THEPOWERGAME
Τη στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης και οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση των τιμών σε φυσικό αέριο και ηλεκτρισμό, τα στοιχεία διεθνών οργανισμών δείχνουν πως η Γηραιά Ήπειρος κινείται με αργούς ρυθμούς προς την πράσινη ενέργεια.
Η γραφειοκρατία εξαιτίας της οποίας απαιτούνται μέχρι και επτά χρόνια για την αδειοδότηση ενός έργου ανανεώσιμων πηγών (ΑΠΕ), τα ανεπαρκή δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, η απουσία μονάδων αποθήκευσης είναι μερικές από τις αιτίες των καθυστερήσεων. Έτσι, η Ευρώπη εξακολουθεί να εξαρτάται κατά 58% από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, όπως το ρωσικό φυσικό αέριο, με τη χώρα μας να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τις πλέον εξαρτώμενες από τις εισαγωγές ενέργειας. Η έκρηξη τιμών στις πρώτες ύλες και τα προβλήματα στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα λόγω της πανδημίας δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Σε επιστολή που έστειλε αυτή την εβδομάδα η Wind Europe, που εκπροσωπεί τον τομέα αιολικών της Ευρώπης, στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισημαίνεται πως το 2021 τα 27 κράτη – μέλη εγκατέστησαν 11 GW νέων αιολικών πάρκων. Όμως, απαιτείται η εγκατάσταση σχεδόν 32 GW ετησίως για να επιτευχθούν οι στόχοι παραγωγής ενέργειας (40%) από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) μέχρι το 2030. Στην ίδια επιστολή τονίζεται πως οι βιομηχανίες παραγωγής ανεμογεννητριών και λοιπού εξοπλισμού για αιολικά αντί να αναπτύσσονται κλείνουν εργοστάσια. Μόνο στη Γερμανία έχουν χαθεί 50.000 θέσεις εργασίας την τελευταία εξαετία στη βιομηχανία αιολικών.
Εξαιρετικά ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία του οργανισμού World Forum Offshore Wind που εκπροσωπεί την παγκόσμια αγορά υπεράκτιων (θαλάσσιων) αιολικών πάρκων. Από την τελευταία έκθεση του οργανισμού προκύπτει πως η Κίνα προσέθεσε πέρυσι 12,7 GW ισχύ από νέα υπεράκτια αιολικά πάρκα και είναι πλέον η μεγαλύτερη αγορά του πλανήτη. Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση, που έχει κάνει σημαία την ανάγκη για αύξηση της ισχύος από τα υπεράκτια αιολικά από τα 12 GW σήμερα στα 30 GW μέχρι το 2030 (Και τα 340 GW το 2050!) χάνει έδαφος. Είναι ενδεικτικό πως στη μεγαλύτερη αγορά υπεράκτιων αιολικών της Ε.Ε., την Γερμανία, δεν παραδόθηκε πέρυσι κανένα νέο πάρκο, ούτε βρίσκεται κάποιο υπό κατασκευή σήμερα.
Ενώ η Κίνα έχει σήμερα υπό κατασκευή νέα υπεράκτια αιολικά ισχύος 8 GW, στην Ευρώπη κατασκευάζονται περίπου 2,23 GW στην Ολλανδία ενώ η Γαλλία (με 976 MW υπό κατασκευή) και η Ιταλία (30 MW υπό κατασκευή) πέρυσι ξεκίνησαν να κατασκευάζουν τα πρώτα εμπορικά αιολικά πάρκα. Πέρυσι το 80% της νέας αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη προέρχονταν από επίγεια αιολικά πάρκα, κυρίως λόγω της Βρετανίας. Διαγωνισμούς για υπεράκτια αιολικά ετοιμάζουν η Ισπανία και η Πορτογαλία ενώ στην Ελλάδα το θεσμικό πλαίσιο καθυστερεί.
Το νομοσχέδιο παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο από την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προ τετραμήνου αλλά είναι άγνωστο πότε θα κατατεθεί στη Βουλή. Στη Νορβηγία, πάντως, κατασκευάζεται το μεγαλύτερο πλωτό υπεράκτιο αιολικό του κόσμου, ισχύος 88 MW. Σε εκείνο το υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκας είχε υποστηρίξει πως η χώρα μας διαθέτει «άριστο αιολικό δυναμικό» που αντέχει περίπου 10 GW υπεράκτιων αιολικών πάρκων σταθερής έδρασης και περίπου 20 GW πλωτών.
