Το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων/ιδιωτικοποιήσεων ήταν αρκετά πετυχημένο τα τελευταία χρόνια και έφερε πολλά χρήματα, ειδικά στην τελευταία κυβέρνηση της ΝΔ. Ωστόσο, είχε και μεγάλα φιάσκα. Ένα τέτοιο ήταν και αυτό της ΕΛΒΟ. Η εταιρεία, που πρόσφατα άλλαξε εκ νέου χέρια, επί περίπου τέσσερα χρόνια παρέμενε «κουφάρι», παρά την πλήρη ιδιωτικοποίησή της.
Όπως έγραψε χθες το powergame.gr, στην εταιρεία δεν έπεσε ούτε ένα ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των αχανών εγκαταστάσεών της, που βρίσκονται στη ΒΙΠΕ της Σίνδου. Αντίθετα, όπως έγινε άμεσα αντιληπτό, οι Ισραηλινοί επενδυτές που την ανέλαβαν τον Φεβρουάριο του 2021 περίμεναν την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων για να προχωρήσουν τον εκσυγχρονισμό. Το Ελληνικό Δημόσιο ορθώς δεν διέθεσε νέο χρήμα για να αναστήσει τις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ, αφού τις είχε πουλήσει με τίμημα μόλις 3 εκατ. ευρώ.
Επομένως, πρώτα οι Ισραηλινοί έπρεπε να εκσυγχρονίσουν τη μονάδα και στη συνέχεια να αναθέσει -εφόσον αυτό ήταν προς το συμφέρον του Δημοσίου- τις όποιες συμβάσεις κατασκευής αμυντικού (και όχι μόνον) εξοπλισμού. Το κακό με το ελληνικό Δημόσιο ήταν πως, παρά το γεγονός ότι είχε δικαίωμα παρέμβασης, παρέμενε παρατηρητής στην αδράνεια της ΕΛΒΟ επί 4 χρόνια.
Ιδιωτικοποίηση ΥΑΦΑ Ν. Καβάλας
Αντίστοιχο φιάσκο είχαμε στην υπόθεση της Υπόγειας Αποθήκης Φυσικού Αερίου (ΥΑΦΑ), που βρίσκεται στη Νότια Καβάλα. Σε μια εποχή που η αποθήκευση ενέργειας διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στη γεωστρατηγική ασφάλεια, το Δημόσιο απέτυχε να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία της αποθήκης.
Το έργο ξεκίνησε το 2020 και παρ’ όλο που έλαβε επείγοντα χαρακτήρα το 2022 με τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, μέχρι σήμερα δεν κατάφερε να ολοκληρωθεί. Η αποκρατικοποίηση της ΥΑΦΑ παρέμεινε στα χαρτιά, καθώς δεν υπήρξε κανένα επενδυτικό ενδιαφέρον. Αιτία ήταν το ποσοστό της κοινωνικοποίησης του έργου – δηλαδή της συμμετοχής του Δημοσίου στην αξιοποίηση. Η ΡΑΕ έθεσε έως ανώτατο όριο το 50%, καθιστώντας την επένδυση επισφαλή, σύμφωνα με το αποτέλεσμα του διαγωνισμού. Έτσι, η ΥΑΦΑ παραμένει σήμερα άδεια και αναμένει μια νέα ευκαιρία για την αξιοποίησή της.
Το φιάσκο με τη ΛΑΡΚΟ
Άλλη μια αποτυχημένη προσπάθεια αποκρατικοποίησης ήταν εκείνη της ΛΑΡΚΟ, που ανέλαβαν το ΤΑΙΠΕΔ και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Παρ’ όλο που στην υφήλιο πραγματοποιούνται πόλεμοι για το υπέδαφος, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να βρει επενδυτή για τα μεταλλεία της ΛΑΡΚΟ και το νικέλιο.
Το κονσόρτσιουμ των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και AD Holdings, που είχε αναλάβει ως προτιμητέος επενδυτής και είχε δημιουργήσει την εταιρεία Hellenic Nickel για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων της ΛΑΡΚΟ, απέσυρε το ενδιαφέρον λόγω αρνητικών εξελίξεων στις αγορές ενέργειας και μετάλλων (κυρίως νικελίου) και των πολύπλοκων νομικών διαδικασιών της αποκρατικοποίησης.
Το Δημόσιο και το ΤΑΙΠΕΔ ακύρωσαν τη διαδικασία, ενώ ένας από τους διαγωνιζόμενους, η ιρλανδική CMI, προσέφυγε κατά της απόφασης αυτής, ζητώντας την ακύρωσή της και την επανεξέταση της διαδικασίας ανάθεσης.
