Από την 1η Οκτωβρίου 2025 επεκτείνεται προαιρετικά το μέτρο της μηνιαίας υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ και στις επιχειρήσεις που έχουν ξεκινήσει τη δραστηριότητά τους πριν από το 2023. Η νέα αυτή διαδικασία δίνει τη δυνατότητα στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) να παρακολουθεί αποτελεσματικά τις υποβαλλόμενες δηλώσεις ΦΠΑ, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στον περιορισμό φαινομένων φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, ιδίως από μικρές και εποχικές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών αποκτά καλύτερη εικόνα για τα ποσά ΦΠΑ που εισπράττονται σε μηνιαία βάση, γεγονός που διευκολύνει τον σχεδιασμό και την εκτέλεση του κρατικού Προϋπολογισμού.
Μέχρι σήμερα περίπου 100.000 επιχειρήσεις έχουν ενταχθεί υποχρεωτικά στο μέτρο της μηνιαίας υποβολής ΦΠΑ και καταβολής του αντίστοιχου φόρου. Η εφαρμογή ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2025 με 5.000 νέες επιχειρήσεις, ενώ στα τέλη Ιουλίου το μέτρο επεκτάθηκε υποχρεωτικά σε 92.590 μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες με απλογραφικά βιβλία, οι οποίοι είχαν ξεκινήσει τη δραστηριότητά τους μεταξύ 1/1/2024 και 31/3/2025. Από τον Οκτώβριο του 2025, η δυνατότητα αυτή παρέχεται και σε παλαιότερες επιχειρήσεις, δηλαδή σε όσες είχαν κάνει έναρξη εργασιών έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
Στόχος της αλλαγής, δηλαδή, από τις τριμηνιαίες δηλώσεις ΦΠΑ στις μηνιαίες δηλώσεις, ήταν τα προβλήματα που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια, κυρίως με κάποιες εποχικές επιχειρήσεις, που ανοίγουν Μάιο και εξαφανίζονται Σεπτέμβριο, χωρίς να πληρώνουν ΦΠΑ ή φόρο εισοδήματος. Με τη νέα διαδικασία που ξεκίνησε τον Απρίλιο όχι μόνο υποχρεούνται να υποβάλλουν τη δήλωση ΦΠΑ κάθε μήνα, αλλά και να καταβάλλουν τον ΦΠΑ στο ελληνικό Δημόσιο. Ένας ακόμα λόγος είναι πολλοί επαγγελματίες χρησιμοποιούσαν τον ΦΠΑ για να έχουν ρευστότητα, με αποτέλεσμα όταν έφθανε η ώρα της πληρωμής να αναγκάζονταν να ρυθμίζουν την οφειλή τους.
Οι επιχειρήσεις αυτές που εντάσσονται στο μηνιαίο καθεστώς έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την τριμηνιαία υποβολή της δήλωσης ΦΠΑ, μετά την πάροδο 24 μηνών από την ημερομηνία έναρξης των εργασιών τους.
Με τη νέα διαδικασία που ακολουθείται υπολογίζεται ότι το «κενό» ΦΠΑ (θεωρητικά προσδοκώμενα έσοδα υπό πλήρη συμμόρφωση) θα περιορισθεί αισθητά, με στόχο να φθάσει σταδιακά στον μέσο όρο της ΕΕ, δηλαδή στο 7%.
Σημειώνεται ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αλλά και τα μέτρα που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται το 2022 οδήγησαν στη μείωση των απωλειών ΦΠΑ. Η αυξημένη χρήση των καρτών την περίοδο της πανδημίας, που έγινε συνήθεια για ένα πολύ μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, τα ηλεκτρονικά βιβλία και η διασύνδεση των ταμειακών με τα POS περιόρισαν τις απώλειες, με αποτέλεσμα να μειωθεί και η φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, το κενό ΦΠΑ έχει μειωθεί κατά 53% από το 2017 (από 29,1% σε 13,7%).
Το 2022 τα συνολικά έσοδα που θα έπρεπε εισπραχθούν ανέρχονταν στο ποσό των 21,58 δισ. ευρώ, εκ των οποίων εισπράχθηκαν 18,621 δισ. ευρώ. Το κενό συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ υπολογίστηκε από την Κομισιόν σε 2,959 εκατ. ευρώ ή στο 13,7% της συνολικής φορολογικής υποχρέωσης ΦΠΑ. Στην περίπτωση που η χώρα μας «έπιανε» τον μέσο όρο της ΕΕ, θα είχε όφελος 1,4 δισ. ευρώ, δηλαδή από τα 2,95 θα περιοριζόταν στο 1,5 δισ. ευρώ. Από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών υποστηρίζουν ότι το κενό ΦΠΑ βρίσκεται με τα μέτρα που έχουν ληφθεί κάτω από 10% κοντά στο 9%.
