Στην τελική ευθεία εισέρχεται η υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης της χώρας. Απομένουν ακόμη 13 μήνες -συμπεριλαμβανομένων των δύο καλοκαιριών- και μέσα σε αυτήν τη περίοδο θα πρέπει η Ελλάδα να εισπράξει περίπου 15 δισ. ευρώ και να συμβασιοποιήσει 18 δισ. ευρώ. Επίσης, πρέπει να ξοδέψει τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ και να ικανοποιήσει 256 ορόσημα και στόχους.
Η πρόκληση είναι μεγάλη, καθώς μέχρι τώρα, στα τέσσερα χρόνια υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή στο 80% του χρόνου, εισπράξαμε 21 δισ. ευρώ (58% των πόρων) και δαπανήσαμε 18 δισ. ευρώ, δηλαδή το 50% των πόρων.
Επίσης, πρέπει να υλοποιήσουμε στο 20% του χρόνου που απομένει το 65% των στόχων και των οροσήμων που τέθηκαν εξαρχής. Συγκεκριμένα, στο 80% του χρόνου που είχαμε υλοποιήσαμε 138 στόχους και ορόσημα και στο 20% του χρόνου που απομένει πρέπει να υλοποιήσουμε 256 στόχους και ορόσημα.
Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη άσκηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα, δηλαδή στο 80% του χρόνου εφαρμογής του ΤΑΑ, η χώρα μας έχει υποβάλει και εισπράξει πέντε (διπλές) δόσεις από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και πρέπει μέσα στους επόμενους 13 μήνες να υποβάλει τέσσερα διπλά αιτήματα και στη συνέχεια να εισπράξει τις ισάριθμες δόσεις. Αναφερόμαστε στην 6η, 7η, 8η και 9η διπλή δόση του ΤΑΑ, που αφορούν τόσο επιδοτήσεις όσο και δάνεια συνολικού ύψους 16,5 δισ. ευρώ.
Τα 4 αιτήματα πληρωμών
Ο αν. υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Νίκος Παπαθανάσης, είπε ότι το 6ο διπλό αίτημα πληρωμών της χώρας απο το ευρωπαϊκό RRF θα υποβληθεί μέσα στην επόμενη εβδομάδα και ότι τον ερχόμενο Νοέμβριο θα υποβληθεί το 7ο διπλό αίτημα πληρωμών, έτσι ώστε να ακολουθήσουν μέσα στο 2026 τα υπόλοιπα δύο (διπλά) αιτήματα.
Πρακτικά η χώρα στο αμέσως επόμενο διάστημα θα πρέπει κάθε τρίμηνο να υποβάλλει και ένα αίτημα πληρωμών. Αναλυτικά οι δόσεις που εκκρεμούν όσον αφορά τα δάνεια είναι οι εξής:
- Β’ Τρίμ. 2025: 6η δόση δανείων 1,94 δισ. ευρώ 6η δόση επιδοτήσεων ύψους 2,44 δισ. ευρώ (σύνολο 4,38 δισ. ευρώ).
- Δ’ Τρίμ. 2025: 7η δόση δανείων 1,94 δισ. ευρώ και 7η δόση επιδοτήσεων ύψους 1,95 δισ. ευρώ (3,89 δισ. ευρώ).
- Α’ Τρίμ. 2026: 8η δόση δανείων 0,4 δισ. ευρώ.
- Β’ Τρίμ. 2026: 9η δόση δανείων ύψους 2,61 δισ. ευρώ και 8η δόση επιδοτήσεων ύψους 1,7 δισ. ευρώ (4,31 δισ. ευρώ) και τέλος,
- Γ’ Τρίμ. 2026: 9η δόση επιδοτήσεων ύψους 3,5 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι ο αναφερόμενος χρονοπρογραμματισμός των δόσεων πληρωμής του εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης σχετίζεται με τον χρόνο υποβολής των αιτημάτων και όχι με τον χρόνο καταβολής των δόσεων από την πλευρά της Κομισιόν. Ο χρονοπρογραμματισμός αυτός συμφωνήθηκε με την Κομισιόν τον προηγούμενο μήνα και ήδη έχει καταστρατηγηθεί. Το 6ο διπλό αίτημα πληρωμών (δάνεια και επιδοτήσεις) ήδη έχει «γλιστρήσει» στο γ’ τρίμηνο του έτους που διανύουμε.
