Οι δέκα μετοχές που οδήγησαν σε υψηλό 15 ετών τον δείκτη
Μόλις 10 μετοχές είναι αυτές που έχουν οδηγήσει την αγορά από την αρχή της χρονιάς σε υψηλό 15 ετών! Τράπεζες και μια σειρά από άλλα blue chips φέρουν την υπογραφή του ράλι του Χ.Α. κατά 25% από την αρχή του χρόνου, σημειώνοντας τα περισσότερα κέρδη σε σχέση όχι μόνο με τα ώριμα χρηματιστήρια σε Wall και Ευρώπη, αλλά σε σχέση και με τις αναδυόμενες. Μόνο η αγορά της Βαρσοβίας παρατηρεί κανείς ότι ξεπερνά σε απόδοση το Χ.Α. με 27% από την αρχή του χρόνου. Alpha Bank, Πειραιώς, Οptima, Εθνική, Κύπρου από τις τράπεζες και Coca Cola, Μetlen, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, ΟΠΑΠ, αλλά και Σαράντης, που έχει γράψει ιστορικά υψηλά, είναι οι μετοχές που έχουν κάνει τη διαφορά φέτος. Μεγάλη είναι η απόδοση επίσης στον ΟΛΠ, με απόδοση 50%, το Κρι Κρι και τον ΟΛΘ, που έχουν γράψει ιστορικά υψηλά. Στα υπόλοιπα blue chips οι αποδόσεις είναι μικρότερες του 20%, ενώ είναι εμφανές ότι δεν παρατηρείται διάχυση της ανόδου, όπως τουλάχιστον συνέβαινε παλαιότερα, στις υπόλοιπες κεφαλαιοποιήσεις. Για παράδειγμα, η Cenergy, θυγατρική της Βιοχάλκο, μέχρι την Παρασκευή που μας πέρασε κινούνταν σε αρνητικό πρόσημο, ενώ χθες πέρασε σε θετικό πρόσημο με κέρδη 3,60%. Η μετοχή κινείται πέριξ των 9,70-9,80 ευρώ, με το ιστορικό υψηλό στα 10,06.
Το ερώτημα είναι γιατί επιλέγονται οι συγκεκριμένες μετοχές. Η μεγάλη διασπορά, η αυξημένη μετοχική βάση, κάτι που ενδείκνυται για τα blue chips, η προοπτική του μερίσματος, καθώς οι τράπεζες, για παράδειγμα, έδωσαν για δεύτερη φορά φέτος, έπειτα από 15 χρόνια, και θα παραμείνουν συνεπείς, τα ισχυρά οικονομικά αποτελέσματα, οι νέες επενδύσεις και η είσοδος σε μεγάλες αγορές, όπως κάνει πράξη η Metlen, αποτελούν τον οδηγό των ξένων. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά το άνοιγμα της Wall μετά τις 16.30 οι συναλλαγές στο Χρηματιστήριο της Αθήνας αυξάνονται, με επιπλέον εισροές 40-70 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας τον μέσο όρο του τζίρου στα 200 εκατ. ευρώ πλέον.