Στη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, που η ΛΑΡΚΟ τελεί υπό καθεστώς διαχείρισης και πρακτικά δεν λειτουργεί, η κυβέρνηση έχει καταβάλει περί τα 100 εκατ. ευρώ σε αποζημιώσεις των εργαζομένων της εταιρείας. Πρόσφατα η κυβέρνηση αποφάσισε τη μετάταξη των 1.000 εργαζομένων της σε άλλους δημόσιους φορείς και την καταβολή μισθών για δύο επιπλέον χρόνια στους εργαζομένους έως 55 ετών.
Το πολύπαθο project «Κασσιόπη»
Σημαντικός παράγοντας για μια επιτυχημένη αποκρατικοποίηση είναι η αποδοχή της από την τοπική κοινωνία. Αυτό δεν συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις. Η πιο χαρακτηριστική είναι της Κασσιόπης, η οποία ήταν μία από τις πρώτες αποκρατικοποιήσεις που υλοποίησε η χώρα μετά την επιβολή των μνημονιακών υποχρεώσεών της (το 2013). Η συγκεκριμένη επένδυση βολόδερνε πάνω από μια δεκαετία μεταξύ των τοπικών δικαστηρίων της Κέρκυρας και του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και, παρ’ όλες τις δικαστικές νίκες, το έργο δεν ξεκίνησε ποτέ.
Ο προτιμητέος επενδυτής, η NCH Capital, τελικά πούλησε την έκταση σε μεγαλο-επενδυτές που διατηρούσαν εξοχικές κατοικίες στην περιοχή και οι οποίοι δεν είχαν δει με θετικό μάτι την επένδυση. Έτσι, η επένδυση των 120 εκατ. ευρώ της NCH Capital, η οποία θα περιελάμβανε την ανάπτυξη ξενοδοχείου, παραθεριστικών κατοικιών και άλλων δραστηριοτήτων εμπορικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα, έμεινε στα χαρτιά.
Μαρίνα Καλαμαριάς
Άλλη μια χαμένη ευκαιρία αξιοποίησης ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου συνιστά η Μαρίνα της Καλαμαριάς. Το ΤΑΙΠΕΔ (νυν Yπερταμείο) επιχειρεί την αξιοποίησή της εδώ και μια δεκαετία, χωρίς επιτυχία.
Η δημοτική αρχή προκαλεί συνεχώς στη δικαιοσύνη τις αποφάσεις του ΤΑΙΠΕΔ, βάζοντας εμπόδια στην αξιοποίηση. Σημειώνεται ότι η Mαρίνα της Καλαμαριάς είναι η μοναδική στην περιοχή της συμπρωτεύουσας, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη δημιουργία εσόδων, την απασχόληση και τη δημιουργία αξίας, κυρίως στην περιοχή της Καλαμαριάς.
Ν. Ηρακλείτσα Καβάλας
Αν και το τεράστιο ακίνητο έκτασης 150 στρεμμάτων έχει παραδοθεί σε Ιρανο-Καναδό επενδυτή από το 2022, εν τούτοις πολύ λίγα πράγματα έχουν γίνει στο «ελληνικό Hamptons», όπως το χαρακτήρισε ο ίδιος, όσον αφορά την επιδιωκόμενη ανάπλαση του ακινήτου. Το ακίνητο της Ν. Ηρακλείτσας Καβάλας περιλαμβάνει αμμώδες παραλιακό μέτωπο, μήκους 600 μέτρων, και έχει «πλάτη» την Εγνατία Οδό. Θεωρείται δε ένα από τα πιο προνομιακά ακίνητα της Καβάλας και της Βορείου Ελλάδος.
Ο επενδυτής Alexander Haditaghi, που το αγόρασε αντί 18,5 εκατ. ευρώ το 2021, σύμφωνα με το ΤΑΙΠΕΔ, υποσχέθηκε επενδύσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ για την κατασκευή εντός του ακινήτου ενός 5άστερου ξενοδοχείου και 280 κατοικιών. Ωστόσο, σήμερα, τρία χρόνια μετά την πλήρη παράδοση του Hamptons Greece, παραμένει «αλάνα», όπως ήταν η αρχική του ονομασία.
Υπάρχουν δεκάδες άλλες αποκρατικοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, που βρίσκονται επίσης μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Και αυτό συμβαίνει είτε με ευθύνες της κυβέρνησης, είτε με ευθύνες τρίτων. Μεταξύ των αναξιοποίητων περιουσιακών στοιχείων είναι χιλιάδες ακίνητα της ΕΤΑΔ, δεκάδες λιμάνια και οι μαρίνες της χώρας, τα μικρά αεροδρόμια, οι ιαματικές πηγές και κυρίως οι μεγάλες βιομηχανικές (και όχι μόνον) μονάδες, που παραμένουν… καταβόθρες χρημάτων των φορολογουμένων (ΕΑΣ, ΕΑΒ, ΕΛΤΑ, ΟΣΕ, ΟΑΣΑ κ.λπ.).
