Την πρόθεσή του να προχωρήσει η υλοποίηση του τελευταίου και κομβικού τμήματος της Ολυμπίας Οδού, από τον Πύργο έως την Τσακώνα, ανακοίνωσε χθες ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο των επίσημων εγκαινίων του νέου αυτοκινητόδρομου Πάτρα – Πύργος, ενός έργου που για χρόνια ταλαιπωρήθηκε από καθυστερήσεις και θεωρήθηκε από πολλούς «το σύγχρονο Γεφύρι της Άρτας». Το μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, γι’ αυτήν τη πολυπόθητη επέκταση, όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος, είναι η εύρεση της απαραίτητης χρηματοδότησης.
«Το μυαλό μας μονίμως θα τρέχει στις επόμενες προκλήσεις. Στο πώς ο δρόμος θα φτάσει όχι μόνο στην Ολυμπία, αλλά μέχρι την Τσακώνα -και τι πρέπει να κάνουμε», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, ανοίγοντας επίσημα τη συζήτηση για την υλοποίηση του τελικού τμήματος του άξονα. Όπως εξήγησε, η κυβέρνηση εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα για τη χρηματοδότηση του έργου, είτε μέσω επέκτασης της υφιστάμενης σύμβασης παραχώρησης, είτε με άλλους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς.
«Για να μπορέσουμε να πετύχουμε τη βέλτιστη δυνατή χρηματοδότηση, επεκτείνοντας ενδεχομένως τη σύμβαση παραχώρησης ή με οποιοδήποτε άλλο εργαλείο, κρίνουμε ότι είναι το πιο κατάλληλο ώστε να κλείσει και αυτή η τελευταία εκκρεμότητα, η οποία αφορά την Πελοπόννησο», τόνισε χαρακτηριστικά.
Το τμήμα Πύργος – Τσακώνα αποτελεί το τελευταίο και αναξιοποίητο κομμάτι της αρχικής σύμβασης παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού. Είχε ενταχθεί στον σχεδιασμό από το 2008, ωστόσο αφαιρέθηκε το 2013 -μαζί με το τμήμα Πάτρα – Πύργος-, λόγω της σφοδρής οικονομικής κρίσης που αντιμετώπιζε τότε η χώρα. Επανήλθε εκ νέου στον χάρτη των μελλοντικών έργων το 2021, ως τμήμα προς υλοποίηση, εφόσον εξασφαλιστούν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις.
Η τοπική κοινωνία και οι φορείς σε Ηλεία και Μεσσηνία, καθώς και η Περιφέρεια Πελοποννήσου, ασκούν εδώ και χρόνια έντονες πιέσεις για την κατασκευή του δρόμου, προκειμένου οι περιοχές αυτές να συνδεθούν επιτέλους με το εθνικό δίκτυο σύγχρονων κλειστών αυτοκινητοδρόμων, όπως ήδη συμβαίνει με την υπόλοιπη Δυτική και Νότια Ελλάδα.
Τα τεχνικά δεδομένα του έργου
Το συνολικό μήκος του υπό κατασκευή οδικού άξονα ανέρχεται σε περίπου 90 χιλιόμετρα και έχει χωριστεί σε δύο επιμέρους τμήματα:
- Πύργος – Αλφειός, μήκους 13 χλμ.
- Αλφειός – Καλό Νερό – Τσακώνα, μήκους 76,2 χλμ.
Ένα από τα βασικά εμπόδια στην πρόοδο του έργου είναι η περιβαλλοντική αδειοδότηση. Συγκεκριμένα, από το 2010 οι Περιβαλλοντικοί Όροι για την περιοχή της Ζαχάρως -η οποία υπάγεται στο δίκτυο Natura- ακυρώθηκαν με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, γεγονός που είχε αποτέλεσμα το πάγωμα όλων των σχετικών εργασιών. Η εκ νέου περιβαλλοντική αδειοδότηση, με βάση τεχνική λύση που να πληροί τα αυστηρά κριτήρια προστασίας, αποτελεί πλέον προϋπόθεση για την επανεκκίνηση του έργου σε αυτό το τμήμα.
Ωστόσο, το σημαντικότερο εμπόδιο στην υλοποίηση του έργου παραμένει η εξεύρεση χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τις προμελέτες που έχει εκπονήσει η παραχωρησιούχος Ολυμπία Οδός, το εκτιμώμενο κόστος του τμήματος Πύργος – Τσακώνα ανέρχεται κατ’ ελάχιστον στα 700 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσό που δύσκολα μπορεί να καλυφθεί αποκλειστικά από εθνικούς πόρους.
Η νέα εποχή για τη Δυτική Ελλάδα
Ο αυτοκινητόδρομος Πάτρα – Πύργος αποτελεί ένα από τα πλέον εμβληματικά έργα υποδομής στη Δυτική Ελλάδα, με στόχο την αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας και τη μείωση του χρόνου μετακίνησης μεταξύ των δύο πόλεων και τον χρόνο ταξιδιού μεταξύ Αθήνας και Πύργου σε περίπου 2 ώρες και 45 λεπτά. Το έργο τελικά κατάφερε να ολοκληρωθεί μετά από μπαράζ διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες, η επανένταξή του στην Ολυμπία Οδό και η ολοκλήρωσή του ως ενιαίο έργο από τις εγχώριες κατασκευαστικές δυνάμεις ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΤΕΡΝΑ), AKTOR, ΑΒΑΞ.
