Η Ελλάδα συνεχίζει να ξεχωρίζει στον χάρτη της φορολογίας των χωρών του ΟΟΣΑ, όχι μόνο για το ύψος των φόρων που εισπράττει το κράτος, αλλά κυρίως για τον τρόπο που τους μοιράζει. Η τελευταία έκθεση του Οργανισμού φέρνει στο φως κάτι που οι Έλληνες νιώθουν καθημερινά στην τσέπη τους. Η φορολογία στη χώρα μας δεν είναι απλώς υψηλή, αλλά επικεντρώνεται σε ό,τι ακουμπά άμεσα τη ζωή των πολιτών και συγκεκριμένα την κατανάλωση και την εργασία.
Το 2024, τα φορολογικά έσοδα της Ελλάδας έφτασαν στο 39,8% του ΑΕΠ, ανεβάζοντας τη χώρα στην 10η θέση ανάμεσα σε 38 χώρες του ΟΟΣΑ. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος ο μέσος όρος του Οργανισμού είναι 34,1%. Στην κορυφή βρίσκονται οι Σκανδιναβικές χώρες, όπου η υψηλή φορολογία συνοδεύεται από δωρεάν παιδεία, καθολική υγειονομική κάλυψη και ένα κράτος πρόνοιας που προστατεύει τους πολίτες. Στην Ελλάδα, όμως, η εικόνα είναι διαφορετική: οι φόροι είναι βαρείς, αλλά η ανταποδοτικότητα περιορισμένη.
Πρωταθλήτρια η Ελλάδα στους έμμεσους φόρους
Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πρωταθλήτρια (βρίσκεται στην Πέμπτη θέση των χωρών του ΟΟΣΑ) στην εξάρτηση από τους έμμεσους φόρους. Το 40,7 % των συνολικών φορολογικών εσόδων προέρχεται από ΦΠΑ, φόρους κατανάλωσης και άλλες έμμεσες επιβαρύνσεις, όταν ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 31,2%. Με απλά λόγια, κάθε αγορά που κάνουν οι Έλληνες πολίτες αφήνει ένα σημαντικό κομμάτι στο κράτος, περισσότερο από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης που εστιάζουν στη φορολογία εισοδήματος.
Στην Ελλάδα, οι εργαζόμενοι σηκώνουν επίσης, δυσανάλογο βάρος. Οι εισφορές τους στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ξεπερνούν τις εισφορές των εργοδοτών και αποτελούν πάνω από το 15% των συνολικών δημοσίων εσόδων. Αντίθετα, σε χώρες όπως η Δανία ή η Ιταλία, το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο. Παρά τις μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών τα τελευταία χρόνια, η καθημερινή πίεση παραμένει έντονη, ιδιαίτερα για τους μισθωτούς και τους αυτοαπασχολούμενους.
Σύμφωνα με την έκθεση, οκτώ χώρες του ΟΟΣΑ (Χιλή, Λιθουανία, Ουγγαρία, Ισραήλ, Ελλάδα, Σλοβενία, Λουξεμβούργο και Πολωνία) συγκέντρωσαν περισσότερα έσοδα από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων, ενώ οι υπόλοιπες συγκέντρωσαν περισσότερα από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργοδοτών (οριακά στην περίπτωση της Ελβετίας).
Υψηλότερο μερίδιο από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στη Λιθουανία
Το υψηλότερο μερίδιο εισφορών κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων καταγράφηκε στη Λιθουανία, στο 24,4% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων αντιστοιχούσαν επίσης σε πάνω από 15% των συνολικών εσόδων στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Πολωνία, την Ιαπωνία, την Ουγγαρία και τη Σλοβενία.
Οι αυτοαπασχολούμενοι αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων, συνεισφέροντας το 15,1% του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, ποσοστό συγκρίσιμο με χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία. Η επιβολή του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος από το 2023 οδήγησε σε σημαντική αύξηση της φορολογικής τους επιβάρυνσης.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το εισόδημα από αυτοαπασχόληση ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εσόδων από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 10 χώρες, αντιστοιχώντας σε τουλάχιστον 15% του συνόλου στην Πολωνία (37,9%), στις Κάτω Χώρες (28,9%), στη Γερμανία (19,6%), στην Αυστρία (19,5%), στην Ιταλία (15,4%) και στην Ελλάδα (15,1%).
Παράλληλα, η φορολόγηση του κεφαλαίου παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς το 17,9% των φόρων εισοδήματος προέρχεται από κεφαλαιακά έσοδα, ποσοστό που φέρνει την Ελλάδα στην κορυφή μαζί με την Τσεχία.
