Μια τεράστια πρόκληση περιμένει τον πιο πλούσιο άνθρωπο του κόσμου, Έλον Μασκ, Πιο συγκεκριμένα, οι μέτοχοι της Tesla ενέκριναν ένα σχέδιο αμοιβής – μαμούθ, ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων για τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, εφόσον επιτευχθούν στόχοι που θυμίζουν περισσότερο επιστημονική φαντασία παρά επιχειρηματικό πλάνο, και παρά τις αντιδράσεις πολλών οικονομικών παραγόντων, συμβούλων, επενδυτών και πολιτικών. Πλέον το «τρισεκατομμύριο του Μασκ» είναι το πιο ακριβό στοίχημα στην ιστορία της Tesla.
Η Les Echos επικεντρώθηκε στην αμοιβή του Έλον Μασκ, του οποίου η περιουσία έσπασε πλέον το φράγμα των 500 δισ. δολαρίων. Να σημειώσουμε ότι παρά τον ασύλληπτο πλούτο του, ο επικεφαλής της Tesla δηλώνει ότι κοιμάται σε σπίτια φίλων και οδηγεί συλλεκτικά αυτοκίνητα – ενώ επενδύει δισεκατομμύρια σε τεχνολογικά οράματα.
Όπως γράφει η γαλλική οικονομική εφημερίδα, οι μέτοχοι της Tesla εκτίμησαν ότι ο Μασκ ήταν τόσο απαραίτητος και ότι χρειαζόταν τόσο πολύ οικονομικό κίνητρο, που δέχτηκαν να σπάσουν όλα τα ρεκόρ στον τομέα των αμοιβών.
Στα μάτια της κοινής γνώμης, τα αφεντικά πληρώνονται πάντα υπερβολικά. Το σωστό επίπεδο είναι αυτό που δίνει κίνητρο, που είναι ανάλογο με τη δημιουργία αξίας που μπορεί να παράγει και που επιτρέπει να αποφευχθεί η μετακίνηση ενός διευθυντικού στελέχους στον ανταγωνισμό. Στην περίπτωση της Tesla, μπορεί κανείς να αναρωτηθεί αν οι ίδιοι στόχοι δεν θα μπορούσαν να είχαν επιτευχθεί με λίγο λιγότερα;
Είναι αναμφίβολα ένα δύσκολο έργο, λέει η Les Echos, Ο ίδιος ο Μασκ το αναγνωρίζει, με ένα χαμογελαστό emoji, σε μια απάντηση που δημοσιεύτηκε το πρωί της Κυριακής 9ης Νοεμβρίου σε έναν χρήστη στο κοινωνικό του δίκτυο X «δεν θα είναι εύκολο να ολοκληρωθούν τα δώδεκα στάδια» που συνοδεύουν την ιλιγγιώδη αμοιβή που του χορήγησαν οι μέτοχοι της Tesla. «Προφανώς θα υπάρξουν κάποια εμπόδια στην πορεία, αλλά, με κολοσσιαία δουλειά, πιστεύω ότι αυτοί οι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν», πρόσθεσε ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, καλώντας όποιον το επιθυμούσε να «συμμετάσχει στην περιπέτεια» αγοράζοντας μετοχές της Tesla.
Μασκ: Η πραγματικότητα είναι ότι δεν έχω αγγίξει ακόμα τίποτα
Στον Δημοκρατικό γερουσιαστή του Τέξας, Roland Gutierrez, ο οποίος τον κατηγορεί σε ένα βίντεο ότι θέλει να γίνει «ο πρώτος τρισεκατομμυριούχος εις βάρος των Αμερικανών φορολογουμένων», ο Μασκ απάντησε πιο απότομα. «Η πραγματικότητα είναι ότι δεν έχω αγγίξει ακόμα τίποτα», υπενθυμίζοντας ότι η αμοιβή του σε μετοχές θα πραγματοποιηθεί «μόνο αν καταφέρει να κάνει την Tesla την επιχείρηση με τη μεγαλύτερη αξία στον κόσμο και παραμείνει έτσι για πέντε χρόνια». Εν τω μεταξύ, δεν θα λάβει ούτε μπόνους ούτε μισθό.
Πράγματι, ο Μασκ δεν θα γίνει ο άνθρωπος που αξίζει ένα τρισεκατομμύριο δολάρια από τη μια ημέρα στην άλλη. Βέβαια, παρά την αντίθεση των εταιρειών παροχής συμβουλών ψήφου και ορισμένων θεσμικών ταμείων όπως το νορβηγικό κρατικό ταμείο, το ψήφισμα σχετικά με την αμοιβή του στην Tesla εγκρίθηκε με το 75% των ψήφων. Ήδη ιδιοκτήτης περίπου του 13% του κεφαλαίου, ο διευθύνων σύμβουλος αυξάνει έτσι, όπως επιθυμούσε, τον έλεγχό του. Μέσα σε δέκα χρόνια, εάν επιτύχει όλους τους καθορισμένους στόχους, το ένα τέταρτο της εταιρείας θα μπορούσε να του ανήκει χάρη σε αυτό το πακέτο, εξ ολοκλήρου σε μετοχές, δυνητικής αξίας 1 τρισ. δολαρίων.
