Η φετινή τουριστική σεζόν στην Ελλάδα καταγράφει για ακόμη μία φορά υψηλές αφίξεις και αυξημένα έσοδα σε επίπεδο συνόλου οικονομίας, ωστόσο η εικόνα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του τουρισμού και του λιανεμπορίου είναι αισθητά διαφορετική. Πίσω από τα νούμερα που δείχνουν άνοδο εισπράξεων και πλεονάσματα στα ισοζύγια, αποκαλύπτεται μια αγορά που δυσκολεύεται να μετατρέψει την αυξημένη τουριστική ζήτηση σε πραγματική κερδοφορία για τους «μικρούς» του κλάδου.
Ανοδικά τα έσοδα, στασιμότητα στην κατανάλωση
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, την περίοδο Ιανουαρίου–Ιουνίου 2025 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ενισχύθηκαν κατά 11% και διαμορφώθηκαν στα 7,66 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι οι αφίξεις αυξήθηκαν μόλις κατά 0,6%. Η αύξηση προήλθε κυρίως από τη μεγαλύτερη μέση δαπάνη ανά ταξίδι (+10,1%). Τον Ιούνιο οι εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 8,8%, ενώ οι αφίξεις μειώθηκαν κατά 1,7%, στοιχείο που δείχνει την τάση οι τουρίστες να ξοδεύουν περισσότερα ανά άτομο, αλλά χωρίς να ενισχύουν αναλογικά την ευρύτερη κατανάλωση.
Στατιστικά του ΙΝΣΕΤΕ επιβεβαιώνουν την εικόνα: στο διάστημα Ιανουαρίου–Ιουλίου καταγράφηκαν 15,2 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις (+5,3% σε σχέση με πέρυσι), ενώ οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 11%. Ωστόσο, η αύξηση αυτή δεν μεταφράζεται σε ενίσχυση της εγχώριας αγοράς.
Η ματιά από το πεζοδρόμιο
Στο Κιάτο Κορινθίας, ιδιοκτήτης beach bar περιγράφει μια σεζόν γεμάτη «κοιλιές»: ο Ιούνιος κινήθηκε υποτονικά, Ιούλιος και Αύγουστος καλύτερα, αλλά με τίμημα τις 12-15 ώρες δουλειάς καθημερινά απ’ όλη την οικογένεια. «Οι πελάτες δεν έχουν χρήματα, οι καταναλώσεις είναι περιορισμένες», σημειώνει. Παρά τις προσπάθειες για προσιτές τιμές και δωρεάν ξαπλώστρες, τα λειτουργικά κόστη έχουν εκτοξευθεί.
Το λιανεμπόριο δεν είδε ώθηση
Η αδυναμία ενίσχυσης της εσωτερικής κατανάλωσης φαίνεται καθαρά και στον τζίρο των θερινών εκπτώσεων. Έρευνα της ΕΣΕΕ έδειξε ότι έξι στις δέκα επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου κατέγραψαν χειρότερες πωλήσεις σε σχέση με πέρυσι, με μόλις μία στις δέκα -κυρίως μεγάλες αλυσίδες- να εμφανίζει θετικό πρόσημο. Σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις δήλωσαν απογοητευμένες από την επισκεψιμότητα, ενώ το 74% ανέφερε άνοδο λειτουργικού κόστους άνω του 10% από την αρχή του έτους.
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης, έκανε λόγο για «αρνητικό σερί» που ξεκίνησε από τον Ιανουάριο: «Χειμερινές εκπτώσεις, Πάσχα και θερινές εκπτώσεις χάθηκαν για τον κλάδο». Η αίσθηση είναι ότι τα τουριστικά έσοδα δεν διαχέονται επαρκώς στην αγορά, αφήνοντας τις μικρές επιχειρήσεις εκτεθειμένες στον πληθωρισμό και την ακρίβεια.
Οι ξενοδόχοι της Αθήνας μιλούν για στασιμότητα
Παρά την αύξηση εσόδων στο σύνολο του κλάδου, τα ξενοδοχεία της Αθήνας κατέγραψαν τον Ιούλιο πτώση πληρότητας στο 83,3% από 86,4% πέρυσι, ενώ το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο μειώθηκε κατά 2,5%. Η μέση τιμή δωματίου παρέμεινε ουσιαστικά στάσιμη (+1,1%). Σε επίπεδο επταμήνου, τα αποτελέσματα είναι οριακά καλύτερα από το 2024, κυρίως χάρη στο πρώτο τρίμηνο.
Η Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού κάνει λόγο για «επικίνδυνη στασιμότητα» και καλεί την Πολιτεία να προχωρήσει σε μέτρα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και αναβάθμισης υποδομών. Αν και η Αθήνα διατηρεί καλύτερους δείκτες από την Κωνσταντινούπολη, παραμένει πίσω από τη Βαρκελώνη, τη Μαδρίτη και τη Ρώμη σε βασικούς δείκτες, όπως το RevPar.
Μικρομεσαίοι υπό πίεση
Το ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ καταγράφει σημαντική πτώση του δείκτη οικονομικού κλίματος για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, στις 47,2 μονάδες, αντανακλώντας τη μείωση τζίρου, την αύξηση κόστους (38% συνολικά από την αρχή του έτους) και τη χαμηλή ρευστότητα. Ο δείκτης προσδοκιών υποχώρησε στις 58,2 μονάδες, σηματοδοτώντας συγκρατημένες προοπτικές.
Η εικόνα είναι ότι οι μικρομεσαίοι καλούνται να διαχειριστούν μια σεζόν που, παρά τα ρεκόρ στις αφίξεις και τα έσοδα, δεν αφήνει περιθώρια για ανάσα. Ο συνδυασμός υψηλού κόστους, χαμηλής κατανάλωσης και έντονης αβεβαιότητας δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, που απειλεί τη βιωσιμότητα χιλιάδων επιχειρήσεων.
Το παράδοξο της «ισχυρής οικονομίας»
Ενώ η κυβέρνηση μιλά για ισχυρή οικονομία και υπερπλεονάσματα, οι μικρές επιχειρήσεις στον τουρισμό και το εμπόριο βλέπουν την πραγματικότητα διαφορετικά. Τα στοιχεία αποτυπώνουν ένα παράδοξο: περισσότερα έσοδα για τη χώρα, αλλά μια φτωχότερη σεζόν για εκείνους που στηρίζουν την τουριστική εμπειρία στην καθημερινότητα.
Το φθινόπωρο θα είναι κρίσιμο. Αν οι αφίξεις επιμηκυνθούν, μπορεί να καλυφθούν κάποιες από τις απώλειες. Ωστόσο, χωρίς στοχευμένες παρεμβάσεις για την ενίσχυση της ρευστότητας και τη μείωση του κόστους, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις του τουρισμού κινδυνεύουν να παραμείνουν οι μεγάλοι χαμένοι σε μια χώρα που πανηγυρίζει για νέα ρεκόρ στον τουρισμό.
