Στην αναμόρφωση των τεκμηρίων διαβίωσης καθώς και στη μεσοσταθμική μείωση τους κατά 30% προχωρά από το 2026 το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Στόχος είναι να κλείσουν τα παράθυρα φοροδιαφυγής και οι στρεβλώσεις που υπάρχουν σήμερα. Με βάση τις προτάσεις της επιτροπής, το οικονομικό επιτελείο θα προχωρήσει σε μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση που στοχεύει στη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών ανάμεσα στα νοικοκυριά με την αλλαγή του τεκμαρτού τρόπου προσδιορισμού των φορολογητέων εισοδημάτων.
Οι αλλαγές, που εξετάζονται στα τεκμήρια διαβίωσης, είναι οι ακόλουθες:
- Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα και σκάφη αναψυχής.
- Τροποποιήσεις στις διατάξεις για τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους αγάμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνο συμβίωσης.
- Εξάλειψη στρεβλώσεων και αδικιών που προκαλεί ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.
Πόσοι έπεσαν στην «παγίδα» των τεκμηρίων διαβίωσης και πλήρωσαν έξτρα φόρο
Τα στοιχεία των 6.720.037 φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν το 2024 (εισοδήματα 2023) αποκαλύπτουν ότι 1.288.038 φορολογούμενοι (από 1.540.255 το 2023) έπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων και αναγκάστηκαν να φορολογηθούν για εισοδήματα υψηλότερα κατά 4,168 δισ. ευρώ από αυτά που δήλωσαν, με αποτέλεσμα να πληρώσουν έξτρα φόρο. Από αυτούς, οι 294.532 είναι εισοδηματίες, οι 72.715 επαγγελματίες, οι 478.345 μισθωτοί, οι 376.162 συνταξιούχοι και οι 66.284 αγρότες. Τη μεγαλύτερη προσαύξηση εισοδήματος λόγω τεκμηρίων κατέβαλαν:
- Οι μισθωτοί με 1,159 δισ. ευρώ,
- οι εισοδηματίες με 1,446 δισ. ευρώ,
- οι συνταξιούχοι με 1,066 δισ. ευρώ,
- οι ελεύθεροι επαγγελματίες με 253,848 εκατ. ευρώ και
- οι αγρότες με 241,312 εκατ. ευρώ.
Το ισχύον καθεστώς
Με βάση το ισχύον νομοθετικό καθεστώς, το τεκμήριο διαβίωσης για την κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως:
- Μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ. από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
- Για τους βοηθητικούς χώρους, 40 ευρώ ανά τ.μ.
Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω, ενώ για τις μονοκατοικίες η προσαύξηση είναι 20%. Αντίθετα, για τις δευτερεύουσες κατοικίες, τα παραπάνω ποσά μειώνονται κατά 50%.
Τα τεκμήρια διαβίωσης βαρύνουν τους φορολογούμενους είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, είτε τα νοικιάζουν, είτε τους έχουν παραχωρηθεί δωρεάν. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος δηλώνει «φιλοξενούμενος», απαλλάσσεται από το τεκμήριο διαβίωσης για την κατοικία, καθώς αυτό βαρύνει τον «φιλοξενούντα».
Τα τεκμήρια διαβίωσης στα αυτοκίνητα
Το τεκμήριο για τα επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. ανέρχεται σε 4.000 ευρώ, για μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά, για άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά και για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
Τα ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
Επίσης, τεκμήριο διαβίωσης αποτελούν τα σκάφη αναψυχής, οι πισίνες, τα αεροσκάφη, τα δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια, οι δαπάνες για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό και τα ποσά για την αποπληρωμή δανείων, πιστωτικών καρτών, για δωρεές άνω των 300 ευρώ σε ιδιωτικούς φορείς και για αγορές ακινήτων και κινητών περιουσιακών στοιχείων αξίας άνω των 10.000 ευρώ.
