Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) υιοθετεί εκ νέου μια πιο αισιόδοξη προοπτική για τη μελλοντική ζήτηση πετρελαίου, αμφισβητώντας την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι η κορύφωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων βρίσκεται προ των πυλών. Στην τελευταία της Έκθεση για την Παγκόσμια Ενέργεια, ο οργανισμός επαναφέρει το λεγόμενο «Σενάριο Τρεχουσών Πολιτικών» (CPS), που προβλέπει αύξηση της κατανάλωσης πετρελαίου κατά 13% έως το 2050.
Η αναθεώρηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο έντονων συζητήσεων για το μέλλον της ενεργειακής μετάβασης, με τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στις κλιματικές δεσμεύσεις και την ανάγκη ενεργειακής ασφάλειας.
Ο IEA επαναξιολογεί τη θέση της για την επικείμενη κορύφωση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου, επαναφέροντας το σενάριο στο οποίο η κατανάλωση συνεχίζει να αυξάνεται έως τα μέσα του αιώνα.
Νέο σενάριο για το πετρέλαιο με ορίζοντα το 2050
Ενώ ο IEA πέρυσι προέβλεπε ότι η ζήτηση πετρελαίου θα σταθεροποιηθεί ή θα μειωθεί μέσα στη δεκαετία, η φετινή έκθεση επαναφέρει το Σενάριο Τρεχουσών Πολιτικών (Current Policies Scenario – CPS). Σε αυτό, η παγκόσμια κατανάλωση αυξάνεται κατά 13% έως το 2050, με τη βραδύτερη διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων να αποτελεί τον βασικό λόγο αυτής της αναθεώρησης.
Η επαναφορά του CPS, ύστερα από πενταετή διακοπή, σηματοδοτεί μια αλλαγή στάσης όχι μόνο του IEA αλλά και του ευρύτερου ενεργειακού κλάδου, σε μια συγκυρία όπου η αμερικανική κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ στήριξης των ορυκτών καυσίμων και επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές, σχολιάζουν αναλυτές στο Bloomberg.
Οι προβλέψεις του IEA, που ιδρύθηκε μετά το πετρελαϊκό σοκ του 1973, χρησιμοποιούνται διεθνώς ως σημείο αναφοράς για κυβερνητικές στρατηγικές και επενδυτικά σχέδια. Η νέα έκθεση αναμένεται να αποτελέσει αντικείμενο έντονου διαλόγου στη Διάσκεψη για το Κλίμα του ΟΗΕ (COP30) που πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα στη Βραζιλία.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Υπηρεσία είχε ήδη αλλάξει τόνο, τονίζοντας ότι απαιτούνται δισεκατομμύρια δολάρια νέων επενδύσεων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο — μια θέση που είχε προηγουμένως θεωρηθεί ασύμβατη με τους στόχους του Παρισιού.
Oil markets look well supplied in the near term, but the outlook varies
In the Current Policies Scenario, demand keeps rising through 2035 & beyond as EV sales stall outside China & Europe
In the Stated Policies Scenario, broader EV growth flattens global oil use around 2030 pic.twitter.com/B6jabulPrT
— Fatih Birol (@fbirol) November 12, 2025
Η ηλεκτροκίνηση ως καθοριστικός παράγοντας
Σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή του IEA, Φατίχ Μπιρόλ, «ένας από τους κύριους καθοριστικούς παράγοντες για τη μελλοντική ζήτηση πετρελαίου είναι η ηλεκτροκίνηση». Στο σενάριο CPS, η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου αυξάνεται από περίπου 100 εκατ. βαρέλια ημερησίως σήμερα σε 113 εκατ. το 2050, καθώς το μερίδιο των ηλεκτρικών οχημάτων στις παγκόσμιες πωλήσεις αυτοκινήτων σταθεροποιείται μετά το 2035.
Αντίθετα, στο Σενάριο Δηλωμένων Πολιτικών (STEPS), η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων διπλασιάζεται έως το 2030 και υπερβαίνει το 50% το 2035. Το CPS προβλέπει επίσης επιβράδυνση στην ανάπτυξη αιολικής και ηλιακής ενέργειας και ισχυρότερη ζήτηση για φυσικό αέριο.
Οι αγορές πετρελαίου και οι τιμές
Οι δύο προσεγγίσεις έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στις διεθνείς αγορές πετρελαίου. Στο CPS, η αυξημένη ζήτηση απορροφά τα πλεονάσματα πετρελαίου και LNG, οδηγώντας σε ενίσχυση των τιμών γύρω στα 90 δολάρια το βαρέλι το 2035. Για να ικανοποιηθεί η ζήτηση, θα χρειαστούν περίπου 25 εκατ. βαρέλια ημερησίως από νέα έργα, συμπεριλαμβανομένων προμηθειών από χώρες που βρίσκονται σήμερα υπό κυρώσεις.
Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι ο δρόμος προς την ενεργειακή απανθρακοποίηση και το «καθαρό μηδέν» θα είναι πιο δύσβατος απ’ όσο υπολογιζόταν. Σύμφωνα με το CPS, η παγκόσμια θερμοκρασία θα μπορούσε να αυξηθεί σχεδόν κατά 3°C έως το τέλος του αιώνα, έναντι 2,5°C στο εναλλακτικό σενάριο.
Ενέργεια, OPEC και νέες ισορροπίες
Το CPS ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τις εκτιμήσεις του ΟΠΕΚ, ο οποίος προβλέπει συνεχή αύξηση της ζήτησης πετρελαίου έως το 2050. Ο γενικός γραμματέας του οργανισμού, Χάιθαμ Αλ-Γκαΐς, έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τον IEA ότι προωθεί «αντι-πετρελαϊκή αφήγηση».
Ακόμη και στο πιο συγκρατημένο σενάριο του IEA (STEPS), η κορύφωση της ζήτησης μετατίθεται χρονικά «περί το 2030» — λίγο αργότερα από τις περυσινές εκτιμήσεις.
New LNG project approvals have surged in 2025, adding to the coming wave of natural gas supply in the years ahead
About 300 bln cubic metres of new annual LNG export capacity is scheduled to start operation by 2030
But questions still linger about where all the new LNG will go pic.twitter.com/4XMdRNytXB
— Fatih Birol (@fbirol) November 12, 2025
Το μέλλον του φυσικού αερίου και τα ερωτήματα με το LNG
Η έκθεση του IEA αναθεωρεί επίσης ανοδικά τη συνολική ζήτηση φυσικού αερίου. Προβλέπεται ότι η παγκόσμια δυναμικότητα παραγωγής LNG θα αυξηθεί κατά 50% έως το τέλος της δεκαετίας — η μεγαλύτερη επέκταση στην ιστορία του κλάδου.
Στο σενάριο CPS, η παγκόσμια ζήτηση LNG αυξάνεται παράλληλα με την προσφορά έως το 2035. Αντίθετα, στο σενάριο STEPS, η ταχύτερη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών δημιουργεί υπερπροσφορά LNG γύρω στο 2030, η οποία σταδιακά απορροφάται μέχρι το 2035.
Η περίοδος αυτής της υπερπροσφοράς ενδέχεται να πλήξει εταιρείες που σχεδιάζουν νέα έργα, με τις ΗΠΑ — ως πιο ευέλικτο προμηθευτή — να εκτίθενται περισσότερο. Παράλληλα, η Κίνα παραμένει «αστάθμητος παράγοντας», καθώς οι αυξανόμενοι ενεργειακοί δεσμοί της με τη Ρωσία ενδέχεται να ανατρέψουν τις ισορροπίες στην αγορά LNG.
Axios: Ο IEA βλέπει επιβράδυνση στη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών CO₂
Η έκθεση σκιαγραφεί μια λιγότερο αισιόδοξη εικόνα για την πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα. Ο οργανισμός προειδοποιεί ότι η δυναμική για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα εξασθενεί, καθώς οι ανησυχίες για ενεργειακή ασφάλεια και πόσο προσιτή είναι οικονομικά ωθούν πολλές χώρες να παραμείνουν εξαρτημένες από τα ορυκτά καύσιμα. Παρά την ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών, η IEA εκτιμά ότι οι παγκόσμιες εκπομπές CO₂ θα μειωθούν ελάχιστα έως το 2050.
Η έκθεση αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς επηρεάζει τις αποφάσεις κυβερνήσεων, επενδυτών και επιχειρήσεων που προσπαθούν να χαρτογραφήσουν το μέλλον της ενέργειας.
Ενέργεια, ασφάλεια και πόσο προσιτή είναι οικονομικά
Ο IEA σημειώνει ότι η ενεργειακή ασφάλεια και η προσιτότητα ανεβαίνουν στις προτεραιότητες των κρατών, γεγονός που δημιουργεί ανάμεικτα αποτελέσματα για τις χαμηλών εκπομπών πηγές ενέργειας. Πολλές χώρες που εισάγουν καύσιμα στρέφονται προς τις ανανεώσιμες πηγές και την αποδοτικότητα, ενώ άλλες επικεντρώνονται στη διασφάλιση επαρκών αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, βαθιές πολιτικές μεταβολές αναδιαμορφώνουν το ενεργειακό τοπίο, με τον IEA να προβλέπει αύξηση της παραγωγής πετρελαίου έως το 2035 υπό τις υφιστάμενες πολιτικές, συνεχιζόμενη άνοδο στην παραγωγή φυσικού αερίου και περαιτέρω πτώση του άνθρακα.