Η επίπτωση της κυβερνοεπίθεσης στα ΙΚΕΑ
Συνεχίστηκε και φέτος η επίπτωση από την κυβερνοεπίθεση στα ΙΚΕΑ, καθώς ο κλάδος οικιακού εξοπλισμού και επίπλων του ομίλου Φουρλή είχε επίπτωση στις πωλήσεις του πρώτου τριμήνου με μείωση κατά 0,6%, επηρεασμένος από το περιστατικό κυβερνοεπίθεσης που προκάλεσε προσωρινές διαταραχές στον ανεφοδιασμό των καταστημάτων και τη λειτουργία του ηλεκτρονικού εμπορίου στο διάστημα από τον Δεκέμβριο 2024 έως τον Φεβρουάριο 2025. Θυμίζουμε ότι η κυβερνοεπίθεση που δέχθηκε ο όμιλος τον Νοέμβριο του 2024, στο κατώφλι της Black Friday και των Χριστουγέννων, είχε συνολική επίπτωση στα αποτελέσματα του ομίλου, η οποία ανήλθε στα 15 εκατομμύρια ευρώ για πέρυσι και επιπλέον 5 εκατομμύρια ευρώ για το 2025. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα της κερδοφορίας ήταν εντελώς διαφορετική σε σχέση με τον τζίρο των ΙΚΕΑ, καθώς το περιθώριο μεικτού κέρδους αυξήθηκε από 45,1% το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε 46,9% το πρώτο τρίμηνο του 2025. Το EBIT αυξήθηκε κατά 5,4%, φτάνοντας τα 1,9 εκατομμύρια ευρώ από 1,8 εκατομμύρια ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2024, και το περιθώριο κέρδους EBIT έφτασε το 2,5% το πρώτο τρίμηνο του 2025 από 2,3% το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Τα σχέδια του Ανδριόπουλου για τις Γούρνες Ηρακλείου
Την πρόσφατη επίσκεψή του στο Ηράκλειο αποκάλυψε ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand, Δημήτρης Ανδριόπουλος, παρουσιάζοντας τις βασικές αρχές και τις πρώτες κινήσεις για τη νέα μεγάλη επένδυση της εταιρείας στις Γούρνες, ένα ακίνητο που αποκτήθηκε πρόσφατα από τη Reds. Όπως επισήμανε, πρόκειται για ένα «σπάνιο ακίνητο», ώριμο πολεοδομικά και σε στρατηγική τοποθεσία, μόλις 15 λεπτά από το υπό κατασκευή νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι. Η ανάπτυξή του, όπως τόνισε, δεν θα είναι μόνο επενδυτική, αλλά και κοινωνική, καθώς στόχος είναι να δοθεί υπεραξία στην ευρύτερη περιοχή μέσα από νέες υποδομές -όπως βιολογικός καθαρισμός και μονάδα αφαλάτωσης-, αλλά και με την ενίσχυση υφιστάμενων κοινωνικών δομών, όπως τα σχολεία.
Σημαντικό μέρος της στρατηγικής αποτελεί ο εξορθολογισμός της παράκτιας ζώνης, ενώ στο τραπέζι βρίσκεται και η δυνατότητα δημιουργίας καζίνο -ένα ενδεχόμενο για το οποίο, όπως είπε, γίνεται διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχει αποδοχή. «Θέλουμε να εξασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση», σημείωσε, υπογραμμίζοντας ότι ήδη βρίσκονται σε επαφή με τον δήμαρχο Χερσονήσου και τον περιφερειάρχη Κρήτης. Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τον ίδιο, θα είναι κομβικός, καθώς και τα ανταποδοτικά οφέλη για τον δήμο τίθενται σε προτεραιότητα. Η διαδικασία των αδειοδοτήσεων αναμένεται να διαρκέσει 6 έως 9 μήνες, καθώς τα έργα εμφανίζουν ήδη σημαντικό βαθμό ωριμότητας. Εφόσον τηρηθούν τα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα, οι εργασίες κατασκευής αναμένεται να ξεκινήσουν στα τέλη του 2025 ή στις αρχές του 2026.
Η ισχύς εν τη ενώσει στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία
Σε μια εποχή πολλαπλών γεωπολιτικών προκλήσεων, η ενοποίηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας δεν είναι απλώς ζητούμενο, αλλά επιτακτική ανάγκη, η οποία μάλιστα -μάλλον- άργησε να εμπεδωθεί. Η συνάντηση υψηλού επιπέδου των Εθνικών Συνδέσμων Αμυντικής Βιομηχανίας (NDIAs), που φιλοξένησε ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ) στην DEFEA 2025, έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία χτίζεται μέσα από τη συνεργασία. Η ανάγκη για αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου προμηθειών, η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και η στήριξη των ΜμΕ αναδείχθηκαν ως κοινοί πυλώνες δράσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, κατά τις συναντήσεις των εθνικών αντιπροσωπειών στην Αθήνα. Με τη φωνή της ευρωπαϊκής βιομηχανίας να συντονίζεται, οι εθνικοί σύνδεσμοι δηλώνουν έτοιμοι να χαράξουν κοινές γραμμές για έναν πιο ισχυρό, ανταγωνιστικό και ανθεκτικό αμυντικό τομέα. Μάλιστα, η Ελλάδα και ο ΣΕΚΠΥ φιλοδοξούν να πρωτοστατήσουν στις εξελίξεις, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο της χώρας ως ενεργού διαμορφωτή της νέας αμυντικής αρχιτεκτονικής της Ευρώπης.
