THEPOWERGAME
Οι ευρωπαϊκές αρχές των κεφαλαιαγορών (ESMA) και των ρυθμιστών ενέργειας (ACER) θα κρίνουν, με εκθέσεις που θα δημοσιεύσουν μέχρι τις 23 Ιανουαρίου, την τύχη του μηχανισμού επιβολής πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου που διαπραγματεύεται στον εικονικό ολλανδικό «κόμβο» TTF ή άλλους κόμβους της ΕΕ. Όμως, οι πρώτες αντιδράσεις από την εξέλιξη των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου θα αποτυπωθούν σήμερα, με την τιμή στα συμβόλαια επόμενου μήνα να βρίσκεται κοντά στα 110 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh). Χθες το βράδυ στελέχη της ελληνικής ενεργειακής αγοράς δεν περίμεναν απότομες διακυμάνσεις μετά τη συμφωνία στο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαιρέτισε τη συμφωνία, αν και η Κομισιόν είχε προτείνει αρχικά ανώτατο όριο πλαφόν στα 275 ευρώ ανά MWh, που είχε θεωρηθεί «κοροϊδία» από πολλά κράτη-μέλη. Ούτε η δεύτερη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που κατέβαζε το όριο ενεργοποίησης του πλαφόν στα 220-230 ευρώ ανά MWh, είχε ικανοποιήσει την Ελλάδα και άλλα κράτη-μέλη, όπως η Ιταλία και η Πολωνία, που πρωτοστάτησαν στην επιβολή του μέτρου. Η χθεσινή συμφωνία για το πλαφόν άνοιξε τον δρόμο για συμφωνία και για τον μηχανισμό κοινών αγορών φυσικού αερίου, καθώς και για την επιτάχυνση αδειοδότησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Αν και το κείμενο του κανονισμού δεν ήταν διαθέσιμο μέχρι χθες το βράδυ, η συμφωνία, όπως δήλωσε και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), Κώστας Σκρέκας, προβλέπει πως ο μηχανισμός για την επιβολή πλαφόν θα ενεργοποιείται αυτόματα όταν η τιμή των προθεσμιακών συμβολαίων επόμενου μήνα στο TTF υπερβαίνει τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τρεις συνεχόμενες ημέρες και όταν βρίσκεται 35 ευρώ υψηλότερα από την αντίστοιχη διεθνή τιμή του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για τις τρεις ίδιες ημέρες.
Ο μηχανισμός θα τεθεί σε εφαρμογή από 15 Φεβρουαρίου 2023, θα ισχύσει για ένα χρόνο και ο ACER θα είναι αυτός που θα δημοσιεύει «εντολή διόρθωσης της αγοράς» όταν πληρούνται τα κριτήρια που συμφωνήθηκαν χθες. Όταν ο μηχανισμός ενεργοποιηθεί, οι συναλλαγές σε τιμές μεγαλύτερες από ένα αποκαλούμενο «δυναμικό όριο» (dynamic bidding limit) δεν θα διεκπεραιώνονται. Αυτό το «δυναμικό όριο» είναι η διεθνής τιμή του LNG συν 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Έτσι, αν η διεθνής τιμή του LNG βρίσκεται κάτω από τα 145 ευρώ, το «δυναμικό όριο» θα είναι 145 και 35, δηλαδή 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Τον περασμένο Αύγουστο, για παράδειγμα, και ειδικά την περίοδο μεταξύ 22 και 31 Αυγούστου, η διαφορά μεταξύ των τιμών του αερίου άμεσης παράδοσης επόμενου μήνα στο TTF και των τιμών του LNG υπερέβαινε τα 57 ευρώ ανά MWh. Οι τιμές επόμενου μήνα ανήλθαν σε επίπεδα άνω των 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αν υπήρχε ο μηχανισμός τότε, θα ενεργοποιούνταν.
Οι εξαιρέσεις
Από τη στιγμή που θα ενεργοποιείται, ο μηχανισμός επιβολής πλαφόν θα λειτουργεί για τουλάχιστον 20 ημέρες. Όμως αν το «δυναμικό όριο» βρεθεί κάτω από τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τρεις συνεχόμενες ημέρες, τότε ο μηχανισμός θα απενεργοποιείται αυτόματα. Αυτόματη θα είναι και η απενεργοποίηση, όπως αναφέρεται στη χθεσινή ανακοίνωση της Κομισιόν, και σε περιπτώσεις που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κηρύξει μια χώρα ή μια περιοχή της ΕΕ σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό, ειδικά όταν η χώρα ή η περιοχή βρίσκεται προ της επιβολής δελτίου στη διανομή φυσικού αερίου.
Ο κανονισμός περιλαμβάνει, δηλαδή, και μηχανισμό αναστολής του πλαφόν (για να ικανοποιηθούν οι χώρες που αρχικά διαφωνούσαν, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία) σε περιπτώσεις που απειλούνται η ενεργειακή ασφάλεια, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, οι ροές φυσικού αερίου εντός ΕΕ ή υπάρχει πολύ μεγάλη αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου. Συγκεκριμένα, ο μηχανισμός επιβολής πλαφόν θα απενεργοποιείται όταν η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ε.Ε. αυξάνει 15% μέσα σε ένα μήνα ή 10% μέσα σε δύο μήνες, «μειώνονται σημαντικά» οι εισαγωγές LNG ή όταν ο όγκος συναλλαγών στον «κόμβο» TTF μειώνεται σημαντικά σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο τον προηγούμενο χρόνο.
Η συμφωνία, σε αντίθεση με τις αρχικές επιδιώξεις της Κομισιόν, προβλέπει πως ο μηχανισμός του πλαφόν θα εφαρμοστεί τόσο στα συμβόλαια του επόμενου μήνα (month-ahead) όσο και στις τρίμηνες (three months – ahead) και τις ετήσιες (year – ahead) προθεσμιακές συναλλαγές. Το πλαφόν δεν θα εφαρμοστεί στις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές (over the counter – OTC) όπου δύο μέρη συναλλάσσονται απευθείας, ούτε στα προθεσμιακά συμβόλαια της ίδιας ημέρας και σε ενδοημερήσιες συναλλαγές.
Η τύχη του μηχανισμού επιβολής πλαφόν, αν έχει επιβιώσει μέχρι τότε, θα κριθεί την 1η Νοεμβρίου 2023, όταν η Κομισιόν θα εκδώσει μια έκθεση για τη μέχρι τότε εφαρμογή του, ενώ μπορεί να προτείνει την παράτασή του. Σε κάθε περίπτωση, η χθεσινή συμφωνία επιλύει μια σημαντική διαφωνία εντός της ΕΕ, προς όφελος των κρατών-μελών όπως η Ελλάδα, που πίεζαν εδώ και εννέα μήνες για την επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή του αερίου.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
