Είναι πιθανό από τον Ιανουάριο του 2026 να χάσουν οι φορολογούμενοι τμήμα των ελαφρύνσεων που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση; Είναι όχι απλά πιθανό, αλλά και σίγουρο, καθώς ο πληθωρισμός επιμένει σε υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, διαμορφώθηκε τον περασμένο Αύγουστο στο 2,9%. Τα παραδείγματα με τα οφέλη που παρουσίασε η κυβέρνηση θα βρεθούν αντιμέτωπα με τον τιμάριθμο. Εάν αυτός παραμείνει στα ίδια επίπεδα, αυτόματα οι ελαφρύνσεις θα περιοριστούν 3%, ενώ οι ονομαστικές αυξήσεις στους συνταξιούχους θα χαθούν από τον πληθωρισμό και ενδεχομένως να οδηγήσουν κάποιους συνταξιούχους σε υψηλότερο κλιμάκιο.
Η νέα φορολογική κλίμακα, με ελαφρύνσεις για όλους όσοι πληρώνουν σήμερα φόρο, ήταν ουσιαστική και αναγκαία. Τα οφέλη, πολλά και σημαντικά, ιδιαίτερα για τις οικογένειες με παιδιά. Ωστόσο, για να συνεχίσουν οι φορολογούμενοι να απολαμβάνουν τις μειώσεις, θα έπρεπε παράλληλα να ανακοινωθεί και η ετήσια τιμαριθμική αναπροσαρμογή της φορολογικής κλίμακας. Διαφορετικά, το ενδεχόμενο σε λίγα χρόνια να χαθούν οι ελαφρύνσεις και τα κέρδη από τη νέα κλίμακα είναι κάτι περισσότερο από ορατό.
Όπως ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομικών, Θ. Πετραλιάς, τις προηγούμενες μέρες, το κόστος της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής θα κόστιζε στον Προϋπολογισμό (σήμερα) περί τα 400 εκατ. ευρώ. Το κόστος αυτό, όμως, δεν είναι σταθερό. Δηλαδή τη μία χρονιά μπορεί να κοστίζει 400 εκατ. ευρώ και την άλλη 100 εκατ. ευρώ, ανάλογα με την εξέλιξη του πληθωρισμού.
Τι θα χάσει, όμως, ο φορολογούμενος από τη μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας; Η αγοραστική αξία του εισοδήματος μειώνεται καθώς ο πληθωρισμός ανεβαίνει. Με την αναπροσαρμογή, στις φορολογικές κλίμακες τα όρια μεταφέρονται προς τα πάνω, κατά ένα ποσοστό που αντιστοιχεί στον πληθωρισμό. Για παράδειγμα, στην περίπτωση που η κυβέρνηση προχωρούσε στην τιμαριθμική αναπροσαρμογή με πληθωρισμό 3%, το πρώτο φορολογικό κλιμάκιο θα έφθανε από τα 10.000 στα 10.300 ευρώ, και αντίστοιχα τα υπόλοιπα, χωρίς να χάνονται τα οφέλη που προκύπτουν από τη νέα κλίμακα εξαιτίας της επιμονής του τιμαρίθμου.
Στην Ευρώπη κάποιες χώρες, όπως για παράδειγμα η Γαλλία, η Ολλανδία και το Βέλγιο, προβλέπουν αυτόματο μηχανισμό τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας. Στην Ισπανία, η τιμαριθμοποίηση εφαρμόζεται κατά περίπτωση (π.χ. σε περιφερειακό επίπεδο, όπως στην Καταλωνία).
Ο νόμος στη Γαλλία προβλέπει ότι κάθε χρόνο οι φορολογικές κλίμακες για τον φόρο εισοδήματος επαναξιολογούνται, ώστε να προσαρμόζεται το όριο κάθε κλίμακας στις μεταβολές του δείκτη τιμών.
Για το έτος 2025 (φορολογικά έσοδα του 2024), η κλίμακα επαναξιολογήθηκε κατά 1,8 %, λόγω του πληθωρισμού. Δηλαδή τα όρια των διάφορων κλιμάκων αυξήθηκαν κατ’ αυτό το ποσοστό. Αντίθετα, οι φορολογικοί συντελεστές δεν μεταβάλλονται με την αναπροσαρμογή λόγω πληθωρισμού – μόνο τα όρια των κλιμάκων. Σημειώνεται ότι το 2024 η κλίμακα αναπροσαρμόστηκε κατά +4,8% για τα εισοδήματα του 2023, ενώ για το 2025 η αναπροσαρμογή περιορίστηκε 1,8% για τα εισοδήματα του 2024, ώστε να ακολουθηθεί ο πληθωρισμός.
Σύμφωνα με έκθεση της Eurobank, η απουσία τιμαριθμικής προσαρμογής στη φορολογική κλίμακα επηρέασε τη φορολογική επιβάρυνση των φυσικών προσώπων την περίοδο 2022–2023, με ιδιαίτερη έμφαση στα μεσαία εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.
Για παράδειγμα, ονομαστικές αυξήσεις αποδοχών, που στην πράξη καλύπτουν μόνο μείωση της αγοραστικής δύναμης, μπορεί να ωθήσουν τους φορολογούμενους σε υψηλότερα φορολογικά κλιμάκια. Ακόμη και όσοι δεν είχαν αυξήσεις, πληρώνουν σταθερό φόρο για εισοδήματα, που πλέον αξίζουν λιγότερο.
Αυτό ισοδυναμεί με έναν «πληθωριστικό φόρο», που τονώνει τα δημόσια έσοδα, αλλά ταυτόχρονα φρενάρει την κατανάλωση. Η έκθεση εξετάζει τις επιπτώσεις των πληθωριστικών διαταραχών 2022-23 στη φορολογική επιβάρυνση μισθωτών, συνταξιούχων και επαγγελματιών. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, η φορολογική επιβάρυνση (ως ποσοστό των φορολογούμενων εισοδημάτων) αυξήθηκε από 9,9% το 2021 σε 11,1% το 2023. Η μη τιμαριθμοποίηση εξηγεί το 37% αυτής της αύξησης. Αν υπήρχε πλήρης τιμαριθμοποίηση, τα φορολογικά έσοδα του 2023 θα ήταν 9,2% χαμηλότερα.