Παράλληλα, όπως φάνηκε και από την καταβολή της 5ης δόσης (υποβλήθηκε 20.12.2024 και ικανοποιήθηκε αρχές 16.04.2025) θα πρέπει η Κομισιόν ν’ ανταποκρίνεται πολύ πιο γρήγορα στις διαπραγματεύσεις και εκταμιεύσεις. Με τους χρόνους εκταμίευσης αυτούς, όχι τον Αύγουστο του 2026, αλλά ούτε μέχρι το 2028 δεν θα προλάβουμε να ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τι απομένει ακόμη
Η Ελλάδα έχει λαμβάνειν ακόμη 16,5 δισ. ευρώ από την Κομισιόν στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ πρέπει να συμβασιοποιήσει επιδοτήσεις και δάνεια ύψους 18 δισ. ευρώ. Επίσης, θα πρέπει να δαπανήσει τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ, που είναι το υπόλοιπο των επιδοτήσεων που δεν έχει δαπανηθεί έως τώρα.
Χθες τα στελέχη του υπ. Εθνικής Οικονομίας ανακοίνωσαν δαπάνες ύψους 18,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10,2 δισ. ευρώ αφορούν το σκέλος των επιδοτήσεων και τα 8,2 δισ. ευρώ το σκέλος των δανείων. Απομένουν επομένως η συμβασιοποίηση και η δαπάνη περίπου 18 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 8 δισ. ευρώ αφορούν επιδοτήσεις και 10 δισ. ευρώ δάνεια.
Οι δαπάνες στο σκέλος των επιδοτήσεων θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Αύγουστο του 2026, που λήγει η περίοδος εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης. Δηλαδή πρέπει να δαπανηθούν οπωσδήποτε τα 8 δισ. ευρώ που απομένουν στις επιδοτήσεις μέσα σε 13 μήνες. Πρέπει δηλαδή κάθε μήνα που απομένει να δαπανώνται πάνω από 500 εκατ. ευρώ.
Ο στόχος αυτός είναι για πολλούς ανέφικτός, καθώς υπάρχουν πολλοί πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης που σήμερα θεωρούνται «παρκαρισμένοι» σε φορείς του Δημοσίου (ΔΥΠΑ, Υπερταμείο, υπ. Εργασίας κ.λπ.).
Δεν ισχύει το ίδιο με τα δάνεια. Εδώ η υποχρέωση είναι να συμβασιοποιηθούν μέχρι το τέλος Αυγούστου 2026 όλα τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ οι εκταμιεύσεις μπορούν να γίνουν μέχρι το 2029, όπως θα υλοποιούν τα επενδυτικά τους προγράμματα οι επιχειρήσεις που θα τα λάβουν. Ωστόσο, πρέπει μέσα στους επόμενους 13 μήνες να συμβασιοποιηθούν δάνεια ύψους άνω των 10 δισ. ευρώ, όταν στους 48 μήνες που μεσολάβησαν συμβασιοποιήθηκαν 7,2 δισ. ευρώ.
Στην κατεύθυνση αυτήν, «πλάτη» βάζουν τα προγράμματα «Σπίτι μου ΙΙ», το «ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ» και άλλα τέτοιου είδους προγράμματα, τα οποία δεν αποκλείεται να ενισχυθούν με επιπλέον πόρους, προκειμένου να ολοκληρωθεί η απορρόφηση των πόρων. Ωστόσο, στο υπ. Εθνικής Οικονομίας θα πρέπει κάθε εξάμηνο να πείθουν τους Κοινοτικούς για τις αλλαγές που πρέπει να συντελούνται κάθε εξάμηνο μέσα στους επόμενους 13 μήνες, έτσι ώστε να επιτευχθεί η ποθητή απορρόφηση των πόρων του ΤΑΑ.