Η συμβολή των ΟΤΑ στην τοπική ανάπτυξη και το δημογραφικό ζήτημα βρέθηκαν σήμερα Σάββατο στο επίκεντρο πάνελ στο πλαίσιο της Attica Green Expo 2025. Η συζήτηση ανέδειξε τις πιεστικές δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και τον καίριο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) στην αντιμετώπισή τους. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Μαριάννα Μαρμαρά.
Η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Έλενα Ράπτη, μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματός της, τόνισε ότι το δημογραφικό αποτελεί κυβερνητική προτεραιότητα, υπογραμμίζοντας το Εθνικό Σχέδιο Δράσης με δεκαετή ορίζοντα και προϋπολογισμό 20 δισεκατομμύρια ευρώ για πάνω από 100 δράσεις. Αναφέρθηκε στη δημιουργία Εθνικού Παρατηρητηρίου για το Δημογραφικό για την ανάλυση δεδομένων και την υποστήριξη των 13 περιφερειών. Στους στόχους περιλαμβάνονται η αναστροφή του αρνητικού ισοζυγίου γεννήσεων-θανάτων, η αναζωογόνηση της περιφέρειας και η παροχή κινήτρων στους νέους. Μέτρα όπως το επίδομα γέννησης, η μείωση ΦΠΑ σε βρεφικά είδη, η αύξηση επιδόματος παιδιού και η διεύρυνση των εισοδηματικών ορίων για βρεφονηπιακούς σταθμούς βρίσκονται ήδη σε εφαρμογή, καθώς και η θεσμοθέτηση άδειας πατρότητας και η επέκταση του επιδόματος μητρότητας σε ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότισσες.
Εκπροσωπώντας την υφυπουργό και το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας δια ζώσης, η γενική γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κατερίνα Πατσογιάννη, επισήμανε ότι το νεοσύστατο υπουργείο θέτει ψηλά τα ζητήματα οικογένειας, δημογραφικής και στεγαστικής πολιτικής. Τόνισε ότι το εθνικό σχέδιο δράσης θα υλοποιηθεί μέσω 13 περιφερειακών σχεδίων με κομβική τη συνεισφορά των ΟΤΑ, καθώς το δημογραφικό έχει έντονα τοπικά χαρακτηριστικά. Η κα Πατσογιάννη αναγνώρισε τη γραφειοκρατία ως εμπόδιο στην κοινωνική αντιπαροχή και ανακοίνωσε εξειδικευμένες δράσεις για τη νησιωτική Ελλάδα σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Νησιωτικής Πολιτικής. Επίσης, υπογράμμισε την ανάγκη αντιμετώπισης της γήρανσης του πληθυσμού, με έμφαση στην ανάπτυξη της γηριατρικής.
Ο δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Φραγκάκης, περιέγραψε τη δραματική μείωση του μόνιμου πληθυσμού στα νησιά, με τους νέους να φεύγουν μετά το λύκειο χωρίς να επιστρέφουν. Τόνισε την ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη, κίνητρα επιστροφής των νέων και ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης για δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς τα νησιά εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από τον εποχικό τουρισμό.
Ο δήμαρχος Πάργας, Νικόλαος Ζαχαριάς, επισήμανε ότι το δημογραφικό είναι ένα πολυσύνθετο ζήτημα που απαιτεί γενναίες πρωτοβουλίες και όχι μόνο επιδοματικές πολιτικές. Εστίασε στην κρισιμότητα της στέγης και της αξιοπρεπούς εργασίας. Πρότεινε απλοποίηση διαδικασιών για παραχώρηση οικοπέδων από δήμους σε νέους και έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό βασισμένο σε τρεις πυλώνες: οικονομία/εργασία, υποδομές (παιδικοί σταθμοί, κοινωνικές δομές) και άρση της απομόνωσης της επαρχίας.