H επανεμφάνιση της Ηρώς Χατζηγεωργίου και τα πρώτα αποτελέσματα της ΕΤΑΔ
Σε μία από τις σπάνιες δημόσιες τοποθετήσεις της, η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΤΑΔ, Ηρώ Χατζηγεωργίου, έδωσε για πρώτη φορά ένα σαφές στίγμα για το πού βαδίζει σήμερα η Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου και αναφέρθηκε στα πρώτα απτά αποτελέσματα της στρατηγικής αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. Στην κορυφή των εξελίξεων, ο μεγάλος διαγωνισμός για την Ακτή Βουλιαγμένης -ο μεγαλύτερος που έχει βγει επί της παρούσας διοίκησης- συγκεντρώνει ήδη το ενδιαφέρον επτά σημαντικών επιχειρηματικών σχημάτων. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα προσοδοφόρο ακίνητο, που μπορεί να φέρει επενδύσεις υψηλού επιπέδου στο παραλιακό μέτωπο. Παρά την εκκρεμότητα με την προσφυγή στο ΣτΕ, η διαδικασία προχωράει χωρίς καθυστερήσεις, όπως διαβεβαιώνει η διοίκηση, με τον έλεγχο των φακέλων να βρίσκεται σε εξέλιξη εν όψει της δεύτερης φάσης. Το συνεδριακό κέντρο στο Τάε Κβο Ντο περνά στο τελικό στάδιο για την παραχώρησή του στην Περιφέρεια Αττικής, αφού προηγηθεί έγκριση της σύμβασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ακόμη, στη φάση δημοπράτησης των τελικών μελετών περνά και το εμβληματικό Κυβερνείο Θεσσαλονίκης, για το οποίο έχει ήδη υπογραφεί Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ ΕΤΑΔ, Υπερταμείου και της Προεδρίας της Βουλής. Εν τω μεταξύ, το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού παραμένει μια πρόκληση. Αν και δεν είναι προσοδοφόρο σήμερα, η ΕΤΑΔ θέτει ως στόχο τη μετατροπή του σε βιώσιμη επιχειρηματική μονάδα, μέσω της επέκτασης της λειτουργικής περιόδου και της αξιοποίησής του ως τουριστικό real estate προϊόν. Η κ. Χατζηγεωργίου δεν παρέλειψε να τονίσει την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του ρόλου της ΕΤΑΔ, μέσα από έναν νέο, πιο σύγχρονο προσανατολισμό. Με τέσσερις βασικούς πυλώνες -την αξιοποίηση του χαρτοφυλακίου, την εταιρική αναδιάρθρωση, την εξωστρέφεια και την ψηφιακή αναβάθμιση-, η εταιρεία επιχειρεί να μεταβληθεί από «αποθήκη ακινήτων» σε σύγχρονο φορέα διαχείρισης δημόσιου πλούτου.