Οι πολύ φιλόδοξοι στόχοι του Μασκ
Για να γίνει αυτό, αυτός που έχει ήδη μετατρέψει την Tesla σε παγκόσμιο πρωταθλητή του ηλεκτρικού αυτοκινήτου θα πρέπει να εκπληρώσει μια ολόκληρη σειρά από πολύ φιλόδοξους στόχους. Σε βιομηχανικό επίπεδο, ο Μασκ θα λάβει έτσι ένα μέρος του πακέτου του ,όταν ο κατασκευαστής αυτοκινήτων παραδώσει περισσότερα από 20 εκατομμύρια οχήματα, έναντι 8,5 εκατομμυρίων σήμερα. Η επίτευξη περισσότερων από 10 εκατομμυρίων πελατών στο σύστημα αυτόνομης οδήγησης (FSD) έναντι 1 εκατομμυρίου μέχρι σήμερα, αλλά και η κυκλοφορία 1 εκατομμυρίου ρομπoταξί και η πώληση 1 εκατομμυρίου ανθρωποειδών ρομπότ αποτελούν μέρος αυτού του σχεδίου δώδεκα σταδίων, που προτάθηκε από τον ίδιο τον Μασκ. Σήμερα, όλα αυτά παραμένουν ακόμη σε εμβρυακό στάδιο.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης σημαντική αύξηση της τιμής της μετοχής της Tesla. Με τρέχουσα αξία περίπου 1.500 δισεκατομμύρια δολάρια, η εταιρεία θα πρέπει να φτάσει σε ορόσημα που κυμαίνονται από 2.000 δισεκατομμύρια έως 8.500 δισεκατομμύρια δολάρια. Η επίτευξη των μισών από αυτούς τους στόχους θα αποτιμούσε την Tesla σε περίπου 5.000 δισεκατομμύρια δολάρια ή περισσότερο. Δηλαδή, ένα επίπεδο συγκρίσιμο με την πρώτη κεφαλαιοποίηση της αγοράς μέχρι σήμερα, τη Nvidia. Τέλος, οκτώ άλλα ορόσημα συνδέονται με τα προσαρμοσμένα EBITDA της Tesla.
Για να ξεκλειδωθεί η πρώτη δόση μετοχών που συνδέεται με αυτά τα ορόσημα, τα προσαρμοσμένα EBITDA δωδεκαμήνου θα πρέπει να φτάσουν τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια. Για τα τελευταία ορόσημα, θα πρέπει να φτάσουν τα 400 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Ο πήχης φαίνεται υψηλός. Πέρυσι, τα προσαρμοσμένα EBITDA ανήλθαν μόλις σε 16 δισεκατομμύρια δολάρια, μειωμένα σε σχέση με την κορυφή των 19 δισεκατομμυρίων το 2022.
Αυτό το σχέδιο, τόσο τεράστιο όσο και η αμοιβή που συνδέεται με αυτό, δεν παρέλειψε να προκαλέσει αγανάκτηση, ή θαυμασμό, από τους υποστηρικτές και τους αντιπάλους του Μασκ. Ο Michael Dell, ο διευθύνων σύμβουλος του ομώνυμου κατασκευαστή υπολογιστών, του έδωσε τα συγχαρητήριά του. Εκτιμά ότι «η Tesla δεν διοικείται από έναν συνηθισμένο διευθύνοντα σύμβουλο αλλά από έναν οραματιστή που έχει επιτύχει βιομηχανικές επαναστάσεις και επιτυχημένους μετασχηματισμούς πολλών πρωτοπόρων εταιρειών αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων».
