Τα μύδια δεν είναι μόνο για….φάγωμα. Από τα κελύφη τους μπορούν να παραχθούν προϊόντα για τους κλάδους των κατασκευών, της γεωργίας και την περιβαλλοντικά κρίσιμη επεξεργασία λυμάτων. Αυτή η επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση, έγινε και επιχειρηματική ιδέα από την ομάδα BlueCrete, που ήταν και η νικήτρια στον διαγωνισμό TROPHY ΤΡΟΦΗ 2025, υποστηρίζοντας την γαλάζια ανάπτυξη στις υπηρεσίες της πράσινης δόμησης και αειφορίας.
Βlue Crete Trophy Τροφή ©ΔΤ
Η μυδοκαλλιέργεια είναι ένας δυναμικός, εξαγωγικός κλάδος των ελληνικών υδατοκαλλιεργειών, με παράδοση στην Κεντρική Μακεδονία αλλά και με προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης, λόγω της αύξησης της κατανάλωσης οστρακοειδών ως αναπόσπαστου κομματιού της Μεσογειακής διατροφής.
Τα απόβλητα της μυδοκαλλιέργειας, οι 19.000 τόνοι από κελύφη μυδιών, που κάθε χρόνια πετιούνται ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον ή μερικώς καταλήγουν σε χωματερές δίχως προηγούμενη επεξεργασία, μπορούν να αποτελέσουν τη «μαγιά» για νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.
Μύδια BlueCrete ©ΔΤ
Αυτή ήταν και η ιδέα της BlueCrete, μίας ομάδας τεσσάρων γυναικών επιστημόνων, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία συμμετείχε στo ΤROPHY ΤΡΟΦΗ 2025, το διαγωνισμό για την ανάδειξη καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών στο τομέα του AgriFood, που διοργάνωσε για ακόμη μία χρονιά ο οργανισμός Νέα Γεωργία Νέα Γενιά, με ιδρυτικό δωρητή και υποστηρικτή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Επικεφαλής της ομάδας είναι η κα. Χρυσή Παπαδημητρίου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Φυτικής Παραγωγής , ενώ στην τετράδα μετέχουν επίσης: η γεωπόνος (ΜSc) με εξειδίκευση στην Αγρο-οικολογία Zωή Κοψαύτη και οι φοιτήτριες Νικόλ Δρόσου (Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου ) και Άννα Λούβαρη ( Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης).
Τα κελύφη των μυδιών, όπως είπε στο powergame.gr η κα. Παπαδημητρίου, δεν είναι για πέταμα. Αντίθετα, τα συγκεκριμένα απόβλητα, που είναι πλούσια σε ανθρακικό ασβέστιο, μετά από σχετικά εύκολη και χαμηλού κόστους επεξεργασία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν πρόσθετο στην παραγωγή σκυροδέματος, αντί άμμου, γιατί δίνουν ένα υλικό χαμηλού πορώδους και υψηλής σκληρότητας. Επίσης, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε ανθρακικό ασβέστιο(CaCO3) , μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν εδαφοβελτιωτικό, ενώ μετά από αποστείρωση να προστεθούν και σε ζωοτροφές. Άλλη χρήση που προτείνεται από τη BlueCrete, είναι η χρήση τους στις διαδικασίες επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, με τη μερική αντικατάσταση ενεργού άνθρακα, καθώς έχουν την ιδιότητα να προσροφούν βαρέα μέταλλα, οργανικούς ρύπους και χρώματα.
mydia_sollution ©ΔΤ
Mία blue, «στέρεη» επιχειρηματική ιδέα
«Η ιδέα που παρουσιάσαμε στο Διαγωνισμό, αφορά την επιχειρηματική αξιοποίηση, λύσεων, που έχουν επιστημονικά διερευνηθεί και δημοσιευτεί» εξήγησε η κα. Παπαδημητρίου. Πρόκειται για μια ιδέα «στέρεη», όπως άλλωστε πρόσθεσε , αφού το ‘Crete’ προκύπτει από το ‘concrete’ , που είναι το σκυρόδεμα και, τον ελληνικό όρο για το υλικό της κατασκευής, την ‘κρητίδα’, το φυσικό ανθρακικό ασβέστιο που είναι ο λόγιος όρος της κιμωλίας. Έτσι, η ομάδα των τεσσάρων, συνέδεσε την θάλασσα –‘Blue’- με το υλικό της δόμησης ‘Crete’, καταθέτοντας μία πρόταση απόλυτα εναρμονισμένη με το πνεύμα και τους στόχους της κυκλικής οικονομίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παράγει περίπου 430.000 τόνους μυδιών ετησίως, εκ των οποίων πάνω από 25%–30% καταλήγει ως απόβλητο κέλυφος μετά την αποκελύφωση. Σε χώρες όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Δανία, η Ελλάδα και η Ιρλανδία, η συσσωρευμένη ποσότητα απορριπτόμενων κελυφών υπερβαίνει τους 150.000 τόνους κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα, η ετήσια ποσότητα αποβλήτων κελύφους εκτιμάται σε περίπου 19.000 τόνους.
