Η Πορτογαλία μπαίνει στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής αεροπορικής στρατηγικής ενοποίησης, καθώς τρεις μεγάλοι αερομεταφορείς έσπευσαν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για την ιδιωτικοποίηση του πορτογαλικού αερομεταφορέα TAP.
Όπως αναφέρουν αναλυτές στη Le Figaro, η στρατηγική θέση της TAP, ειδικά στις πτήσεις προς τη Βραζιλία και τη Λατινική Αμερική, η σταθερή οικονομική της απόδοση και η δυνατότητα επέκτασης του hub της Λισαβόνας, καθιστούν την εταιρεία μοναδική ευκαιρία για τους μνηστήρες. Οι εξελίξεις αναμένονται καθοριστικές για το μέλλον της ιδιωτικοποίησης και την ενοποίηση των ευρωπαϊκών αιθέρων.
Η κυβέρνηση στην Πορτογαλία Λισαβόνα είχε δώσει προθεσμία μέχρι την Παρασκευή 21 Νοεμβρίου στους ενδιαφερόμενους φορείς για να γνωστοποιήσουν την αποφασιστικότητά τους να εξαγοράσουν το 44,9% του πορτογαλικού αερομεταφορέα, TAP. Το 5% προορίζεται για τους εργαζόμενους, ενώ το 50,1% παραμένει στα χέρια του κράτους. Όπως αναμενόταν, οι τρεις μεγαλύτεροι ευρωπαϊκοί αερομεταφορείς έθεσαν υποψηφιότητα.
Η Air France-KLM ήταν αυτή που εμφανίστηκε πρώτη. «Η Air France-KLM υπέβαλε εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη συμμετοχή στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης της TAP» προς την Parpublica, τον πορτογαλικό οργανισμό διαχείρισης κρατικών συμμετοχών, εξήγησε εκπρόσωπος της γαλλο-ολλανδικής εταιρείας. Η κίνηση αυτή «καταδεικνύει το ισχυρό ενδιαφέρον της Air France-KLM για τη διαδικασία. Αναμένουμε με ανυπομονησία τα επόμενα βήματα», πρόσθεσε.
Την επόμενη ημέρα, ήταν η σειρά της Lufthansa, του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού αερομεταφορέα (Lufthansa, Swiss, Austrian, Brussels, ITA…), να γνωστοποιήσει την επιθυμία της να αποκτήσει έρεισμα στην TAP. Και την τελευταία ημέρα της προθεσμίας, η IAG, μητρική εταιρεία της British Airways και της Iberia, έκλεισε τον κύκλο των υποψηφιοτήτων.
Κάθε άλλο παρά έκπληξη αποτελεί αυτό, αναφέρουν αναλυτές στη Le Figaro: οι τρεις ανταγωνιστές γλυκοκοιτάζουν την TAP εδώ και μήνες, αν όχι χρόνια. Η ιδιωτικοποίηση, που ξεκίνησε για πρώτη φορά το 2023, είχε μπλοκαριστεί λόγω των πρόωρων βουλευτικών εκλογών και φέτος έγινε επανεκκίνηση.
Πορτογαλία: Οι μνηστήρες και τα διλήμματα για τον «γάμο» με την TAP
Κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στη Λισαβόνα τον περασμένο Φεβρουάριο, ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν σαφής: «Θέλουμε η Air France και η TAP να βρουν μια καινοτόμο μορφή “γάμου”». Η Lufthansa κίνησε επίσης τα πιόνια της. Σύμφωνα με το Bloomberg, τον Σεπτέμβριο του 2024, ο διευθύνων σύμβουλος του γερμανικού ομίλου, Κάρστεν Σπορ, συναντήθηκε στη Λισαβόνα με τον Πορτογάλο υπουργό Οικονομικών και τον υπουργό Υποδομών, για να τους ενημερώσει για το ενδιαφέρον του για την TAP.
Από την πλευρά του, ο Λουίς Γκαλέγκο, γενικός διευθυντής της IAG, δήλωνε τον έρωτά του για την πορτογαλική εταιρεία ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2023: «Είμαστε πάντα έτοιμοι να υποδεχτούμε μεγάλες εταιρείες και μεγάλα brands στο χαρτοφυλάκιό μας. Θέλουμε να δούμε τους όρους της ιδιωτικοποίησης της TAP, πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να είναι ενδιαφέρουσα για εμάς».