Σήμερα θα είναι σε λειτουργική χρήση από τις 12.00 το μεσημέρι το μεγαλύτερο τμήμα του έργου μήκους 65 χλμ. (από τα συνολικά 75 χλμ.), από τα Καμίνια Αχαΐας έως Πύργο, καθώς οι ελληνικές εταιρείες επιτάχυναν καταφέρνοντας να είναι συνεπείς στα χρονοδιαγράμματα που τέθησαν.
Το υπόλοιπο τμήμα, περιφερειακά της Πάτρας (από Αλισσό μέχρι την Πάτρα), έχει προγραμματιστεί να παραδοθεί, όπως ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανήμερα της εορτής του Αγίου Ανδρέα, δηλαδή στις 30 Νοεμβρίου, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2026 θα παραδοθεί το μεγαλύτερο μέρος του παράπλευρου οδικού δικτύου. Το κομμάτι των 10 χλμ. που απομένει κατασκευάζεται από την ΑΒΑΞ. Με την ολοκλήρωση της Πατρών – Πύργου, η Ολυμπία Οδός γίνεται πλέον ο τρίτος μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της χώρας, με συνολικό μήκος 277 χιλιόμετρα.
Το τμήμα από τη Γαστούνη μέχρι τον Πύργο εκτέλεσε η ΤΕΡΝΑ, το τμήμα Καράικα – Γαστούνη υλοποίησε η AKTOR, ενώ το τμήμα Μιντιλόγλι – Καράικα κατασκευάζει η ΑΒΑΞ. Η διάρκεια της παραχώρησης έχει οριστεί σε 23 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2044. Πρακτικά η διάρκεια επιμηκύνεται κατά περίπου 5 έτη σε σχέση με την αρχική σύμβαση παραχώρησης του 2008.
Μέχρι την ολοκλήρωση του άξονα, το σύστημα διοδίων θα τεθεί σε ισχύ στη ζώνη Κυλλήνη – Πύργος, μήκους 29 χλμ. Η χρέωση για τη διέλευση ενός ΙΧ από τον μετωπικό σταθμό του Πύργου ανέρχεται σε 2,10 ευρώ και από τον πλευρικό σταθμό της Αμαλιάδας σε 1,20 ευρώ. Η χρήση της ζώνης Μιντιλόγλι – Κυλλήνη, μήκους 46 χλμ., θα είναι ελεύθερη επί του παρόντος.
Το χρονικό του πολύπαθου αυτοκινητόδρομου
Για να κατανοήσουμε την πορεία κατασκευής του αυτοκινητοδρόμου Πάτρα – Πύργος, πρέπει να επιστρέψουμε περίπου 20 χρόνια πίσω, όταν ο Γιώργος Σουφλιάς ξεκίνησε τον μεγάλο διαγωνισμό για την Ολυμπία Οδό, με συνολικό μήκος 370 χλμ. από την Ελευσίνα έως την Τσακώνα. Η πρώτη προσπάθεια υλοποίησης του τμήματος Πάτρα – Πύργος ξεκίνησε την περίοδο 2008–2011, αλλά η οικονομική κρίση του 2010 οδήγησε σε μείωση της κυκλοφορίας κατά 40% και διακοπή της χρηματοδότησης, κυρίως από ξένες τράπεζες.
Ακολούθησαν δύο χρόνια πλήρους παύσης των εργασιών. Το 2013 έγινε το γνωστό «reset» και επανεκκίνησαν τα έργα, αλλά μόνο στο τμήμα Κόρινθος–Πάτρα. Το υπόλοιπο δυτικό τμήμα, από Πάτρα έως Τσακώνα, «θυσιάστηκε». Έτσι, ξεκίνησε νέα προσπάθεια για την κατασκευή του Πάτρα–Πύργος ως δημόσιο έργο. Το 2014, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ανακοίνωσε τη δημοπράτησή του, αλλά αυτή αναβλήθηκε λόγω εκλογών του 2015.
Η νέα κυβέρνηση ακύρωσε τον διαγωνισμό και χώρισε το έργο σε 8 επιμέρους τμήματα. Οι διαγωνισμοί ξεκίνησαν το 2016 και διήρκεσαν περίπου 18 μήνες. Υπογράφηκαν 3 από τις 8 συμβάσεις, ενώ οι υπόλοιποι διαγωνισμοί αντιμετώπισαν προβλήματα, με παράλληλες προσπάθειες για εξασφάλιση χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ 2014–2020.
Μετά τις εκλογές του 2019, ακολούθησε νέα αλλαγή σχεδίου: ακυρώθηκαν οι διαγωνισμοί και ξεκίνησε η διάλυση των υφιστάμενων συμβάσεων. Αποφασίστηκε η ένταξη του έργου ξανά στην Ολυμπία Οδό, που οδήγησε σε νέες, δύσκολες διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν και την εταιρεία παραχώρησης.
Τελικά, στα τέλη του 2021, εξασφαλίστηκε η χρηματοδότηση, η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ και κυρώθηκε η τροποποιημένη σύμβαση. Το έργο Πάτρα–Πύργος (μαζί με το Πύργος–Τσακώνα) εντάχθηκε ξανά στην Ολυμπία Οδό. Το πρώτο τρίμηνο του 2022 ξεκίνησε και επίσημα η τρίτη -και αυτήν τη φορά επιτυχημένη- προσπάθεια υλοποίησης του αυτοκινητοδρόμου.
