«Ανάσα» για χιλιάδες φορολογούμενους και επαγγελματίες που χρωστούν στο Δημόσιο φέρνουν οι νέες διατάξεις με τις οποίες «παγώνουν» ή αναστέλλονται οι ποινικές διώξεις για μη καταβολή ληξιπρόθεσμων χρεών εφόσον οι οφειλέτες ενταχθούν σε ρύθμιση ή λάβουν αναστολή είσπραξης. Το μέτρο ισχύει αναδρομικά από τις 11 Απριλίου 2025 και καλύπτει ακόμη και υποθέσεις που βρίσκονται ήδη στα δικαστήρια.
Η αλλαγή αυτή αφορά τόσο φυσικά πρόσωπα όσο και νόμιμους εκπροσώπους ή μέλη διοίκησης εταιρειών που έχουν ποινική ευθύνη για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και τρίτους. Πρόκειται για μια σημαντική διαφοροποίηση από το προηγούμενο καθεστώς, όπου η Φορολογική Διοίκηση είχε την υποχρέωση να κινεί τη διαδικασία δίωξης ανεξαρτήτως αν ο οφειλέτης είχε ήδη μπει σε ρύθμιση.
Μέχρι σήμερα, αν το χρέος γινόταν ληξιπρόθεσμο και περνούσαν 4 μήνες, η Φορολογική Διοίκηση ήταν υποχρεωμένη να αποστείλει αίτηση δίωξης στον εισαγγελέα, ανεξάρτητα αν ο οφειλέτης είχε ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα αποπληρωμής. Με το νέο πλαίσιο, ακόμη κι αν έχει περάσει το 4μηνο, εφόσον δεν έχει σταλεί ακόμη η αίτηση δίωξης και ο οφειλέτης υπαχθεί σε ρύθμιση ή αναστολή είσπραξης για το σύνολο των χρεών, η ΑΑΔΕ δεν θα προχωρήσει στη δίωξη. Αν όμως η αίτηση έχει ήδη κατατεθεί, η Φορολογική Διοίκηση υποχρεούται να ενημερώσει τον εισαγγελέα για τη ρύθμιση, ώστε η διαδικασία να ανασταλεί.
Τι αλλάζει στην πράξη
Σύμφωνα με το νέο καθεστώς, η υπαγωγή σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής ή σε αναστολή είσπραξης σημαίνει ότι η ποινική δίωξη αναστέλλεται για όσο διάστημα ισχύει η ρύθμιση. Εφόσον η οφειλή εξοφληθεί πλήρως, το αξιόποινο εξαλείφεται οριστικά. Παράλληλα, η παραγραφή του αδικήματος «παγώνει» για όλη τη διάρκεια της ρύθμισης και συνεχίζεται μόλις περάσει ένας χρόνος από την ολοκλήρωσή της.
Η αναστολή ισχύει είτε η ρύθμιση έγινε πριν είτε μετά την πάροδο τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που το χρέος κατέστη ληξιπρόθεσμο, αρκεί να μην έχει ήδη αποσταλεί αίτηση δίωξης στον εισαγγελέα. Εάν η αίτηση έχει ήδη κατατεθεί, η Φορολογική Διοίκηση οφείλει να ενημερώσει άμεσα τον αρμόδιο εισαγγελέα για την υπαγωγή του οφειλέτη στη ρύθμιση.
Ποιοι ευνοούνται
Οι νέες διατάξεις καλύπτουν και όσους έχουν εκκρεμείς υποθέσεις κατά την ημερομηνία ψήφισης του νόμου. Έτσι, οφειλέτες που βρίσκονται ήδη αντιμέτωποι με τη δικαστική διαδικασία μπορούν να «παγώσουν» την υπόθεση, εφόσον ενταχθούν σε ρύθμιση. Η αναδρομικότητα βασίζεται στην αρχή του ηπιότερου ποινικού νόμου, όπως προβλέπει το άρθρο 2 του νέου Ποινικού Κώδικα.
Οι βασικές καινοτομίες
- Αναστολή ποινικής δίωξης και με απλή αναστολή είσπραξης, όχι μόνο με ρύθμιση.
- Μη αποστολή αίτησης ποινικής δίωξης στον εισαγγελέα όσο υπάρχει ενεργή ρύθμιση ή αναστολή.
- Υποχρέωση άμεσης ενημέρωσης εισαγγελέα αν χαθεί η ρύθμιση ή λήξει η αναστολή.
- Διακοπή της παραγραφής του αδικήματος για όλη τη διάρκεια της ρύθμισης, με παράταση ενός έτους μετά.
Η ρύθμιση αυτή αναμένεται να δώσει «ανάσα» σε επιχειρήσεις και ιδιώτες που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, ενισχύοντας ταυτόχρονα τα κίνητρα συμμόρφωσης. Ο στόχος είναι να περιοριστεί η άσκηση ποινικών διώξεων και να ενθαρρυνθεί η εξόφληση μέσω ρυθμίσεων, αντί να διογκώνονται οι εκκρεμότητες στα ποινικά δικαστήρια.
Πρακτικά, το μέτρο λειτουργεί και ως «δίχτυ ασφαλείας» για όσους βρίσκονται ήδη σε δύσκολη οικονομική θέση αλλά επιθυμούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους. Η ΑΑΔΕ ξεκαθαρίζει πάντως ότι, σε περίπτωση απώλειας της ρύθμισης, οι υπηρεσίες της θα αποστέλλουν άμεσα αίτηση δίωξης στον εισαγγελέα.
