναρέντρα Μόντι. Ένα από τα ακανθώδη ζητήματα είναι η περίπλοκη δομή του ομίλου. Πηγές του ινδικού Τύπου αποκάλυψαν τον Οκτώβριο πως ο Νοέλ Τάτα, πρόεδρος της Tata Trusts, επισκέφθηκε την κατοικία του Αμίτ Σαχ, υπουργού Εσωτερικών της Ινδίας. Παρόντες ήταν, επίσης, η Νιρμάλα Σίθαραμαν, υπουργός Οικονομικών, ο πρόεδρος της Tata Trusts, Ναταγιάν Καντρασεκαράν, και δύο ακόμη μέλη του διοικητικού συμβουλίου.
Η απουσία μιας κοινής ανακοίνωσης από τις Tata Sons και Tata Trusts κατέδειξε πως επικρατεί διχογνωμία ως προς την επίλυση όλων αυτών των κρίσεων. Η Tata Trusts, ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα, ελέγχει το 66% της Tata Sons, η οποία είναι εταιρεία συμμετοχών, που περιλαμβάνει τις 26 εισηγμένες εταιρείες της Tata Group. Είναι η δεύτερη φορά σε λιγότερο από μία δεκαετία που ο ιστορικός όμιλος παγιδεύεται σε μια μάχη εξουσίας ανάμεσα στην Tata Trust και Tata Sons, ενώ τα προβλήματα των θυγατρικών πολλαπλασιάζονται.
Η TCS πέρασε και από το μικροσκόπιο της βρετανικής κυβέρνησης, η οποία έθεσε ζήτημα αξιοπιστίας των συστημάτων της μετά τις κυβερνοεπιθέσεις στην JLR, τη Marks & Spencer και την Co-op. Αυτά τα συμβάντα κόστισαν στην Co-op περίπου 206 εκατ. στερλίνες σε χαμένες πωλήσεις. Η Marks & Spencer υπολογίζει ότι οι κυβερνοεπιθέσεις στα συστήματά της θα οδηγήσουν σε πτώση κερδών κατά 300 εκατ. στερλίνες για το 2025. Στην περίπτωση της JLR, οι απώλειες ήταν εξίσου σημαντικές. Η βρετανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να παράσχει έκτακτη πίστωση 1,5 δισ. στερλινών.
Tata Group: Ένας όμιλος που είναι συνυφασμένος με τη βιομηχανική ιστορία της Ινδίας
Είναι μια μεγάλη και ανησυχητική ανατροπή της κατάστασης του ινδικού ομίλου σε σχέση με την εποχή που ο Ράταν Τάτα αναλάμβανε σταδιακά τα ηνία του ομίλου. Σημειωτέον ότι ο ιδρυτής του ομίλου ήταν ο Τζάμσετζι Τάτα, ένας άνθρωπος που θεωρείται «πατέρας της ινδικής βιομηχανίας». Ο Τζάμσετζι ήταν, ουσιαστικά, θείος της μητέρας του Ράταν, ο οποίος κατάφερε από τη δεκαετία του ’70 να αυξήσει 40 φορές τα έσοδα του ομίλου και τα κέρδη 50 φορές. Μέσα σε μια 21ετία διαφοροποίησε τις δραστηριότητες του ομίλου.
Ενώ ο όμιλος στηριζόταν αρχικά στην πώληση εμπορευμάτων, ο Ράταν Τάτα καθιέρωσε προϊόντα που μετέπειτα επεκτάθηκαν σε ξένες αγορές και κυρίως στη Βρετανία. Η Tata Tea εξαγόρασε τη βρετανική Tetley, ενώ η Tata Motors απέκτησε τον έλεγχο της ιστορικής Jaguar Land Rover. Η Tata Steel απορρόφησε την Corus. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, ο Ράταν Τάτα επέκτεινε τις δραστηριότητες του ομίλου εκτός των ινδικών συνόρων. Πριν αποσυρθεί το 2012, το 65% των εσόδων προέρχονταν από το εξωτερικό. Στην Ινδία καθιέρωσε το Tata Nano και το Tata Indica, το οποίο εξελίχθηκε σε σύμβολο της ινδικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Απεβίωσε πέρυσι στην ηλικία των 86 ετών. Σήμερα η κυβέρνηση του Ναρέντρα Μόντι ασκεί πιέσεις στον Νοέλ Τάτα, ετεροθαλή αδελφό του εκλιπόντος Ρατάν, να προχωρήσει στη δημόσια εγγραφή της Tata Sons για λόγους διαφάνειας.