Ο δήμαρχος Λαυρεωτικής, Δημήτρης Λουκάς, υπογράμμισε ως πρώτιστη την ανάγκη για εργασία, ώστε οι νέοι να μπορούν να δημιουργήσουν οικογένεια. Ζήτησε ευελιξία για τους δήμους ώστε να προβαίνουν σε προσλήψεις με διαφανείς διαδικασίες και κοινωνικά κριτήρια για μόνιμες θέσεις. Ανέδειξε το ζήτημα της στέγης, τις καθυστερήσεις στις πολεοδομικές μελέτες και την ανάγκη αξιοποίησης αδιάθετων οικοπέδων της εργατικής εστίας. Επίσης, τόνισε το υψηλό κόστος λειτουργίας των βρεφικών τμημάτων των παιδικών σταθμών. Υποστήριξε την ένταξη νόμιμων μεταναστών στον πληθυσμό και την επιτακτική ανάγκη για άμεσο σχεδιασμό από κοινού με την κυβέρνηση. Εξήρε τη σημασία του προγράμματος 55-67 για την απασχόληση και τη συντήρηση υποδομών.
Ο δήμαρχος Μάνδρας – Ειδυλλίας, Αρμόδιος Δρίκος, ανέφερε ότι ο δήμος του βιώνει δημογραφικό δύο ταχυτήτων, με αύξηση πληθυσμού στη Μάνδρα και μείωση στα χωριά Βίλια, Ερυθρές και Οινόη, λόγω υψηλού κόστους διαβίωσης και έλλειψης υποδομών. Παρουσίασε πρωτοβουλίες όπως η δημιουργία του πρώτου βρεφονηπιακού σταθμού στα Βίλια, η ίδρυση ενεργειακών δημοτικών κοινοτήτων για μείωση του ενεργειακού κόστους, η παροχή δημοτικού επιδόματος 1000 ευρώ για κάθε τρίτο παιδί και η συνεργασία με εταιρείες για δωρεάν παροχή βρεφικών ειδών στις νέες οικογένειες του δήμου.
Η αντιδήμαρχος Φιλοθέης – Ψυχικού, Μαρία Τρέζου, εκπροσωπώντας τον δήμαρχο κ. Χαράλαμπο Μπονάτσο, τόνισε ότι η τοπική ανάπτυξη πρέπει να είναι μια ολοκληρωμένη κοινωνική στρατηγική. Ο δήμος επενδύει σε σχολικές υποδομές, προγράμματα διαγενεακής συνοχής, εθελοντισμό και πολιτικές στήριξης γονέων. Στόχος είναι οι δήμοι να γίνουν ελκυστικοί για ζωή, με ποιότητα δημόσιου χώρου, ασφάλεια και πολιτισμό, αξιοποιώντας πόρους από το ΕΣΠΑ και ευρωπαϊκά προγράμματα.
Η συζήτηση ανέδειξε μια κοινή διαπίστωση: το δημογραφικό πρόβλημα είναι υπαρκτό, οξύ και απειλεί τη βιωσιμότητα τόσο των τοπικών κοινωνιών όσο και της χώρας συνολικά. Οι ομιλητές, ο καθένας από τη σκοπιά του, υπογράμμισαν την ανάγκη για άμεσες, συντονισμένες και πολυεπίπεδες παρεμβάσεις. Κοινά σημεία στις τοποθετήσεις αποτέλεσαν η κρισιμότητα της δημιουργίας θέσεων εργασίας, η παροχή οικονομικά προσιτής στέγης, η ενίσχυση των υποδομών στήριξης της οικογένειας (ιδίως βρεφονηπιακοί σταθμοί και παιδική φροντίδα), η μείωση του κόστους διαβίωσης και η απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών. Οι ΟΤΑ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης των συνεπειών του δημογραφικού και διεκδικούν ενισχυμένους πόρους, μεγαλύτερη ευελιξία και ουσιαστική συνεργασία με την κεντρική διοίκηση για την εφαρμογή στοχευμένων πολιτικών που θα δώσουν προοπτική παραμονής και δημιουργίας οικογένειας, ειδικά στις νεότερες γενιές και στην περιφέρεια. Η ανάγκη για ένα μακροπρόθεσμο, ολιστικό σχέδιο που θα υπερβαίνει τις επιδοματικές λογικές και θα επενδύει στην τοπική ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής αναδείχθηκε ως επιτακτική.