Η υπογραφή του μνημονίου μεταξύ Υπερταμείου και υπ. Μεταφορών Κύπρου
Σήμερα αναμένεται η υπογραφή του μνημονίου μεταξύ του υπερταμείου και του κυπριακού υπουργείου Μεταφορών. Το μνημόνιο αφορά τη μεταφορά τεχνογνωσίας από το Υπερταμείο και συγκεκριμένα από την Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων στο υπουργείο Μεταφορών, με στόχο την αξιοποίηση της μαρίνας της Λάρνακας. Η Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων είχε δημιουργηθεί αρχικά στο ΤΑΙΠΕΔ με βασικό στόχο την αξιοποίηση των 10 περιφερειακών λιμανιών (Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Ηγουμενίτσας κ.λπ.) και των μαρίνων που είχαν μεταφερθεί ως περιουσιακά στοιχεία στο ΤΑΙΠΕΔ. Η πλούσια εμπειρία που απέκτησε αξιοποιήθηκε αρχικά από τα εγχώρια λιμάνια και μαρίνες, οι οποίες ως περιουσιακά στοιχεία δεν είχαν μεταφερθεί στο ΤΑΙΠΕΔ, αλλά με αποφάσεις της κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργού μπορούσε να σχεδιάζει τις αξιοποιήσεις των λοιπών λιμένων και μαρίνων της χώρας. Η καλή εμπειρία πέρασε τα σύνορα της χώρας και η πρώτη δουλειά που συμφωνήθηκε στη διεξαγωγή της 2ης Διακυβερνητικής Διάσκεψης Ελλάδας και Κύπρου, που έγινε παρουσία του πρωθυπουργού, Κ. Μητσοτάκη, και του κύπριου προέδρου, Νίκου Χριστοδουλίδη, ήταν η αξιοποίηση του ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση της μαρίνας της Λάρνακας, κάτι που θα γίνει μετά τη σημερινή υπογραφή του μνημονίου.
Σε τροχιά υλοποίησης το νέο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Πιο κοντά από ποτέ φαίνεται ότι βρίσκεται η Θεσσαλονίκη στο να αποκτήσει ένα υπερσύγχρονο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο, καθώς το σχέδιο παίρνει επίσημα τον δρόμο της υλοποίησης μέσω ΣΔΙΤ. Η έγκριση της προκήρυξης του διεθνούς διαγωνισμού για την κατασκευή του νοσοκομείου σηματοδοτεί το πρώτο καθοριστικό βήμα για την έναρξη ενός έργου που αναμένεται να αναβαθμίσει ριζικά την παροχή ογκολογικής φροντίδας στη Βόρεια Ελλάδα. Με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου και αξιοποίηση της ψηφιακής πλατφόρμας του ΕΣΗΔΗΣ, το έργο των 350,5 εκατ. ευρώ και των 425 κλινών περνά στη φάση της διαγωνιστικής προετοιμασίας. Η Διεύθυνση Τεχνικής και Ξενοδοχειακής Υπηρεσίας του Θεαγενείου, με ενεργό ρόλο και πλήρη αρμοδιότητα ως Αναθέτουσα Αρχή, σηκώνει το βάρος της διαδικασίας, έχοντας ήδη ετοιμάσει το τεύχος της Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος -το οποίο εγκρίθηκε χωρίς καθυστέρηση.
Με μονάδα εντατικής θεραπείας 10 κλινών και σχεδιασμό που προτάσσει την ποιότητα σε συνδυασμό με την αποδοτικότητα, το νέο Αντικαρκινικό νοσοκομείο φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη δημόσια υγεία στη χώρα.
Kι όμως, υπάρχει «παραξενοδοχεία» και μάλιστα έντονη
Οι μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί έχουν ανοίξει για τη φετινή σεζόν και οι τουρίστες είναι ήδη περισσότεροι από πέρυσι. Το δείχνουν με σαφήνεια οι αφίξεις στα αεροδρόμια. Κι όμως, οι ξενοδόχοι αλλά και οι ιδιοκτήτες των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης παρατηρούν ότι οι πληρότητές τους κινούνται είτε στα ίδια, είτε και συχνά σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα από πέρυσι. Πού μένουν τότε όλοι αυτοί οι τουρίστες; Η απάντηση που μας έδωσε γνωστός ξενοδόχος του Ηρακλείου Κρήτης είναι απλή, αλλά και σοκαριστική: σε εξοχικά σπίτια που έχουν αγοράσει ξένοι και φιλοξενούν φίλους και γνωστούς έναντι αμοιβής. Και αυτά είναι που γεμίζουν πρώτα απ’ όλα τα διαθέσιμα καταλύματα. Πρόκειται για σπίτια που δεν είναι δηλωμένα ούτε ως βίλες, ούτε στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης. Είναι ιδιωτικά, εξοχικά σπίτια, πολλές φορές ολόκληροι οικισμοί σε χωριά της Κρήτης. Κάτι που σημαίνει ότι το εισόδημα που έχουν από την ενοικίαση οι ιδιοκτήτες τους δεν δηλώνεται πουθενά και άρα δεν φορολογείται. Ούτε φυσικά εισπράττεται το τέλος παρεπιδημούντων και το Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση. «Μαύρες» ενοικιάσεις, δηλαδή, που λειτουργούν ως ευθέως αθέμιτος ανταγωνισμός στους μονίμως λειτουργούντες παρόχους καταλυμάτων.
