THEPOWERGAME
«Εργαζόμαστε επάνω σε μία έκτακτη παρέμβαση και μία δομική αναθεώρηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας» προανήγγειλε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν με ένα tweet τη Δευτέρα, εν όψει της έκτακτης Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ που έχει συγκαλέσει στις Βρυξέλλες για τις 9 Σεπτεμβρίου η τσεχική (εναλλασσόμενη) προεδρία της ένωσης.
Στις 14 Σεπτεμβρίου και αφού συζητηθούν στη σύνοδο και ληφθούν υπ’ όψιν και οι αντίστοιχες συζητήσεις στην ομάδα G7, αναμένεται να γίνουν οι ανακοινώσεις από την κυρία Φον Ντερ Λάιεν και να τεθεί το συγκεκριμένο πλαίσιο, επάνω στο οποίο με «παρέμβαση-μπαζούκας» (όπως την χαρακτηρίζουν κάποιοι), η οποία θα είναι -όπως όλα δείχνουν- κάποιο πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, να βρουν επιτέλους ανακούφιση οι Ευρωπαίοι πολίτες, που έχουν δει την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, διασυνδεδεμένη με εκείνη του πανάκριβου πλέον φυσικού αερίου, να πολλαπλασιάζεται ανεξέλεγκτα.
Είναι χαρακτηριστικό πως την ίδια μέρα, το γερμανικό προθεσμιακό συμβόλαιο ηλεκτρικής ενέργειας για το 2023 (που αποτελεί ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς) έσπασε το φράγμα των 1.000 ευρώ -συγκεκριμένα 1.050 ευρώ η Μεγαβατώρα- δηλαδή 14 φορές επάνω σε σχέση με τα αντίστοιχα επίπεδα πριν από έναν χρόνο. Οι Γερμανοί γεμίζουν με γοργό ρυθμό τις ενεργειακές τους αποθήκες, κάτι που βοήθησε να υποχωρήσει εκ νέου η τιμή του φυσικού αερίου.
Κατά πληροφορίες, η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας (DG Energy) της Κομισιόν, η οποία επεξεργάζεται τις προτάσεις λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις θέσεις των κρατών-μελών αλλά και της βιομηχανίας, ενημερώνει τακτικά την κυρία Φον Ντερ Λάιεν, σχετικά με το θέμα του πλαφόν, όπου φαίνεται να επικρατούν δύο σενάρια.
Το ένα, θέλει «κόφτη» στις εισαγωγές φυσικού αερίου εφόσον υπάρξει υπέρβαση στην τιμή, η δεύτερη μία επέκταση της λεγόμενης «Ιβηρικής εξαίρεσης», που παραχωρήθηκε σε Ισπανία και Πορτογαλία τον Ιούνιο, επιτρέποντάς τους για ένα έτος να αποσυνδέσουν την τιμή του φυσικού αερίου από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και προβλέποντας αποζημίωση στους εισαγωγείς για τη διαφορά μεταξύ του πλαφόν και της τιμής στην οποία προμηθεύθηκαν το φυσικό αέριο.
Σε κάθε περίπτωση η λύση θα πρέπει να έχει τη βαρύτητα μίας πανευρωπαϊκής απόφασης. Σύμφωνα με τον υπουργό Βιομηχανίας της Τσεχίας, Γιόζεφ Σικέλα, «αυτό που συμβαίνει είναι ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Γι’ αυτό… η καλύτερη λύση είναι μία κοινή ευρωπαϊκή λύση».
Ώστε να μπορέσουν να αποφευχθούν συνέπειες σαν εκείνη που είχε η «ιβηρική εξαίρεση», που ήταν η αύξηση των εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από την Ισπανία στη Γαλλία, με αποτέλεσμα τελικά οι Ισπανοί φορολογούμενοι να επιδοτούν την ενέργεια και για τα γαλλικά νοικοκυριά.
Υπό το βάρος των διεργασιών, η έκτακτη σύνοδος αναμένεται σε μία κρίσιμη στιγμή, καθώς ο χειμώνας πλησιάζει και η ρωσική πλευρά συνεχίζει να δείχνει τις προθέσεις της. Έτσι η Gazprom προχώρησε εκ νέου την Τετάρτη στο κλείσιμο του αγωγού Nord Stream 1 (με προγραμματισμό ως τις 2 Σεπτεμβρίου), για λόγους συντήρησης ξανά, και μάλιστα ενημερώνοντας ακόμη πιο καθυστερημένα -σε σχέση με την προηγούμενη δεκαήμερη συντήρηση τον Ιούλιο- τους άμεσα ενδιαφερόμενους. Την Πέμπτη άλλωστε διέκοψε τις παραδόσεις αερίου και στην γαλλική Engie, λόγω της αθέτησης πληρωμών για παραδόσεις που έγιναν τον Ιούλιο.
Στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια της ενέργειας, η τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζεται από την τελευταία μονάδα που θα χρειαστεί για να καλύψει τη ζήτηση. Με δεδομένη τη δυνατότητα των παραγωγών φυσικού αερίου να παρέμβουν τάχιστα για να συμπληρωθούν οι ανάγκες της αγοράς και καθώς οι φθηνότερες μορφές ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες (ΑΠΕ), καλύπτουν πρώτες τη ζήτηση, το φυσικό αέριο συχνά καθορίζει την τελική τιμή.
Χώρες όπως η Ισπανία έχουν ήδη διαμαρτυρηθεί για την αδικία της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, που ενώ είχε σκοπό να δημιουργήσει κίνητρα επενδύσεων για τις ΑΠΕ, (παραχωρώντας τους μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους, καθώς έχουν χαμηλότερο κόστος παραγωγής) τελικά καταλήγει να είναι άδικη για τους καταναλωτές, που πληρώνουν την ενέργεια που προέρχεται από τις ΑΠΕ στο κόστος των ορυκτών καυσίμων.
Μεταξύ των εξεταζόμενων λύσεων είναι και ο φόρος επί των λεγόμενων «ουρανοκατέβατων κερδών», που εφαρμόζουν πολλά κράτη-μέλη, εκτός από την Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ρουμανία και εξετάζει και η Γερμανία.
Προς μία αναθεώρηση του Target Model
Παράλληλα με την έκτακτη παρέμβαση, η Κομισιόν φέρεται να εξετάζει και μία σε βάθος χρόνου αναδιάρθρωση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, του λεγόμενου Target Model. Ως γνωστόν, το target model περιλαμβάνει τέσσερις αγορές, την προημερήσια αγορά (Day-Ahead Market – DAM), στην οποία δημοπρατούνται οι προσφορές των μονάδων για τον ενεργειακό προγραμματισμό της επόμενης ημέρας.
Την ενδοημερήσια αγορά (Intra-Day Market – IDM), στην οποία γίνονται αυθημερόν συμπληρωματικές αγορές και πωλήσεις. Την προθεσμιακή αγορά, όπου συνάπτονται συμβόλαια παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε προσυμφωνημένες τιμές και την αγορά εξισορρόπησης, όπου οι παραγωγοί ενέργειας καταθέτουν προσφορές -συχνά σε υψηλό κόστος- για να καλύψουν τυχόν ελλείμματα στην ενεργειακή ζήτηση.
Στις προτάσεις που φέρεται να εξετάζει η Κομισιόν είναι και η ελληνική πρόταση για να μεταρρυθμιστεί το Target Model, διαχωρίζοντας την προημερήσια αγορά σε δύο σκέλη. Στο πρώτο θα συμμετέχουν οι μονάδες ΑΠΕ, τα υδροηλεκτρικά και τα πυρηνικά, και στο δεύτερο οι μονάδες φυσικού αερίου και άνθρακα.
Σε κάθε περίπτωση, φέρεται να προέχει η άμεση παρέμβαση. Τη λύση του πλαφόν υποστηρίζουν εδώ και καιρό μία σειρά από χώρες, όπως η Ισπανία, αλλά και το Βέλγιο (το οποίο σύμφωνα με τη Eurostat έχει τον υψηλότερο ενεργειακό πληθωρισμό στην ΕΕ). Πλέον με την ιδέα συντάσσεται η Γερμανία, αλλά και η Αυστρία, ο καγκελάριος της οποίας Καρλ Νεχάμερ δήλωσε την προηγούμενη Κυριακή πως κάτι πρέπει να γίνει, καθώς «η αγορά από μόνη της δεν θα ελέγξει τον εαυτό της».
Η Γαλλία πάλι εστιάζει στην αποσύνδεση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από εκείνη του φυσικού αερίου, ενώ από ιταλικής πλευράς, ο Μάριο Ντράγκι είχε προτείνει πλαφόν ειδικά για το φυσικό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία. Κάτι που όμως ενέχει τον κίνδυνο εκδικητικής διακοπής της παροχής από πλευράς Μόσχας.
Σε κάθε περίπτωση η ευρωπαϊκή ατζέντα είναι φορτωμένη αφού, σε συνέχεια της 9ης Σεπτεμβρίου, αναμένεται να ανακοινωθεί και έκτακτη Σύνοδος Κορυφής στις 6-7 Οκτωβρίου στην Πράγα, με θέμα την ενεργειακή «απάντηση» της Ευρώπης. Ακολουθεί στις 11-12 Οκτωβρίου άτυπη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας, πάλι στην Πράγα, ενώ στις 20-21 Οκτωβρίου θα λάβει χώρα η προγραμματισμένη τακτική Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