Αλλά γιατί υπάρχει τέτοιο ενδιαφέρον για την TAP, η οποία σώθηκε την τελευταία στιγμή από το πορτογαλικό κράτος, το οποίο της εισέφερε 3,2 δισ. ευρώ το 2020;
«Στην Ευρώπη, είναι ο μόνος αερομεταφορέας μεγάλου μεγέθους που δεν ανήκει σε κάποιον μεγάλο όμιλο και βρίσκεται στην αγορά. Υπάρχει και η πολωνική εταιρεία, η LOT. Αλλά αυτή δεν είναι προς πώληση», υπογραμμίζει ο Γιαν Ντερόκλες, οικονομικός αναλυτής στην Oddo. Έτσι, η TAP διαθέτει στόλο 99 αεροσκαφών και απασχολεί 8.000 εργαζόμενους. Κάτι που δεν είναι αμελητέο σε σύγκριση με τα 266 αεροσκάφη και τους 44.000 συνεργάτες της Air France. Οικονομικά επίσης, ο πορτογαλικός αερομεταφορέας δεν είναι «ελαφρών βαρών». Το τρίτο τρίμηνο, κατέγραψε καθαρά κέρδη 125,9 εκατομμυρίων ευρώ με κύκλο εργασιών 1,3 δισ. ευρώ.
«Κυρίως, η TAP αποτελεί την πύλη εισόδου προς τη Βραζιλία», διευκρινίζει στη ο Μαρκ Ντουράνς, ειδικός στις αερομεταφορές στην εταιρεία συμβούλων Indefi. Λογικό, καθώς στη Βραζιλία μιλούν πορτογαλικά. Στις γραμμές Ευρώπη-Βραζιλία-Ευρώπη, το 22% των επιβατών χρησιμοποιεί πτήση της TAP και το 12% πτήση της Air France-KLM.
«Αυτή η αγορά γνωρίζει ετήσια ανάπτυξη άνω του 5%, με όλο και περισσότερα εισιτήρια premium να πωλούνται, καθώς παρατηρούμε την ανάδυση μιας ανώτερης μεσαίας τάξης στη Βραζιλία», αναλύει ο οικονομικός αναλυτής στην Oddo. Η TAP εξυπηρετεί επίσης άλλες χώρες στη Λατινική Αμερική, τη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την πορτογαλόφωνη Αφρική (Αγκόλα, Μοζαμβίκη…).
Η Πορτογαλία και οι κόμβοι της ευρωπαϊκής ενοποίησης των αιθέρων
Το άλλο πλεονέκτημα; Το αεροδρόμιο της Λισαβόνας είναι αρκετά «ανοιχτό», ώστε να μπορεί κανείς να φανταστεί μια επέκταση, σημειώνουν αναλυτές στη Le Figaro. Η σημερινή φιλελεύθερη-συντηρητική κυβέρνηση δεν θα ήταν αντίθετη σε αυτό.
Ωστόσο, η Πορτογαλία επιβάλλει πολλές προϋποθέσεις στον πιθανό αγοραστή της TAP: τη διατήρηση του brand και τη διατήρηση του hub της Λισαβόνας. Αιτήματα που και οι τρεις υποψήφιοι είναι πρόθυμοι να ικανοποιήσουν. Παρ’ όλα αυτά, η εγγύτητα του κόμβου της Iberia στη Μαδρίτη δεν φαίνεται να λειτουργεί υπέρ της IAG. Οι οικονομικές προτάσεις του κάθε υποψηφίου θα έχουν τη σημασία τους: σήμερα, η TAP αποτιμάται στο 1 δισ. ευρώ.
Τα πράγματα αναμένεται να ξεκαθαρίσουν τους επόμενους μήνες, σημειώνει η Le Figaro. Η Πορτογαλία αναμένεται να ορίσει τον «τυχερό» έως το καλοκαίρι του 2026. Στο μεταξύ, η Air France-KLM θα συνεχίσει να εργάζεται πάνω στην επιχεiρηματική κίνηση που ανακοίνωσε τον Ιούλιο: να αυξήσει το ποσοστό της στη σκανδιναβική εταιρεία SAS από 19,9% σε 60,5% το δεύτερο εξάμηνο του 2026. Μια επιλογή που είχε προβλεφθεί όταν ο γαλλοολλανδικός όμιλος απέκτησε συμμετοχή στη SAS στα μέσα του 2024. Όλα δείχνουν ότι η ενοποίηση των ευρωπαϊκών αιθέρων έχει δρόμο μπροστά.