Η Ε.Ε. τρέχει για εξοπλιστικά, αλλά οι εταιρείες δεν βρίσκουν εργάτες
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκοπεύει να ξοδέψει 800 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια για όπλα και άμυνα, υποσχόμενη μάλιστα να δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα: δεν υπάρχουν εργαζόμενοι. Δεν υπάρχουν μηχανικοί AI, ηλεκτρονικοί, συγκολλητές και διάφοροι τεχνίτες που θα πρέπει να φτιάξουν τα τανκς, τα πυρομαχικά και τα ραντάρ. Οι εταιρείες προσπαθούν να προσελκύσουν κόσμο με αυξήσεις μισθών, αλλά το όριο έχει ήδη ξεπεραστεί. Παράλληλα, κάνουν ό,τι μπορούν για να κλέψουν εργαζόμενους από άλλους κλάδους, να πάρουν τους καλύτερους από τις αυτοκινητοβιομηχανίες, τις κατασκευές κι αλλού. Ακόμα και σχολεία και πανεπιστήμια επιστρατεύονται, καθώς ποντάρουν στους μαθητές και φοιτητές ως το νέο είδος πρώτης ύλης για την πολεμική βιομηχανία.
Στη Γαλλία, η KNDS, που πρόσφατα υπέγραψε deal με τη Metlen στην άμυνα, αυξάνει τις βάρδιες και προσλαμβάνει 50% περισσότερους κάθε χρόνο, προσπαθώντας να καλύψει το τεράστιο κενό. Η Rheinmetall, ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός κατασκευαστής πυρομαχικών, σκοπεύει να αυξήσει το προσωπικό κατά 29%. Η Thyssenkrupp Marine Systems αναζητεί 1.500 εργαζόμενους για το ναυπηγείο της στο Βίσμαρ της βόρειας Γερμανίας. Η Hensoldt, η γερμανική εταιρεία κατασκευής αισθητήρων και ραντάρ, ζητεί εργαζόμενους από αυτοκινητοβιομηχανίες. Όμως το μεγαλύτερο παράδοξο είναι η ίδια η έννοια του «πολεμικού ανταγωνισμού»: «Ζούμε σε πολεμική οικονομία, αλλά και σε οικονομικό πόλεμο», σύμφωνα με τον CEO της KNDS Γαλλίας, Νικολάς Σαμουσί. Oι μισθοί πρέπει να αυξηθούν αρκετά για να προσελκύσουν εργαζόμενους, αλλά όχι τόσο ώστε οι εταιρείες στην Ε.Ε. να γίνουν «πολύ ακριβές» και να χάσουν σε ανταγωνιστικότητα. Σαν να παίζουν με τη φωτιά, προσπαθώντας να κερδίσουν τον πόλεμο, χωρίς να κάψουν χρήμα. Στο τέλος της μέρας η Ε.Ε. μπορεί να επενδύει εκατοντάδες δισ., αλλά χωρίς ανθρώπους, οι νέες τεχνολογίες και τα άρματα μάχης κινδυνεύουν να μείνουν επενδυτικά σχέδια επί χάρτου…
Οι ξεχασμένοι κάθετοι άξονες της Εγνατίας Οδού