Για πρώτη φορά μετά το 2019, η Υπηρεσία ενσωματώνει εκ νέου το Σενάριο Τρεχουσών Πολιτικών (Current Policies Scenario – CPS), το οποίο αποτυπώνει μια πιο απαισιόδοξη προοπτική για την ενεργειακή μετάβαση. Στο CPS, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου συνεχίζει να αυξάνεται μακροπρόθεσμα, ενώ η χρήση άνθρακα αρχίζει να μειώνεται εντός της δεκαετίας.
Το CPS αντιπροσωπεύει τη ρεαλιστική εκδοχή ενός κόσμου όπου οι κλιματικές δεσμεύσεις υποχωρούν μπροστά στις ανάγκες ασφάλειας και ανάπτυξης.
Παράλληλα, ο IEA διατηρεί το Σενάριο Δηλωμένων Πολιτικών (Stated Policies Scenario – STEPS), το οποίο περιλαμβάνει τις ήδη εφαρμοζόμενες και προγραμματισμένες πολιτικές. Η φετινή εκδοχή του STEPS δεν βλέπει πλέον τη ζήτηση φυσικού αερίου να κορυφώνεται μέσα στη δεκαετία, όπως εκτιμούσε η περσινή. Αντίθετα, προβλέπει σταθεροποίηση στα μέσα προς τα τέλη της δεκαετίας του 2030 και σταδιακή πτώση έως το 2050.
Η ζήτηση πετρελαίου αναμένεται να κορυφωθεί μέσα στην τρέχουσα δεκαετία, αλλά σε υψηλότερα επίπεδα από τις προηγούμενες προβλέψεις. Παράλληλα, η παγκόσμια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται πολύ ταχύτερα από τη συνολική ενεργειακή ζήτηση.
Ηλεκτρισμός και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Σύμφωνα με τον IEA, η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθεί κατά περίπου 40% έως το 2035 στα σενάρια CPS και STEPS, και πάνω από 50% στο υποθετικό μονοπάτι προς καθαρές μηδενικές εκπομπές το 2050.
Παρότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας — με αιχμή την ηλιακή φωτοβολταϊκή — εξακολουθούν να αναπτύσσονται ταχύτερα από κάθε άλλη μορφή ενέργειας, ο IEA μείωσε ελαφρά τις προβλέψεις της για τον ρυθμό ανάπτυξής τους, επικαλούμενη πρόσφατες αλλαγές πολιτικής στις ΗΠΑ.
Εκπομπές CO₂ και ψηφιακή οικονομία
Παρά την πρόοδο στις καθαρές τεχνολογίες, μεγάλες μειώσεις εκπομπών δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα. Υπό το σενάριο CPS, οι παγκόσμιες εκπομπές CO₂ παραμένουν ουσιαστικά αμετάβλητες έως το 2050, ενώ στο STEPS μειώνονται μόλις κατά 22%.
Ο IEA επισημαίνει και τη ραγδαία άνοδο των επενδύσεων στα data centers, οι οποίες φέτος θα φτάσουν τα 580 δισ. δολάρια, υπερβαίνοντας τις επενδύσεις σε νέα έργα πετρελαίου (540 δισ. δολάρια). Το στοιχείο αυτό, τονίζει η Υπηρεσία, αποκαλύπτει τη μεταβαλλόμενη φύση των σύγχρονων, ψηφιακών οικονομιών.
Ωστόσο, τα κέντρα δεδομένων αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 10% της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρισμού μεταξύ 2024 και 2030, πολύ πίσω από τη βιομηχανία και τα νοικοκυριά.
Ο IEA θα παρακολουθεί στενά εάν η νέα της προσέγγιση μειώσει τις αμερικανικές επικρίσεις και τις απειλές αποχώρησης των ΗΠΑ από τον οργανισμό. Από την άλλη πλευρά, η δεξαμενή σκέψης Ember εκτιμά ότι ο IEA ενδέχεται να υποτιμά την ανάπτυξη των καθαρών τεχνολογιών.
«Ακόμη και το σενάριο STEPS πρέπει να θεωρηθεί κατώτατο όριο και όχι ανώτατο», ανέφερε η Ember, υπογραμμίζοντας ότι δεν λαμβάνει υπόψη την εκθετική αύξηση στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και τις πρόσθετες πολιτικές δεσμεύσεις που έχουν ήδη ανακοινωθεί.
Η IEA περιορίζει στο μισό την πρόβλεψη για την υπερπροσφορά LNG – Τι γίνεται με τις τιμές
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) προχώρησε σε σημαντική αναθεώρηση των εκτιμήσεών της για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), μειώνοντας σχεδόν στο ήμισυ το μέγεθος της αναμενόμενης υπερπροσφοράς έως το 2030.
