Η Ισπανία χρειάζεται να ενθαρρύνει περαιτέρω επενδύσεις στο δίκτυο ηλεκτρισμού και στην αποθηκευτική ικανότητα, επιτρέποντας στις εταιρείες ενέργειας να αποκομίζουν υψηλότερες αποδόσεις, ενώ τα αυξανόμενα μεγέθη ανανεώσιμων πηγών δεν διαταράσσουν την τιμολόγηση της αγοράς, σύμφωνα με τη Scope.
Οι αρχές και η βιομηχανία αναγνωρίζουν την επείγουσα ανάγκη για ένα πιο ευέλικτο και διασυνδεδεμένο σύστημα, ικανό να ισορροπεί την ανανεώσιμη παραγωγή με τη ζήτηση και την αποθήκευση, ενώ ενισχύεται η ανθεκτικότητα του δικτύου.
Η αποτυχία θα υπονόμευε τα σχέδια της Μαδρίτης για αύξηση της ανάπτυξης μέσω επενδύσεων σε ενεργοβόρους τομείς όπως gigafactories, data centers, πράσινο υδρογόνο και βιοκαύσιμα.
Ωστόσο, η πολιτική αδιέξοδος στο διαιρεμένο ισπανικό κοινοβούλιο, που έχει δυσκολέψει την έγκριση προϋπολογισμού, έχει περιορίσει τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού των ρυθμίσεων και επιτάχυνσης των επενδύσεων στο δίκτυο.
Ανάπτυξη ισχύος και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ισπανία
Η εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και της αποθήκευσης, έφτασε τα 132 GW το 2024, σημειώνοντας αύξηση 4,6% από το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, το σύστημα λειτουργεί σε πάνω από 83% της διανεμητικής του ικανότητας, γεγονός που προειδοποιεί για μελλοντικές δυσκολίες στην κάλυψη νέας ζήτησης.
Ταυτόχρονα, η παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ξεπέρασε την παραδοσιακή (σχεδόν 57%), αποτέλεσμα δεκαετούς επέκτασης της ηλιακής και αιολικής ισχύος. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από ανανεώσιμες πηγές ανήλθε σε 85,1 GW, κατατάσσοντας την Ισπανία στις κορυφαίες χώρες σε Ευρώπη και παγκοσμίως.
Το νέο σύστημα αποζημίωσης μέσω δημοπρασιών, Regimen Economico de Energias Renovables (REER), λειτουργεί όπως τα power purchase agreements (PPAs), όπου ο αγοραστής είναι η χονδρεμπορική αγορά και οι πωλητές οι παραγωγοί που κέρδισαν τις δημοπρασίες.
Παράλληλα, τα ιδιωτικά PPAs παραμένουν σημαντικό εργαλείο χρηματοδότησης: το 2024 η Ισπανία κατέγραψε τα περισσότερα στην Ευρώπη, με 47 νέα συμβόλαια, παρότι ο όγκος μειώθηκε κατά 5,5% σε 4,66 GW.
Αρνητικές και μηδενικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία
Η Ισπανία έχει δει αυξανόμενες περιόδους όπου η χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας είναι μηδενική ή αρνητική — περίπου μία στις οκτώ ώρες το 1H2025. Αυτό αντανακλά την υπερπροσφορά ανανεώσιμης ενέργειας και δυσκολεύει τους προμηθευτές να καλύψουν τα κόστη και να προσφέρουν επαρκείς αποδόσεις στους επενδυτές.
Τρεις παράγοντες εξηγούν την τάση αυτή:
- Ταχύτερη αύξηση της ανανεώσιμης προσφοράς σε σχέση με τη ζήτηση.
- Ελλιπής αποθηκευτική ικανότητα και περιορισμένες διασυνδέσεις με Γαλλία, Πορτογαλία και Μαρόκο.
- Όταν η παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας είναι υψηλή, οι παραγωγοί προσφέρουν σε τιμές κοντά στο μηδέν, πιέζοντας τις τιμές της αγοράς.
Ανθεκτικότητα του δικτύου μετά το μπλακάουτ του Απριλίου
Τα αίτια του 18ωρου μπλακάουτ του Απριλίου 2025 παραμένουν αμφιλεγόμενα. Η ένωση AELEC επιρρίπτει ευθύνες στον διαχειριστή δικτύου Red Eléctrica de España (REE). Η ENTSO-E διερευνά το γεγονός, ενώ το REE εντόπισε πρόσφατα αιφνίδιες διακυμάνσεις τάσης που θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέο μπλακάουτ.
Κανείς δεν κατηγορεί άμεσα τις ανανεώσιμες πηγές, αλλά ορισμένοι ειδικοί επισημαίνουν ότι ένα σύστημα βασισμένο σε διακοπτόμενη ενέργεια είναι πιο ευάλωτο σε ανισορροπίες προσφοράς-ζήτησης.
Επείγουσα ανάγκη για επενδύσεις στο δίκτυο
Οι ισπανικές εταιρείες ενέργειας προειδοποιούν για επείγουσα ανάγκη επενδύσεων. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρικής Ενέργειας (Eurelectric) υπολογίζει ότι τα €2 δισ. ετησίως επενδύσεων καλύπτουν μόνο το ήμισυ του αναγκαίου.
Η κυβέρνηση προτείνει σχέδιο €7,7 δισ. σε δίκτυα διανομής και €3,6 δισ. σε μεταφορά έως το 2030. Ωστόσο, η προτεινόμενη απόδοση 6,46% για την περίοδο 2026-2030 είναι κάτω από το 7,5% που θεωρούν αναγκαίο οι επιχειρήσεις για επενδύσεις.
Η Iberdrola ανακοίνωσε σχέδιο επενδύσεων €9 δισ. για 2025-28, με €4 δισ. σε δίκτυα, αλλά τόνισε ότι η υλοποίηση εξαρτάται από σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο.
Τα συμπεράσματα της ENTSO-E και οι στόχοι επέκτασης έως το 2030 θα καθορίσουν πώς η Ισπανία θα ενισχύσει την υποδομή ηλεκτρικής ενέργειας την επόμενη δεκαετία.