Μέσα στις τόσες υστερήσεις της Περιφέρειας, της ελληνικής επαρχίας, σε υποδομές, ας αναφέρουμε ακόμη μία, την κακή κατάσταση του δρόμου Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, τουλάχιστον έως το τμήμα μέχρι το Διδυμότειχο. Ο συγκεκριμένος άξονας είναι ένας από τους καθέτους της Εγνατίας, την ευθύνη του οποίου έχει η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης Να σημειωθεί ότι με την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού στον ιδιώτη, παραχωρούνται και τρεις κάθετοι, που συνδέουν τον μεγάλο οριζόντιο άξονα με Ειδομένη, Προμαχώνα και Κρυσταλλοπηγή. Δεν περιλαμβάνεται, δηλαδή, ο συγκεκριμένος κάθετος άξονας, που πρέπει κάποια στιγμή να αναβαθμιστεί. Όπως και να ολοκληρωθεί η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού…
Γιατί χρειαζόμαστε περισσότερες επενδύσεις
Λόγω της μεγάλης κατάρρευσης την περίοδο από το 2010-2021, ακόμη και σήμερα το ύψος των καθαρών επενδύσεων παραμένει μειωμένο κατά 75,5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα προ κρίσης χρέους επίπεδα, με τα νοικοκυριά να επωμίζονται το πιο μεγάλο μέρος (58,5 δισ. ευρώ) από αυτήν την αποεπένδυση (κυρίως σε κατοικίες). Τα παραπάνω αναφέρει η Eurobank στην έκδοση «7 Ημέρες Οικονομία», αναφερόμενη στις καθαρές επενδύσεις (χωρίς αποσβέσεις), που κινούνται ανοδικά τα τελευταία τρία χρόνια στη χώρα μας, χωρίς όμως να έχουν καλύψει το επενδυτικό κενό με τα προ κρίσης επίπεδα και τα ισχύοντα στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Η Eurobank εκτιμά ότι η ανοδική τάση στις καθαρές επενδύσεις θα συνεχισθεί το 2025 και το 2026. Όπως επισημαίνει, στον χρηματοπιστωτικό κλάδο η εικόνα των καθαρών επενδύσεων είναι θετική, ενώ στις επιχειρήσεις και στο κράτος (γενική κυβέρνηση) η απώλεια σε σχέση με τα προ 2010 επίπεδα διαμορφώνεται σε 19 δισ. ευρώ (12,1 δισ. ευρώ για τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις και 7,0 δισ. για τη γενική κυβέρνηση). Επομένως, για να ανακτηθεί ένα μεγάλο μέρος του παραγωγικού κεφαλαιουχικού εξοπλισμού που συρρικνώθηκε στην κρίση χρέους, απαιτούνται καθαρές επενδύσεις παγίων 19 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια, δηλαδή οι εν λόγω επενδύσεις θα πρέπει να υπερβούν σωρευτικά τις αντίστοιχες αποσβέσεις κατά το ποσό αυτό. Τα τελευταία πέντε χρόνια οι επενδύσεις παγίων στην Ελλάδα, ενισχυόμενες από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βρίσκονται σε φάση ανάκαμψης. Από 11,0% του ΑΕΠ το 2019 αυξήθηκαν στο 15,3% το 2024. Το 2022 οι καθαρές επενδύσεις παγίων (επενδύσεις μείον αποσβέσεις παγίων) πέρασαν σε θετικό έδαφος για πρώτη φορά από το 2009, ενώ το 2023 και το 2024 ενισχύθηκαν περαιτέρω.