Σύμφωνα με τη νέα έκθεση World Energy Outlook 2025 , η υπερπροσφορά LNG αναμένεται πλέον να φτάσει μόλις τα 65 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) το 2030, έναντι 130 bcm που προέβλεπε η αντίστοιχη περσινή έκθεσ.
Η αλλαγή αυτή οφείλεται στην ανοδική αναθεώρηση της ζήτησης φυσικού αερίου στο σενάριο Stated Policies (STEPS), που αντικατοπτρίζει τις σημερινές και προγραμματισμένες πολιτικές ενεργειακής μετάβασης, σχολιάζουν άλλοι αναλυτές.
Η αναθεώρηση της IEA φέρνει την υπηρεσία πιο κοντά στις συγκλίνουσες εκτιμήσεις της αγοράς, καθώς μεγάλες συμβουλευτικές εταιρείες όπως οι Rystad Energy και Wood Mackenzie είχαν ήδη προβλέψει ένα συντομότερο και ηπιότερο κύμα υπερπροσφοράς μέχρι το 2030, ακολουθούμενο από ταχεία σύσφιξη της αγοράς στη συνέχεια.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η υπερπροσφορά δεν έχει εκλείψει, αλλά τα ρίσκα παραμένουν ουσιαστικά: ορισμένοι εξαγωγείς LNG ενδέχεται να μην ανακτήσουν το μακροπρόθεσμο οριακό κόστος παραγωγής, οδηγώντας σε υποαξιολόγηση ή διαγραφή περιουσιακών στοιχείων.
Αυξανόμενοι κίνδυνοι για τις αμερικανικές εξαγωγές LNG
Σύμφωνα με την IEA, οι αμερικανικές εγκαταστάσεις LNG είναι οι πλέον εκτεθειμένες σε χαμηλότερα ποσοστά αξιοποίησης και πιθανές διακοπές λειτουργίας (shut-ins). Οι κύριοι κίνδυνοι επιβαρύνουν τους μετόχους, τους traders, τους αγοραστές και τους κατόχους συμβολαίων μακροχρόνιας προμήθειας, σε ένα περιβάλλον αγοράς με αυξημένη ρευστότητα και έντονο ανταγωνισμό.
Η Υπηρεσία προβλέπει ότι έως το 2030 η παγκόσμια δυναμικότητα υγροποίησης θα αυξηθεί κατά 300 bcm, δηλαδή περίπου 50%, δημιουργώντας «πρωτοφανή ερωτήματα» για το πού θα κατευθυνθεί όλο αυτό το νέο LNG.
Η IEA επισημαίνει ότι ο τομέας της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα παραμείνει δύσκολο πεδίο για την αύξηση της ζήτησης LNG.
Για να προκύψει στροφή από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο, κυρίως στην Κίνα, οι τιμές LNG θα πρέπει να πέσουν στα 5 δολάρια ανά εκατομμύριο BTU (MMBtu) — επίπεδο κάτω από το κόστος παραγωγής, άρα μη βιώσιμο. Σε τέτοια επίπεδα, οι αμερικανικές εγκαταστάσεις LNG θα αναγκάζονταν να διακόψουν τη λειτουργία τους πριν προλάβει να αυξηθεί η κατανάλωση.
Η Κίνα και η Ρωσία
Η Κίνα εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγάλη «μεταβλητή» για την παγκόσμια αγορά LNG. Η IEA προβλέπει ότι η ζήτηση φυσικού αερίου στην Κίνα θα σταθεροποιηθεί προς τα τέλη της δεκαετίας του 2030, υποδηλώνοντας ότι δεν υπάρχει ανάγκη για νέο μεγάλο αγωγό από τη Ρωσία — όπως ο Power of Siberia 2, ο οποίος θεωρείται πλέον περιττός.
Η Ρωσία εμφανίζεται ως ο μεγάλος χαμένος όλων των σεναρίων για το φυσικό αέριο και το LNG. Η IEA αναφέρει ότι η Μόσχα δεν θα καταφέρει να αναπληρώσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη που χάθηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, γεγονός που «διέλυσε τη στρατηγική εξαγωγών φυσικού αερίου της χώρας».
Σύμφωνα με την έκθεση, η παραγωγή ρωσικού LNG θα κορυφωθεί στα 55 bcm γύρω στο 2040, πολύ χαμηλότερα από τον κυβερνητικό στόχο των 150 bcm έως το 2036.
Η IEA τονίζει ότι η ενεργειακή μετάβαση θα συνεχίσει να διαμορφώνει νικητές και χαμένους — και για τη Ρωσία, η εξάρτηση από το φυσικό αέριο φαίνεται να αποτελεί πλέον παγίδα χωρίς διέξοδο.
