Ενόψει της φετινής συνόδου κορυφής COP28 για το κλίμα στο Ντουμπάι, οι οργανισμοί του ΟΗΕ δημοσίευσαν διάφορες εκθέσεις που προσφέρουν στοιχεία αναφορικά με την παγκόσμια πρόοδο στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής.
Κλίμα: Τα κυριότερα συμπεράσματα για την πρόοδο των χωρών
Ακολουθούν ορισμένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα των ερευνών:
Τα αέρια του θερμοκηπίου εξακολουθούν να αυξάνονται παγκοσμίως
Οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξήθηκαν κατά 1,2% από το 2021 έως το 2022, φθάνοντας τα 57,4 γιγατόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα για το έτος, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ για το χάσμα εκπομπών. Εάν οι χώρες δεν σχεδιάσουν γρήγορα απότομες περικοπές, η παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί σχεδόν κατά 3 βαθμούς Κελσίου (5,4 βαθμούς Φαρενάιτ) πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα στον 21ο αιώνα, αναφέρεται, πολύ πέρα δηλαδή από το όριο του 1,5C (2,7F), που οι επιστήμονες λένε ότι θα αρχίσει να προκαλεί καταστροφικές συνέπειες.
Η έκθεση, που δημοσιεύθηκε στις 20 Νοεμβρίου, εξετάζει πώς η σχεδιαζόμενη δράση των χωρών για το κλίμα συγκρίνεται με αυτό που απαιτείται για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων. Διαπίστωσε ότι οι δεσμεύσεις αυτές θέτουν τον κόσμο σε τροχιά αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2,5C-2,9C (4,5F-5,2F). Ακόμη και στο πιο αισιόδοξο σενάριο εκπομπών, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μόλις 14% πιθανότητα να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5C.
Οι χώρες υστερούν σε σχέση με τους στόχους μείωσης εκπομπών
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αναμένεται να μειωθούν μόνο κατά 2% κάτω από τα επίπεδα του 2019 έως το 2030, νούμερο που απέχει πολύ από τη μείωση κατά περίπου 43% που αναφέρει η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή ότι απαιτείται για να έχουμε ελπίδες να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5C. Όπως και η έκθεση για το χάσμα εκπομπών, η έκθεση σύνθεσης για τα ΝDC αναλύει τις δεσμεύσεις των χωρών, γνωστές ως Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές, για να καθορίσει πού βρίσκονται οι κυβερνήσεις στη φιλοδοξία τους να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα.
Ωστόσο, αντί για την αναμενόμενη αύξηση της θερμοκρασίας βάσει διαφόρων κλιματικών μοντέλων, αξιολογεί τις τάσεις των εκπομπών. Η έκθεση εξέτασε σχεδόν 200 υποβολές, συμπεριλαμβανομένων 20 νέων ή επικαιροποιημένων NDC που ελήφθησαν από τον Σεπτέμβριο του 2023. Τα εθνικά σχέδια είχαν οριακή βελτίωση σε σχέση με τις περσινές φιλοδοξίες, με τις εκπομπές να προβλέπεται τότε να αυξηθούν κατά 11% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2010.
Τα παγκόσμια σχέδια για τα ορυκτά καύσιμα απειλούν τους στόχους για το κλίμα
Η παγκόσμια παραγωγή ορυκτών καυσίμων πρόκειται να είναι υπερδιπλάσια από το επίπεδο που απαιτείται για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5C, σύμφωνα με την έκθεση για το παραγωγικό κενό που δημοσίευσε το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP).
Η έκθεση αναλύει τη διαφορά μεταξύ της προγραμματισμένης παραγωγής ορυκτών καυσίμων και της ποσότητας που θεωρείται συνεπής με την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων. Διαπίστωσε ότι οι 20 κορυφαίες χώρες παραγωγής ορυκτών καυσίμων συνολικά σχεδιάζουν να παράγουν 110% περισσότερα ορυκτά καύσιμα το 2030 από ό,τι θα ήταν συνεπές με τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5C και 69% περισσότερο από ό,τι είναι συνεπές με τους 2C (3,6F). Καμία από αυτές τις 20 χώρες, στις οποίες περιλαμβάνονται η Κίνα, η Νορβηγία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι ΗΠΑ, δεν έχει δεσμευτεί να μειώσει την παραγωγή άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου σύμφωνα με τον περιορισμό της υπερθέρμανσης σε 1,5C, αναφέρεται.
Οι πλούσιες χώρες προσφέρουν λιγότερη βοήθεια στις φτωχότερες για προσαρμογή
Οι υποσχέσεις των πλούσιων χωρών να βοηθήσουν τις φτωχότερες χώρες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή έχουν επιβραδυνθεί, με το έλλειμμα να είναι πλέον 50% μεγαλύτερο από ό,τι είχε εκτιμήσει προηγουμένως το UNEP, ανέφερε ο οργανισμός τον Νοέμβριο. Οι ερευνητές του UNEP διαπίστωσαν στη φετινή έκθεση «Adaptation Gap Report» ότι οι προσπάθειες προσαρμογής παγκοσμίως κοστίζουν περίπου 387 δισ. δολάρια ετησίως το 2021, ενώ τα διαθέσιμα κεφάλαια για τις προσπάθειες αυτές ανέρχονται σε μόλις 21 δισ. δολάρια. Αυτό δημιούργησε ένα εκτιμώμενο έλλειμμα περίπου 366 δισ. δολαρίων.
Το 2009, οι ανεπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν να παράσχουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για τη χρηματοδότηση του κλίματος στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ενώ η υπόσχεση υποτίθεται ότι θα δημιουργούσε ισορροπία μεταξύ προσαρμογής και μετριασμού, η ισορροπία αυτή δεν καθορίστηκε ποτέ. Τα έργα μετριασμού, ή οι προσπάθειες για τον περιορισμό των εκπομπών που θερμαίνουν το κλίμα, προτιμήθηκαν επειδή ήταν πιο πιθανό να προσφέρουν οικονομική απόδοση των επενδύσεων, αναφέρει η έκθεση.