Αισιόδοξοι οι μικρομεσαίοι…
Ανάπτυξη τα επόμενα έτη βλέπει το 75% των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, από τα ψηλότερα ποσοστά στην Ε.Ε. Παράλληλα, όπως δείχνει η τριμηνιαία μελέτη SAFE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που καλύπτει όλες τις χώρες της Ε.Ε., στο δεύτερο εξάμηνο του 2024 το 30% των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων δηλώνει ότι έχει βελτιωθεί η διάθεση των τραπεζών προς χρηματοδότηση σε αυτές -το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μία βελτίωση κατά 20 μονάδες. Ωστόσο, παρά τη σημαντική βελτίωση που σημειώνεται στη διάθεση των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις, μόνο το 47% των μικρομεσαίων δηλώνει σιγουριά ότι θα μπορέσει να λάβει τη ζητούμενη χρηματοδότηση στην Ελλάδα, σε σχέση με 60% στην Ε.Ε., ενώ σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας θεωρείται το επιτοκιακό κόστος. Όπως άκουσα να λέει ο ανώτερος γενικός διευθυντής, επικεφαλής του Corporate & Investment Banking της Τράπεζας Πειραιώς, Θοδωρής Τζούρος, μιλώντας πρόσφατα σε συνέδριο του Οικονομικού Επιμελητηρίου για την πρόσβαση των ΜμΕ στον τραπεζικό δανεισμό, το κόστος δανεισμού ήταν ένα σοβαρό θέμα, ιδιαίτερα όταν τα επιτόκια βάσης ήταν στο 4%. Αυτό όμως έχει μειωθεί σημαντικά. Τον Φεβρουάριο του 2025 το μέσο επιτόκιο των δανείων σε επιχειρήσεις ανερχόταν στο 4,9% έναντι 6,5% τον Νοέμβριο του 2023. Προφανώς αυτή η μείωση κατά 25% εν μέρει οφείλεται και στη μείωση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ, αλλά υπάρχει μια σημαντική ανατιμολόγηση από τις τράπεζες, η οποία δεν περιορίζεται μόνο σε μεγάλες εταιρείες, όπως είπε ο κ. Τζούρος. Ο ίδιος χαρακτήρισε πολύ θετική την υψηλή συμμετοχή των ευρωπαϊκών πόρων για την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων και την τόνωση της επιχειρηματικότητας (συνολικά, θα έχουν διατεθεί στη χώρα 79 δισ. ευρώ από ευρωπαϊκά κεφάλαια μέχρι το 2027 και περίπου άλλα 17 δισ. από εθνικούς πόρους). Είπε, ωστόσο, ότι υπάρχουν ακόμη σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα, που αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα σε νέες επενδύσεις, όπως η χρονοβόρα απόδοση της δικαιοσύνης, οι γραφειοκρατικές και πολύπλοκες διαδικασίες που απαιτούνται για την αδειοδότηση νέων επενδύσεων, αλλά και η επιδείνωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών -στο 7,5% του ΑΕΠ, το οποίο αντανακλά και το καταναλωτικό μοντέλο της χώρας μας, με την ιδιωτική κατανάλωση να συνεισφέρει περίπου 65% στο ΑΕΠ της χώρας, σημαντικά υψηλότερα από την υπόλοιπη ευρωζώνη.
…αλλά τρέμουν τις κυβερνοεπιθέσεις
Μπορεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός να είναι το εισιτήριο για την επιβίωση και την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ωστόσο κρύβει και μια σκοτεινή πλευρά: την έκθεσή τους σε κυβερνοαπειλές.
Σύμφωνα με την έρευνα της Mastercard, ένας στους τέσσερις ιδιοκτήτες μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ευρώπη έχει ήδη δεχθεί επίθεση, ενώ σχεδόν οι μισοί δεν ξέρουν πώς να προστατευτούν. Όσον αφορά τις χώρες των οποίων οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πλήττονται περισσότερο από την κυβερνο-λαίλαπα, αυτές είναι η Ιρλανδία, η Δανία και η Γαλλία. Ακόμη πιο ανησυχητικό εύρημα της μελέτης, πάντως, είναι ότι περίπου οι μισές εταιρείες διστάζουν να επεκτείνουν την επιχείρησή τους, υπό τον φόβο μιας νέας ψηφιακής επίθεσης. Μάλιστα, οι μικρομεσαίες εταιρείες σε Σλοβακία, Πολωνία και Ισπανία είναι οι πιο επιφυλακτικές. Η ανησυχία κορυφώνεται στις νεότερες γενιές: το 61% της Gen Z θεωρεί ότι ο φόβος απάτης λειτουργεί αποτρεπτικά στην επιχειρηματική τους ανάπτυξη.