«Εξουσία χωρίς έλεγχο, και όχι σε αμοιβή βάσει αξίας»
Οι μέτοχοι που τάσσονται υπέρ του σχεδίου υπογραμμίζουν επίσης την «εξαιρετική αξία» που δημιούργησε η εταιρεία για να δικαιολογήσουν την υποστήριξή τους. Ορισμένοι όμως ανησυχούν για τις συνέπειες των ακραίων πολιτικών θέσεων του δισεκατομμυριούχου, κάποτε πολύ κοντά στον Ντόναλντ Τραμπ οι οποίες έχουν επηρεάσει τις παγκόσμιες πωλήσεις. Καθώς και για τον αυξανόμενο ανταγωνισμό από τα κινεζικά μοντέλα. Για τον ελεγκτή της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, Thomas DiNapoli, ο οποίος κατέχει μετοχές της Tesla μέσω του κοινού συνταξιοδοτικού ταμείου της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, αυτή η αμοιβή αντιστοιχεί σε «εξουσία χωρίς έλεγχο, και όχι σε αμοιβή βάσει αξίας». Το SOC Investment Group, μια κοινοπραξία επενδυτών που προέτρεψε τους μετόχους να ψηφίσουν κατά του σχεδίου, κρίνει «κατάφωρη» την «υπέρμετρη επιρροή του Musk στην Tesla». Ο οργανισμός εποπτείας του τομέα, Safe Autonomous Vehicles Everywhere, ανησυχεί από την πλευρά του για τις συνέπειες στην ασφάλεια των οχημάτων. «Αυτό το σχέδιο δημιουργεί ένα επικίνδυνο οικονομικό κίνητρο για την επίσπευση της κυκλοφορίας μερικώς αυτόνομων οχημάτων και ρομπότ-ταξί στους δημόσιους δρόμους πριν ακόμη αποδειχθεί η ασφάλειά τους», αντέδρασε.
Ένα «νέο βιβλίο»
Παρ’ όλα αυτά, το ιστορικό σχέδιο που παρουσίασε ο Μασκ έλαβε την έγκριση της πλειοψηφίας των μετόχων, οι οποίοι μάλιστα τον υποδέχτηκαν σαν πραγματικό ροκ σταρ καθώς ανέβαινε στη σκηνή περιτριγυρισμένος από δύο ανθρωποειδή ρομπότ Optimus, προγραμματισμένα για την περίσταση να χορεύουν υπό τους ήχους ηλεκτρονικής μουσικής. Ο Μασκ ήξερε πάντα πώς να τους μιλάει. Ωστόσο, δεν είπε λέξη για τις τρέχουσες δυσκολίες του κατασκευαστή αυτοκινήτων, του οποίου οι πωλήσεις το 2025 αναμένεται να είναι μειωμένες σε σχέση με πέρυσι.
Προτίμησε να αναμείξει τα όνειρά του. «Δεν είναι απλώς ένα νέο κεφάλαιο για την Tesla, είναι ένα νέο βιβλίο», δήλωσε ο Μασκ, μπροστά σε ένα κοινό μικρομετόχων που είχε κατακτηθεί. «Και αυτό το νέο βιβλίο, είναι μια μαζική αύξηση της παραγωγής οχημάτων και μια επιτάχυνση της παραγωγής του Optimus ταχύτερη από ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας». Ο Μασκ, έφτασε στο σημείο να προβλέψει ότι το Optimus, καθώς και τα οχήματα του ομίλου, «θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη μελλοντική εγκατάσταση βάσεων στο Φεγγάρι και στον Άρη». Ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας λοιπόν.
Μετά λοιπόν την πλήρως αυτόνομη οδήγηση, η οποία δεν έχει ακόμη επιτευχθεί, το ανθρωποειδές ρομπότ είναι επομένως η νέα υπόσχεση του Μασκ στους επενδυτές για να τους κάνει να κρατήσουν τις μετοχές τους στην Tesla, όπως τους συμβούλεψε κατά τη γενική συνέλευση των μετόχων.
Και αυτό λειτουργεί. Η δραστηριότητα ρομποτικής του ομίλου εκτιμάται υψηλότερα από τους αναλυτές από ό,τι η δραστηριότητά του στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Εν τω μεταξύ, το Χρηματιστήριο και οι αναλυτές αποδίδουν πολύ μεγάλη αξία στις υποσχέσεις του Μασκ. Οι αναλυτές της Bank of America εκτιμούν ότι το Optimus αντιστοιχεί στο 19% της αποτίμησης της Tesla, δηλαδή με τη σημερινή τιμή, τουλάχιστον 269 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό είναι πολύ περισσότερο από την αυτοκινητοβιομηχανία, τον μόνο κλάδο μαζί με τις μπαταρίες αποθήκευσης που πουλάει πραγματικά προϊόντα σε καταναλωτές στην Tesla μέχρι σήμερα. Οι αναλυτές της BofA την αποτιμούν στο 12% της κεφαλαιοποίησης του ομίλου, ή 170 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το θέμα είναι η «μη ελεγχόμενη εξουσία» και όχι τα χρήματα
Όπως έγραψε και η γερμανική Süddeutsche Zeitung, αυτό που έκανε λοιπόν τελικά ο Mασκ στην Tesla είναι το εξής: Χρησιμοποίησε την τρέχουσα εξουσία και επιρροή του, για να παραμείνει παντοτινά ισχυρός και με επιρροή. Μπορεί κανείς να το θεωρήσει αυτό πανουργία, ανήκουστο, επικίνδυνο, απολύτως αναγκαίο. Αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο: Ο Μασκ τα κατάφερε.