Στη χώρα μας, ελλείψει θεσμοθετημένης διαδικασίας διαχείρισης, τα κελύφη των μυδιών αντιμετωπίζονται ως «υποπροϊόν χαμηλής αξίας», παρά το υψηλό ποσοστό CaCO₃ (85%–95%), το οποίο τα καθιστά εξαιρετικά χρήσιμο υλικό. Έτσι, τα κελύφη μυδιών απορρίπτονται ανεξέλεγκτα σε υπαίθριους χώρους ή αποτίθενται κοντά σε ακτές, λιμάνια και υγροτόπους, δημιουργώντας πιέσεις στα οικοσυστήματα ή οδηγούνται σε χωματερές, συχνά χωρίς επαρκή προεπεξεργασία.
Όπως όμως είπε η κα. Παπαδημητρίου, οι εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν ότι: Τα κονιορτοποιημένα κελύφη μπορούν να αντικαταστήσουν έως και 20%–30% της άμμου στην παραγωγή σκυροδέματος . Η δε βέλτιστη υποκατάσταση τσιμέντου ή άμμου, κυμαίνεται στο 5%–10%, προσφέροντας: +10%–15% αύξηση αντοχής, καλύτερη μικροδομή και μείωση έκλυσης CO₂ κατά 20%–30%.
Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αξιοποίηση των κελυφών είναι τεχνικά εφικτή, περιβαλλοντικά ασφαλής και οικονομικά ανταγωνιστική. Συγκεκριμένα η διαδικασία διαχείρισης είναι απλή και περιλαμβάνει την ξήρανση των αποβλήτων, τη θραύση, την άλεση, την κοκκομετρική ταξινόμηση και τέλος, την ανάμιξη με τσιμεντοειδή υλικά. Οι μονάδες διαχείρισης μπορούν να εγκατασταθούν κοντά σε μυδοκαλλιέργειες, σε βιομηχανικές περιοχές, σε δημοτικές εγκαταστάσεις κυκλικής οικονομίας. Όσον αφορά στο κόστος της επεξεργασίας, είναι χαμηλό έως μέτριο, εξαρτάται από τη θερμοκρασία ξήρανσης και από την άλεση, παραμένει όμως χαμηλότερο από το κόστος εξόρυξης και μεταφοράς άμμου.
Καταλήγοντας η κα. Παπαδημητρίου δήλωσε, ότι με αντίστοιχους τρόπους μπορούν να αξιοποιηθούν τα κελύφη και άλλων οστρακοειδών αφού στρείδια, κυδώνια, αχιβάδες και άλλες κατηγορίες δίθυρων, έχουν παρόμοια χημική σύσταση (CaCO₃) και μπορούν να ενσωματωθούν στις ίδιες τεχνολογίες. Η προοπτική αυτή αυξάνει το ενδιαφέρον για εναλλακτική διαχείριση των κελυφών, επειδή, πέραν της μυδοκαλλιέργειας, αναπτύσσονται στη χώρα μας και φάρμες άλλων οστρακοειδών.
Άλλωστε, η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει και την υπάρχουσα διεθνή εμπειρία, καθώς για παράδειγμα, στην Ιαπωνία παράγονται υλικά δόμησης από όστρακα, στον Καναδά, κελύφη στρειδιών χρησιμοποιούνται σε αστικές εφαρμογές, στη Γαλλία παράγονται οικολογικά κονιάματα από θαλάσσια αδρανή , ενώ σε Ιταλία και Δανία, υπάρχουν πιλοτικές υποδομές με ανακυκλωμένα βιογενή υλικά.
