Νέα ανάσα στην αγορά ακινήτων δίνει η κυβέρνηση, παρατείνοντας έως και το 2026 την αναστολή επιβολής ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων ακινήτων. Το μέτρο, που έρχεται σε μια περίοδο εμφανούς κόπωσης στον κατασκευαστικό κλάδο, στοχεύει αφενός στην τόνωση της οικοδομικής δραστηριότητας, αφετέρου στην άμβλυνση της ολοένα και εντονότερης στεγαστικής κρίσης. Τα πρόσφατα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: κατά το πρώτο τετράμηνο του 2025 η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα καταγράφει βουτιά 26,4% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, 40,6% στην επιφάνεια και 32,8% στον συνολικό όγκο των κατασκευών, σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2024.
Υπενθυμίζεται ότι η αρχική αναστολή του ΦΠΑ εφαρμόστηκε το 2019, μέτρο που λειτούργησε ως μοχλός ανάπτυξης τόσο για τις αγοραπωλησίες, όσο και για τις νέες οικοδομές. Πλέον, βάσει απόφασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα διαθέτει μόνιμο δικαίωμα υιοθέτησης ειδικών ή μηδενικών συντελεστών ΦΠΑ σε επιλεγμένους τομείς, όπως και άλλα κράτη-μέλη, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Λουξεμβούργο, όπου ο ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις ακινήτων έχει μηδενιστεί.
Τι σημαίνει πρακτικά η συνέχιση της αναστολής ΦΠΑ για τους αγοραστές
Ένα διαμέρισμα αξίας 200.000 ευρώ, που υπό κανονικές συνθήκες θα κόστιζε συνολικά 248.000 ευρώ (μαζί με ΦΠΑ και φόρο μεταβίβασης), πλέον θα επιβαρυνθεί μόνο με τον φόρο μεταβίβασης 3%, ανεβάζοντας το τελικό τίμημα στα 206.000 ευρώ. Δηλαδή, όφελος 42.000 ευρώ ή μείωση 17%, ποσό διόλου αμελητέο για όποιον σχεδιάζει την αγορά ακινήτου. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι ο ΦΠΑ δεν επιβάλλεται στις αγορές πρώτης κατοικίας, επομένως η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν τις επηρεάζει.
Παράλληλα, με στόχο τη διατήρηση της σταθερότητας στην αγορά και την αποφυγή ανατιμήσεων, η κυβέρνηση έχει ήδη παγώσει έως τα τέλη του 2026 την εφαρμογή του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Ο εν λόγω φόρος -αν και θεσμοθετημένος από το 2013- ποτέ δεν εφαρμόστηκε στην πράξη, λόγω τεχνικών δυσκολιών και κινδύνου στρεβλώσεων στην αγορά, που θα υπερίσχυαν των δυνητικών φορολογικών εσόδων. Ο φόρος υπεραξίας αφορά τους πωλητές και υπολογίζεται επί της διαφοράς τιμής αγοράς και πώλησης ενός ακινήτου, με συντελεστές απομείωσης ανάλογα με τα χρόνια διακράτησης. Για παράδειγμα, ένα διαμέρισμα που αγοράστηκε το 2014 έναντι 80.000 ευρώ και πωλείται σήμερα για 130.000 ευρώ, θα επέφερε φόρο υπεραξίας ύψους 2.707 ευρώ.
Ανακοινώσεις Μητσοτάκη στη ΔΕΘ για το στεγαστικό
Η αναστολή του ΦΠΑ αναμένεται να ανακοινωθεί επίσημα από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πακέτου μέτρων για τη στήριξη της κατοικίας. Μεταξύ αυτών αναμένεται να παρουσιαστεί και το πρόγραμμα «Σπίτι μου 3», με πιο ευέλικτους όρους χρηματοδότησης για νέους και οικογένειες.
Τέλος, στο τραπέζι βρίσκεται και η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για τα εισοδήματα από ενοίκια, με ταυτόχρονα κίνητρα προς ιδιοκτήτες για να «ανοίξουν» κλειστά σπίτια στην αγορά. Εξετάζεται, ακόμη, η καθιέρωση ενδιάμεσου φορολογικού συντελεστή για τα εισοδήματα από 12.000 έως 35.000 ευρώ -με στόχο τη δικαιότερη κατανομή του βάρους. Σήμερα το εισόδημα από ενοίκια φορολογείται ως ακολούθως:
- 15% για τα πρώτα 12.000 ευρώ,
- 35% για το τμήμα από 12.001 έως 35.000 ευρώ και
- 45% για τα ποσά άνω των 35.000 ευρώ.
Το νέο καθεστώς, εφόσον εφαρμοστεί, αναμένεται να ενισχύσει τη διαθεσιμότητα κατοικιών προς μίσθωση, να συγκρατήσει τα ενοίκια και να δώσει νέα ώθηση στην αγορά.