Το εποπτικό συμβούλιο της Tesla ετοίμασε για τον Μασκ ένα πακέτο που ήδη ως τίτλος ειδήσεων ακούγεται εντελώς τρελό. Στους New York Times για παράδειγμα: «Ο Μασκ εξασφαλίζει αμοιβή ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων από την Tesla». Μπερδεύεται κανείς περιστασιακά με αυτούς τους χαρακτηρισμούς των πλούσιων ανθρώπων στα αγγλικά και στα γερμανικά. Γι’ αυτό, ξεκάθαρα, περί τίνος πρόκειται: για 1.000.000.000.000 δολάρια. Ο Μασκ θα μπορούσε, σύμφωνα με τον τίτλο του CNN, «να γίνει ο πρώτος τρισεκατομμυριούχος στην ιστορία». Και θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη περισσότερα. Αν όλα όσα αναφέρονται στο πακέτο συμβούν ακριβώς έτσι, η περιουσία του Μασκ το έτος 2035 θα ανέρχεται σε τουλάχιστον 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Κι όμως, το θέμα δεν είναι καν τα χρήματα. Το θέμα είναι η «μη ελεγχόμενη εξουσία», όπως ανακοίνωσε ο Thomas DiNapoli στους μετόχους. Γι’ αυτό τους κάλεσε να καταψηφίσουν το πακέτο. Ο DiNapoli είναι υπεύθυνος για το συνταξιοδοτικό ταμείο της πολιτείας της Νέας Υόρκης, το οποίο κατέχει περισσότερες από 3,5 εκατομμύρια μετοχές της Tesla αξίας 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων – όπως και πολλά από αυτά τα πολιτειακά συνταξιοδοτικά ταμεία, το Calpers της Καλιφόρνια, για παράδειγμα, κατέχει μετοχές αξίας 2,25 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τα ταμεία είχαν κάνει έντονη εκστρατεία κατά αυτού του πακέτου – το οποίο, αν το εξετάσει κανείς προσεκτικά, δίνει στον Musk ακριβώς αυτό: ανεξέλεγκτη εξουσία.
Ο επικεφαλής της Tesla ξεκαθάρισε μετά την ψηφοφορία κατ’ αρχάς ότι οι «ημέρες μετόχων» άλλων ομίλων είναι βαρετές: «Οι δικές μας είναι φοβερές!»
Υπάρχουν δώδεκα «ορόσημα» που πρέπει να επιτύχει ο 54χρονος επιχειρηματίας τα επόμενα δέκα χρόνια για να ξεκλειδώσει ολόκληρο το πακέτο. Επτά από αυτά συνδέονται αποκλειστικά με την αξία της μετοχής και τα κέρδη του ομίλου. Ο Μασκ πρέπει λοιπόν απλώς να κάνει αυτό που έκανε μέχρι τώρα: Να πείθει τους ανθρώπους ότι η Tesla θα μπορούσε να είναι η πιο πολύτιμη εταιρεία στον κόσμο.
Έτσι ενθουσιάζει ο Μασκ ανέκαθεν τους επενδυτές: με οράματα και υποσχέσεις, που συχνά, μερικές φορές μάλιστα, δεν πραγματοποιούνται. Αλλά: Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι όντως πραγματικότητα· τα τρέχοντα καυτά θέματα τεχνολογίας (Tech-Hype) Τεχνητή Νοημοσύνη, Ρομποτική, Κινητικότητα και Ενεργειακός εφοδιασμός είναι ξεκάθαρα θέματα της Tesla. Τον Σεπτέμβριο, ο όμιλος δημοσίευσε το τέταρτο στάδιο του «Master Plan» του.
Το σημαντικό θέμα είναι η «αποδοτική παραγωγή» ενόψει του «καταναλωτή ενέργειας» που λέγεται AI. Ο όρος-κλειδί της Silicon Valley γι’ αυτό είναι «sustainable abundance» (βιώσιμη αφθονία): Μια σύγχρονη «Γη της Επαγγελίας», χωρίς ταυτόχρονα να καταστρέφεται ο πλανήτης για τις μελλοντικές γενιές. Μια τέλεια πάσα για τον Μασκ. Για το ξεκλείδωμα των πέντε πρώτων σταδίων του πακέτου, πρέπει να καταφέρει τα εξής: να θέσει σε λειτουργία 20 εκατομμύρια οχήματα, ένα εκατομμύριο ρομπότ Optimus, ένα εκατομμύριο Robotaxis και να πουλήσει δέκα εκατομμύρια συνδρομές για πλήρως αυτόνομα οχήματα.
