Αλλαγές στον τρόπο κατανομής των κονδυλίων, η μετατόπιση του βάρους στα νεότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε και σε όσα συνορεύουν με τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία, είναι κάποιες από τις αλλαγές που προωθούνται στον νέο προϋπολογισμό της Ε.Ε. για την επταετία 2028-2034, γνωστό και ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (MFF). Ειδήμονες θεωρούν πως οι αλλαγές που θα παρουσιάσει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντικατοπτρίζουν μία από τις μεγαλύτερες αναδιαρθρώσεις του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, της τάξεως του 1,3 τρισ. ευρώ. Η διαμάχη μεταξύ των κρατών-μελών για το πλαίσιο αλλά και το ύψος του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αναμένεται να είναι σκληρή, καθώς απαιτείται πλήρης ομοφωνία απ’ όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Ήδη έχει διαρρεύσει από τους Financial Times πως στο προσχέδιο της Κομισιόν περιλαμβάνεται η σύμπτυξη κονδυλίων 392 δισ. του Ταμείου Συνοχής και 387 δισ. ευρώ της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής σε μεμονωμένα σχέδια, για καθένα από τα 27 κράτη-μέλη. Έτσι, βάσει των θέσεων της Κομισιόν, οι κεντρικές κυβερνήσεις θα έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια για να κατανέμουν κεφάλαια σε διάφορους τομείς της οικονομίας, από την άμυνα μέχρι τη γεωργία. Είναι μια πρόταση που συμπεριέλαβε ο Μάριο Ντράγκι, πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, στην έκθεσή του για την ανταγωνιστικότητα στην Ε.Ε. Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως ο Ρουμάνος Ζίγκφριντ Μουρεσάν του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, έχουν επίσης τονίσει πως προτεραιότητες του MFF θα πρέπει να είναι η ανταγωνιστικότητα μαζί με την άμυνα και την ασφάλεια.
Η Ε.Ε. και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών έχουν λάβει μια σειρά πρωτοβουλιών για την τόνωση της άμυνας και την παροχή στήριξης στην Ουκρανία, που μάχεται τους Ρώσους εισβολείς εδώ και τριάμισι χρόνια. Εντείνεται, παράλληλα, η ανάγκη της ασφάλειας, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος των υβριδικών πολέμων, από τις κυβερνοεπιθέσεις μέχρι την πρόκληση ζημιών σε ενεργειακές υποδομές ή την αντιμετώπιση μαζικών μεταναστευτικών ροών από τρίτες χώρες. Οι χώρες της Βαλτικής, η Πολωνία, η Φιλανδία, η Ελλάδα και η Ιταλία εκτιμάται πως θα επωφελούνταν από μια τέτοια πρόβλεψη. Είναι, επίσης, ξεκάθαρο πως θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην Ε.Ε., καθώς το υψηλό κόστος ενέργειας και η διοχέτευση βιομηχανικών προϊόντων από την Κίνα σε πολύ χαμηλές τιμές, όπως είναι τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα και οι ΑΠΕ, εξασθενούν την ευρωπαϊκή επιχειρηματικότητα.
Το μέγεθος του προϋπολογισμού που θα αναλογεί σε κάθε κράτος-μέλος θα κριθεί από μια νέα φόρμουλα. Πληροφορίες του Politico αποκάλυψαν πως η Κομισιόν προτείνει οι φτωχότερες χώρες -βάσει πληθυσμού, εθνικού πλούτου κατά κεφαλήν, φτώχειας στην ύπαιθρο και παραγωγής στην περιφέρεια ανά εργαζόμενο- θα εισπράξουν το μεγαλύτερο κομμάτι από τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Επικριτές αυτής της πρότασης τονίζουν ότι οι κεντρικές κυβερνήσεις μπορεί να μην εστιάσουν επαρκώς στην ύπαιθρο, ενώ πλήττονται τα κράτη-μέλη με μεγάλες περιφέρειες, που θεωρούνται πλουσιότερες. «Θα βρεθούν σε μειονεκτική θέση τα κράτη-μέλη που είναι πιο ευκατάστατα, κατά μέσο όρο, αλλά έχουν ορισμένες αρκετά φτωχές περιφέρειες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία, δήλωσε στους Financial Times ο Ρόμι Χάνσουν, πολιτικός αναλυτής στο Jacques Delors Center. Η Κατά Τούτο, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, ήδη εξέφρασε ενστάσεις για τη στέρηση της αμεσότητας στην κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Συνοχής. «Είναι ένας υπερβολικά περίπλοκος τρόπος, που προσφέρει μια λευκή επιταγή στις κεντρικές κυβερνήσεις», σχολίασε στους Financial Times.
