Και με τη βούλα του ΣτΕ πλέον είναι συνταγματικά ανεκτός ο τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Μιχάλης Πικραμένος, σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι η Ολομέλεια του ΣτΕ σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών έκρινε συνταγματικό τον τεκμαρτό τρόπο προσδιορισμού του ετήσιου ελάχιστου καθαρού εισοδήματος των ασκούντων ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα.
Τόνισε παράλληλα ότι ο φορολογούμενος μπορεί να αμφισβητήσει το τεκμαρτό εισόδημά του και ειδικότερα δύναται:
- να ασκήσει, κατά της πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου βάσει του τεκμαρτού εισοδήματος ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Δ.Ε.Δ.
- να προσφύγει στα Διοικητικά Δικαστήρια και
- να υποβάλει αίτημα ελέγχου από την ΔΟΥ στην οποία ανήκει.
Αναλυτικότερα, η ανακοίνωση του κ. Πικραμένου σχετικά με το αποτέλεσμα της διάσκεψης επί υποθέσεων οι οποίες συζητήθηκαν στην Ολομέλεια στις 28.3.2025 έχει ως εξής: «Στις 14.4.2025 και 2.5.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διάσκεψη επτά υποθέσεων σχετικών με τον θεσπιζόμενο με τα άρθρα 28Α – 28Δ του ν. 4172/2013 (Α΄ 167) τεκμαρτό τρόπο εξεύρεσης του ετήσιου ελάχιστου καθαρού εισοδήματος των ασκούντων ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, με εισηγήτριες τις Συμβούλους Κ. Λαζαράκη και Β. Μόσχου.
Το Δικαστήριο απέρριψε τις αιτήσεις ακυρώσεως κατά της απόφασης Α1055/9.4.2024 (Β΄ 2284) του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 8 του άρθρου 28Α του ν. 4172/2013 για τον καθορισμό της διαδικασίας αμφισβήτησης των παρ. 3 και 4 του ίδιου άρθρου.
Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε κατά πλειοψηφία ότι:
- Ο ανωτέρω τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος είναι συνταγματικά ανεκτός.
- Ο φορολογούμενος που επιθυμεί να αμφισβητήσει το τεκμαρτό εισόδημά του σύμφωνα με την παρ. 4 του ως άνω άρθρου 28Α δύναται, παράλληλα με την υποβολή αιτήματος ελέγχου, σύμφωνα με το άρθρο 4 της προσβαλλόμενης απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., να ασκήσει, κατά της πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου βάσει του τεκμαρτού εισοδήματος (άρθρο 4 παρ. 1 εδ. β΄ της προσβαλλόμενης απόφασης), ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Δ.Ε.Δ. και ακολούθως, κατά της τυχόν απόρριψης αυτής, προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις των άρθρων 72 του (νέου) Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας [ν. 5104/2024 (Α΄ 58)] και 63 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας [ν. 2717/1999, Α΄ 97] προβάλλοντας ό,τι και με το αίτημα ελέγχου.
Η κατόπιν ελέγχου εκδιδόμενη, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 1 εδ. β΄ της προσβαλλόμενης απόφασης, πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου υπόκειται ομοίως σε ενδικοφανή προσφυγή, σύμφωνα με τις ως άνω γενικές διατάξεις, η δε τυχόν απόρριψή της από τη Δ.Ε.Δ. θεωρείται, κατά την έννοια του άρθρου 63 παρ. 7 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, συμπροσβαλλόμενη στο πλαίσιο της εκκρεμούς δίκης που αφορά τη νομιμότητα της πράξης της Δ.Ε.Δ. με την οποία είχε απορριφθεί ενδικοφανής προσφυγή κατά της πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου.
Ο φορολογούμενος μπορεί να προβάλλει κατά της μεταγενέστερης αυτής πράξης της Δ.Ε.Δ. ως πρόσθετους λόγους προσφυγής τους λόγους που έχει προβάλει με την ενδικοφανή προσφυγή του κατά της πράξης διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου».
Τεκμαρτό εισόδημα: Πού προσβλέπουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες
Υπενθυμίζεται ότι στην ακύρωση του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης των εισοδημάτων, αλλά και των αποφάσεων που ορίζουν τη διαδικασία αμφισβήτησης του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα καθώς και του χρόνου διενέργειας του ελέγχου, προσβλέπουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες.
Δεκάδες επαγγελματικές ομάδες θεωρούν άδικο το μέτρο του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος επισημαίνοντας ότι υφίσταται παράβαση της αρχής της ισότητας σε σχέση με την φορολόγηση των μισθωτών στις αντίστοιχες φορολογικές κλίμακες (μη αφαίρεση ασφαλιστικών εισφορών, μη απαλλαγής λόγω τέκνων κλπ).
Η θέση της κυβέρνησης για το τεκμαρτό
Βέβαια από την άλλη πλευρά η κυβέρνηση οδηγήθηκε στη νομοθέτηση του ελάχιστου φορολογητέο εισοδήματος καθώς 7 στους δέκα των επαγγελματίες δηλώνουν εισοδήματα που δεν ξεπερνούν τις 5.000 ευρώ, λαμβάνοντας ταυτόχρονα και επιδόματα από το κράτος. Δηλαδή είναι απορίας άξιον πως επιβιώνουν οι εν λόγω επαγγελματίες.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, επιστήμονες, επαγγελματοβιοτέχνες και έμποροι, έχουν εκφράσει την απόλυτη αντίθεσή τους στη φορολόγησή τους με τεκμαρτό τρόπο, δηλαδή για εισόδημα που δεν έχει αποκτηθεί διότι:
- υφίσταται παράβαση της αρχής της ισότητας
- δεν υπολογίζεται για τον προσδιορισμό των τεκμηρίων το εισόδημα από ενοίκια, μερίσματα, οικογενειακό εισόδημα κλπ,
- δεν υπολογίζεται το κεφάλαιο προηγούμενων χρήσεων για την κάλυψη τεκμηρίου,
- δεν υπολογίζονται οι ζημιές σε αντιδιαστολή με την αντίστοιχη φορολογική μεταχείριση εταιρειών.
Τα στοιχεία
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ το 60% των ιδιοκτητών μπαρ και των κομμωτηρίων, το 47% των καταστημάτων εστίασης και των συνεργείων αυτοκινήτων, το 43% των κτηνιάτρων και το 22% των ιδιοκτητών και οδηγών ταξί δήλωσαν, μεταξύ άλλων επαγγελμάτων, ζημιές για τα εισοδήματα του 2023.
Από την ανάλυση των στατιστικών της ΑΑΔΕ προκύπτει ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες εξακολουθούν να υποδηλώνουν τα εισοδήματα τους. Σε κατηγορίες όπως οι ιδιοκτήτες μπαρ και κομμωτηρίων, η πλειονότητα τους δηλώνουν ζημιές. Όσοι δε κομμωτές (4 στους 10) δηλώνουν κέρδη ουσιαστικά δηλώνουν ότι ζουν με 358 ευρώ τον μήνα (λιγότερα από το επίδομα ανεργίας). Αν δεν εφαρμοζόταν το τεκμήριο οι επαγγελματικές αυτές κατηγορίες θα συνέχιζαν να μην πληρώνουν καθόλου ή ελάχιστους φόρους.
