Ένα παρατεταμένο κύμα καύσωνα σαρώνει τη δυτική και νότια Ευρώπη, με τις θερμοκρασίες να σπάνε ιστορικά ρεκόρ, προκαλώντας σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη δημόσια υγεία όσο και στις ενεργειακές υποδομές των χωρών. Όπως σχολιάζει το Bloomberg, από την Ιβηρική Χερσόνησο έως τις Άλπεις και τις μεσογειακές ακτές, η Ευρώπη βιώνει ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν σαφή απόδειξη της επιταχυνόμενης κλιματικής αλλαγής.
Ιστορική ζέστη και πρωτοφανείς συνθήκες
Η Ισπανία κατέγραψε θερμοκρασία 46°C στην Ανδαλουσία το Σάββατο, αριθμός που, αν επιβεβαιωθεί, συνιστά νέο ρεκόρ για τον Ιούνιο, ξεπερνώντας ακόμα και το 45,2°C που σημειώθηκε στη Σεβίλλη το 1965. Στην Πορτογαλία, η θερμοκρασία πλησίασε τους 40°C, με τις αρχές να εκδίδουν κόκκινες προειδοποιήσεις και να κινητοποιούν δεκάδες πυροσβεστικά μέσα για να περιορίσουν πυρκαγιές στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Η κατάσταση είναι εξίσου δραματική και στη Γαλλία, όπου οι αρχές έθεσαν 84 από τους 95 νομούς της χώρας σε πορτοκαλί συναγερμό. Οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 40°C, και η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Ανιές Πανιέ-Ρινασέρ μίλησε για ένα «πρωτοφανές» φαινόμενο. Περίπου 200 σχολεία έχουν αναστείλει προσωρινά τη λειτουργία τους, ενώ ζητήθηκε από τις επιχειρήσεις να προστατεύσουν το προσωπικό τους.
Στην Ιταλία, 21 πόλεις τέθηκαν σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού, περιλαμβανομένων μεγάλων τουριστικών κέντρων όπως η Ρώμη, η Βενετία, η Φλωρεντία και το Μιλάνο. Η Μπολόνια εγκαινίασε «κλιματικά καταφύγια» για ευάλωτους πληθυσμούς, ενώ στη Ρώμη οι ηλικιωμένοι έχουν πρόσβαση σε δωρεάν πισίνες. Οι αρχές στη Βενετία προσφέρουν δωρεάν ξεναγήσεις σε μουσεία για τους πολίτες άνω των 75 ετών.
Ενεργειακή πίεση και περιορισμοί στην παραγωγή
Η ενεργειακή ζήτηση έχει αυξηθεί εκρηκτικά, καθώς εκατομμύρια πολίτες προσπαθούν να δροσιστούν με κάθε δυνατό μέσο. Ταυτόχρονα όμως, το σύστημα παραγωγής ενέργειας πιέζεται από την ανάγκη περιορισμού της λειτουργίας πυρηνικών εργοστασίων.
Στη Γαλλία, η Electricité de France ανακοίνωσε τη μείωση της παραγωγής στους πυρηνικούς αντιδραστήρες Golfech 1 και Blayais 1, λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας των ποταμών που χρησιμοποιούνται για ψύξη. Αυτές οι συνθήκες έχουν οδηγήσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας σε ανοδική τροχιά: οι τιμές επόμενης ημέρας στη Γαλλία άγγιξαν υψηλά τριών μηνών, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσαν τις υψηλότερες τιμές από τον Μάρτιο.
Ταυτόχρονα, η αυξανόμενη εξάρτηση από κλιματιστικά και ψύκτες ανεβάζει περαιτέρω την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Στο Λονδίνο, η θερμοκρασία μέσα στους συρμούς του μετρό καταγράφηκε έως και 5°C υψηλότερη από τη θερμοκρασία του δρόμου, καθιστώντας τους χώρους μετακίνησης αφόρητους για επιβάτες και εργαζόμενους.
Κίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον
Η υγειονομική πίεση είναι ήδη ορατή. Στην Ιταλία, τα επείγοντα περιστατικά κατέγραψαν αύξηση 10% στα κρούσματα θερμοπληξίας και αφυδάτωσης. Οι ηλικιωμένοι, οι καρκινοπαθείς και οι άστεγοι είναι οι πιο ευάλωτοι, με τις υπηρεσίες υγείας να επισημαίνουν πως η επιπλέον υγρασία σε συνδυασμό με την υψηλή θερμοκρασία αυξάνει τον κίνδυνο. Στην Αγγλία, η Μετεωρολογική Υπηρεσία εξέδωσε προειδοποιήσεις τύπου amber για μεγάλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου και του Λονδίνου, με θερμοκρασίες που θα αγγίξουν τους 34°C.
Εν τω μεταξύ, οι θάλασσες δεν προσφέρουν ανακούφιση: στη Μεσόγειο, η θερμοκρασία του νερού έφτασε τους 26°C στα νησιά των Βαλεαρίδων, τιμή που συνηθίζεται στα μέσα Αυγούστου και όχι στα τέλη Ιουνίου.
Εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών, στη Λισαβόνα και άλλες περιοχές της Πορτογαλίας παρατηρείται αύξηση στα περιστατικά εγκαυμάτων και θερμικής εξάντλησης, με τις αρχές να συστήνουν αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο και χρήση μέτρων αυτοπροστασίας.
Ορατός ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τέτοια φαινόμενα, που παλαιότερα θεωρούνταν σπάνια, γίνονται πλέον συχνότερα και εντονότερα. Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος του ΟΗΕ (IPCC), «είναι σχεδόν βέβαιο» ότι η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των κυμάτων καύσωνα έχουν αυξηθεί από το 1950 και θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Η Μεσόγειος συγκαταλέγεται ήδη στις πιο ευάλωτες περιοχές παγκοσμίως. Το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας –όπου οι πόλεις απορροφούν και διατηρούν θερμότητα– επιτείνει την ένταση των καυσώνων, ιδίως για τις πολυπληθείς ευρωπαϊκές μητροπόλεις.
]Καθώς το καλοκαίρι βρίσκεται ακόμη στην αρχή του, το κύμα καύσωνα λειτουργεί ως προειδοποιητικό σήμα για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και κοινωνίες. Οι κλιματικές πολιτικές καλούνται να επιταχυνθούν, οι υποδομές να ενισχυθούν, και η προσαρμογή στις νέες θερμοκρασιακές συνθήκες να γίνει μέρος του καθημερινού σχεδιασμού.
Η Ευρώπη φαίνεται να έχει μπει σε μια νέα εποχή ακραίων καιρικών συνθηκών, όπου η υπερβολική ζέστη δεν είναι πλέον περιστασιακή, αλλά η νέα κανονικότητα.