Στην επιστολή της Wind Europe προς την πρόεδρο της Κομισιόν επισημαίνεται πως η αργή ανάπτυξη των αιολικών πάρκων επηρεάζει τους ισχυρούς ομίλους παραγωγής ανεμογεννητριών, τομέα στον οποίο η Ευρώπη έχει κυρίαρχη θέση διεθνώς. Είναι ενδεικτικό πως τόσο η δανέζικη Vestas, όσο και η γερμανο-ισπανική SiemensGamessa έχουν προχωρήσει τον τελευταίο χρόνο σε απανωτές προειδοποιήσεις για την κερδοφορία τους. Οι προβλέψεις δείχνουν πως στην Ευρώπη θα κατασκευάζονται 18 GW νέων αιολικών ετησίως ενώ για να επιτευχθεί ο στόχος για 40% μερίδιο ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας πρέπει να κατασκευάζονται 32 GW ετησίως υποστηρίζουν στην Wind Europe. Το 75% των νέων εγκαταστάσεων θα είναι επίγεια αιολικά αφού η Ευρώπη καθυστερεί στην ανάπτυξη των υπεράκτιων παρά τους φιλόδοξους στόχους που έχει η ίδια θέσει.
Η πετρελαϊκή κρίση του 1973 και η καινοτομία στην ενέργεια
Αρκετοί υποστηρίζουν πως η πετρελαϊκή κρίση του 1973, με τις ουρές στα πρατήρια καυσίμων και τα δελτία, οδήγησε σε έκρηξη επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας (όπως τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα) και σε τεχνολογίες εξοικονόμησης. Και θεωρούν πως η σημερινή κρίση, με τις υψηλές τιμές και την δαμόκλειο σπάθη της Ρωσίας πάνω από την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, θα επιταχύνουν τις επενδύσεις προς τις ΑΠΕ. Αυτό προκύπτει και από τις δηλώσεις αξιωματούχων σε ΗΠΑ και Ευρώπη, με ορισμένους να προτείνουν ακόμα και ένα νέο Ταμείο Πράσινης Ανάκαμψης που θα επενδύει αποκλειστικά σε πράσινες τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας.
Όσοι θεωρούν πως θα χρειαστεί μεγαλύτερη προσπάθεια σε σχέση με αυτήν που έγινε στο μισό αιώνα που μεσολάβησε από τον Οκτώβριο του 1973, παραπέμπουν στα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ). Όπως εξηγούν, το 1973, τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακας) κάλυπταν το 87% της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας, Σχεδόν πενήντα χρόνια μετά, το 2019, το μερίδιό τους είχε περιοριστεί στο 80,9%, δηλαδή ελάχιστα. Όσο για τις νέες μορφές ΑΠΕ, όπως τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, είχαν μερίδιο μόλις 0,1% το 1973 και μόλις 2,2% το 2019. Την ίδια περίοδο το μερίδιο των υδροηλεκτρικών είχε αυξηθεί από 1,8% σε 2,5% και της βιομάζας είχε περιοριστεί από 10,2% σε 9,4%.
Συνεπώς, προσθέτουν οι αναλυτές, αν θέλει η Ευρώπη να περιορίσει την εξάρτησή της από εισαγόμενα καύσιμα θα χρειαστεί μεγαλύτερη προσπάθεια από αυτήν που κατέβαλλε τον τελευταίο μισό αιώνα, με αφορμή την πετρελαϊκή κρίση του 1973. Τότε πράγματι κάποιες χώρες όπως η Δανία (που κυριαρχεί σήμερα στον τομέα των αιολικών) επένδυσαν σε καινοτόμες τεχνολογίες ΑΠΕ, αλλά πανευρωπαϊκά δεν υπήρξε η ίδια προσπάθεια. Πιθανώς επειδή η έκρηξη τιμών στο πετρέλαιο κράτησε για λιγότερο από ένα χρόνο και στη συνέχεια περιορίστηκε το άγχος για τους υπευθύνους. Ταυτόχρονα, όμως, περιορίστηκε και το άγχος για αναζήτηση νέων, πιο πράσινων, τεχνολογιών στην παραγωγή ενέργειας και για επενδύσεις σε τεχνολογίες εξοικονόμησης.
Δεν είναι τυχαίο πως πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου επισημαίνει τις τεράστιες επιδοτήσεις που υπάρχουν ακόμα στα ορυκτά καύσιμα σε ολόκληρη την Ευρώπη, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει περίοπτη θέση. Το ίδιο ισχύει και για τα φιλόδοξα σχέδια ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων τόσο στη χώρα μας, όσο και στην Ευρώπη, που καθυστερούν. Το σίγουρο είναι πως μισό αιώνα μετά την πετρελαϊκή κρίση η Ευρώπη πιάνεται πάλι στον ύπνο.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
