Η Ελλάδα έχει εισέλθει σε μια νέα εποχή για την αυτοπαραγωγή ενέργειας. Η θεσμοθέτηση του net-billing το φθινόπωρο του 2024 αποτέλεσε κομβικό βήμα: άλλαξε το μοντέλο συμψηφισμού από τον ποσοτικό μηχανισμό του net-metering σε συμψηφισμό βάσει οικονομικής αξίας, με αναφορά στις χονδρεμπορικές τιμές της αγοράς. Έτσι, η αυτοπαραγωγή εντάσσεται στον μηχανισμό της αγοράς, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και τον οικονομικό ρεαλισμό του σχήματος.
Ωστόσο, παρά τη θεσμοθέτηση, η πλήρης εφαρμογή του μοντέλου δεν έχει ξεκινήσει. Εκκρεμότητες στο θεσμικό πλαίσιο και τεχνικές ασάφειες εμποδίζουν την ένταξη καταναλωτών και ενεργειακών κοινοτήτων, δημιουργώντας καθυστερήσεις, αβεβαιότητα και απώλεια εμπιστοσύνης. Το αποτέλεσμα είναι το net-billing να παραμένει, σε μεγάλο βαθμό, στα χαρτιά.
Από το Net-Metering στην Αποτίμηση Αξίας
Το net-billing διαφοροποιείται ουσιαστικά: δεν συμψηφίζονται κιλοβατώρες, αλλά ποσότητες ενέργειας που αποτιμώνται χρηματικά. Κάθε κιλοβατώρα, είτε εγχέεται είτε απορροφάται, προσμετράται στην πραγματική της αξία με βάση τις τιμές της αγοράς. Πρόκειται για μια αλλαγή προσέγγισης, που εντάσσει την αυτοπαραγωγή στο ενεργειακό σύστημα με όρους οικονομικής βιωσιμότητας και δίκαιης κατανομής του κόστους.
Κενά στο Θεσμικό Πλαίσιο
Η Κοινή Υπουργική Απόφαση που εισήγαγε το σχήμα αποτέλεσε σημαντικό βήμα σε θεσμικό επίπεδο. Ωστόσο, ανέδειξε ελλείψεις και ασάφειες που δυσκολεύουν την πρακτική εφαρμογή. Για τον λόγο αυτό αναμένεται τροποποιητική ΚΥΑ, ώστε να καλυφθούν τα κενά που έχουν ήδη επισημανθεί από προμηθευτές, ενεργειακές κοινότητες και φορείς της αγοράς.
Η καθυστέρηση έκδοσης της νέας ΚΥΑ σημαίνει ότι το net-billing δεν έχει ουσιαστικά ενεργοποιηθεί, παρά τη θεσμοθέτησή του. Ως αποτέλεσμα, προκύπτουν καθυστερήσεις στην υπογραφή συμβάσεων, αδυναμία εκκαθάρισης μεγάλου αριθμού καταναλωτών και αναστολή νέων έργων και επενδύσεων. Αυτό δημιουργεί μια στρεβλή εικόνα, ότι η αγορά δεν ανταποκρίνεται, ενώ στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι καθαρά θεσμικό.
Τα Μέτωπα που Παραμένουν Ανοιχτά
- Διαφορετικά επίπεδα τάσης: όταν σταθμός παραγωγής και παροχή κατανάλωσης δεν βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, οι διαδικασίες συμψηφισμού παραμένουν ασαφείς, με κίνδυνο λαθών.
- Μετρητικά δεδομένα: το πλαίσιο για τη διάθεση στοιχείων παραγωγής και κατανάλωσης προς προμηθευτές, καταναλωτές και ενεργειακές κοινότητες δεν έχει ακόμη συμπληρωθεί, με αποτέλεσμα αβεβαιότητα στον υπολογισμό της αξίας και τη διενέργεια των εκκαθαρίσεων.
- ΜΔΝ και ΜΣΣ Κρήτης: οι διαδικασίες συμψηφισμού στα μη διασυνδεδεμένα νησιά και στο Μικρό Σύστημα της Κρήτης δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί.
- Αντισυμβαλλόμενοι και πρότυπες συμβάσεις: εκκρεμεί ο επανακαθορισμός των αντισυμβαλλόμενων μερών και του περιεχομένου των πρότυπων συμβάσεων, γεγονός που καθυστερεί την υπογραφή συμφωνιών.
Σημαντικές Δυνατότητες
Παρά τις εκκρεμότητες, το net-billing παραμένει εργαλείο με σημαντικές δυνατότητες για την ανάπτυξη της αυτοπαραγωγής και την ενίσχυση της ενεργειακής μετάβασης. Η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου είναι το κλειδί ώστε το σχήμα να περάσει από τη θεωρία στην πράξη, προσφέροντας σταθερότητα, προβλεψιμότητα και πραγματικά οφέλη για τους πολίτες και τις ενεργειακές κοινότητες.
