Ο ήπιος χειμώνας μαζί με την εξοικονόμηση ενέργειας από νοικοκυριά και επιχειρήσεις διατηρούν σε υψηλά επίπεδα τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ΕΕ και δίνουν μεγαλύτερα περιθώρια στους κυβερνώντες να αναζητήσουν εναλλακτικούς προμηθευτές, αφού οι σχέσεις με το Κρεμλίνο κατέρρευσαν πλήρως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι τιμές του φυσικού αερίου υποχώρησαν τη Δευτέρα κάτω από τα 52 δολάρια τη μεγαβατώρα στην αγορά TTF της Ολλανδίας, αντανακλώντας το χαμηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2021. Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) έχουν φθάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ενώ τα αποθέματα κινούνται στο 66% του συνολικού αποθηκευτικού χώρου -δηλαδή υψηλότερα από το 54% που είναι ο δεκαετής μέσος όρος γι’ αυτήν την περίοδο του έτους. Επιπλέον έχει αυξηθεί η ηλεκτροπαραγωγή από εναλλακτικές πηγές ενέργειας όπως οι ανεμογεννήτριες και η πυρηνική ενέργεια.
Ως εκ τούτου, οι προοπτικές των ευρωπαϊκών οικονομιών βελτιώνονται αισθητά με την Κομισιόν να πιθανολογεί πως μπορεί και να αποφευχθεί οριακά μια τεχνητή ύφεση. Στις προβλέψεις για τον χειμώνα του 2023 (Winter 2023 Economic Forecast), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε προς τα πάνω την αναπτυξιακή προοπτική της Ε.Ε στο 0,8% και της Ευρωζώνης στο 0,9% αντί του 0,3% που είχε υπολογίζει και στις δυο περιπτώσεις τον Νοέμβριο. Μια ακόμη πιο θετική νότα αφήνουν οι προβλέψεις της Κομισιόν για τον πληθωρισμό. Οι Βρυξέλλες θεωρούν πως οι ανατιμήσεις θα αποκλιμακωθούν στο 6,4% κατά τη διάρκεια του 2023 έναντι του 9,2% που καταγράφηκε πέρσι.
Βέβαια, το οικονομικό τοπίο εξακολουθεί να είναι δύσκολο. Στην έκθεσή της, η Κομισιόν τονίζει πως οι πραγματικοί μισθοί θα συνεχίσουν να μειώνονται βραχυπρόθεσμα καθώς ακόμα και ο δομικός πληθωρισμός -εξαιρουμένου του κόστους ενέργειας και των μη επεξεργασμένων τροφίμων- ακολουθούσε ανοδική πορεία μέσα στον Ιανουάριο.
Με μια κοντινότερη ματιά στον πληθωρισμό μπορεί να διαπιστώσει κανείς πως το κόστος της ενέργειας, το οποίο παίζει κεντρικό ρόλο σε κάθε πτυχή της Ευρωζώνης, αυξήθηκε τον Ιανουάριο κατά 17,2%, αντανακλώντας ένα χαμηλότερο επίπεδο από το 25,5% του Δεκεμβρίου που, όμως, παραμένει υψηλό συγκριτικά με μια διετία πριν. Τον Ιανουάριο του 2021, οι τιμές του φυσικού αερίου κυμαίνονταν κάτω από τα 25 ευρώ τη μεγαβατώρα.
Όμως από τον Αύγουστο του 2021, το κόστος του φυσικού αερίου άρχισε να αυξάνεται επειδή η Gazprom μείωνε σταδιακά τις ροές προς την Ευρώπη. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, οι τιμές του φυσικού αερίου απογειώθηκαν και ξεπέρασαν τα 340 ευρώ τη μεγαβατώρα τον Αύγουστο του 2022, με τις ροές από τον αγωγό Nord Stream 1 να διακόπτονται ολοκληρωτικά. Έκτοτε οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης εντατικοποίησαν τις προσπάθειες για να βρουν εναλλακτικούς προμηθευτές, απευθυνόμενες στις ΗΠΑ, το Κατάρ, το Ομάν και τις χώρες της Βόρειας Αφρικής.
Ειδήμονες της αγοράς αμφιβάλουν εάν η ΕΕ θα καταφέρει ξανά να τροφοδοτείται με ενέργεια σε τόσο χαμηλό κόστος. Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία αποδείχθηκε αναξιόπιστος προμηθευτής, εκμεταλλευόμενη την εξάρτηση της Ευρώπης στο φυσικό της αέριο για να κάμψει την συμπαράσταση της Δύσης στην Ουκρανία.
Γι΄ αυτό και ο επίτροπος Οικονομίας της Κομισιόν, Πάολο Τζεντιλόνι, τόνισε πως οι καλύτερες προβλέψεις για τη φετινή ανάπτυξη στην Ευρωζώνη δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αυτόματα ως καλές. Ο ίδιος αναγνώρισε, όμως, πως είναι εντυπωσιακό το πώς η Ευρώπη ανταπεξήλθε στη μείωση των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η οποία κάποτε αντιπροσώπευε το 40% των συνολικών εισαγωγών.
