Η τουριστική βιομηχανία του Νοτίου Αιγαίου παραμένει το πιο δυναμικό πεδίο επενδύσεων στην Ελλάδα, συγκεντρώνοντας διεθνές ενδιαφέρον και μεγάλα κεφάλαια.
Ωστόσο, οι αποφάσεις της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας, που συνεδρίασε στις 23 Σεπτεμβρίου, αποτυπώνουν ανάγλυφα τα αντικρουόμενα ρεύματα που καθορίζουν την πορεία της: από τη μία πλευρά η ανάγκη για νέες υποδομές υψηλών προδιαγραφών, που θα ενισχύσουν τη θέση των νησιών στον διεθνή ανταγωνισμό, και από την άλλη οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, που εκφράζουν φόβους για περιβαλλοντική και κοινωνική υποβάθμιση.
Το «στοίχημα» της Κέας και οι Ισπανοί επενδυτές
Στην Κέα, το project «HILLS & SEA KEA» της ισπανικής InmoParckInvest βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης. Πρόκειται για μια επένδυση ύψους άνω των 30 εκατ. ευρώ, με ξενοδοχείο 5 αστέρων, spa, 61 κατοικίες και 303 κλίνες σε έκταση 172,5 στρεμμάτων στον Βρόσκοπο.
Παρά τις φιλοδοξίες για αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος του νησιού, το δημοτικό συμβούλιο και κάτοικοι αντιδρούν, προβάλλοντας ζητήματα λειψυδρίας, στεγαστικού κόστους και κινδύνου αλλοίωσης του κυκλαδίτικου χαρακτήρα.
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος αποφάσισε αναβολή, μέχρι να ολοκληρωθούν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια. Η υπόθεση δείχνει πόσο δύσκολο είναι για διεθνείς ομίλους να διεισδύσουν σε αγορές μικρών νησιών, όπου η κοινωνική αποδοχή αποτελεί πλέον κρίσιμο παράγοντα βιωσιμότητας.
Το mega-resort στην Κω, που καθυστερεί
Αντίστοιχη τύχη είχε και η επένδυση της CASA COA Α.Ε. στην Κω. Το σχέδιο για ξενοδοχείο 1.200 κλινών στο Μαρμάρι, με προϋπολογισμό που ξεκινά από τα 22 εκατ. ευρώ και μπορεί να φτάσει τα 40 εκατ., περιλαμβάνει εστιατόρια, αμφιθέατρο, αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδότοπο.
Παρά το μέγεθός του, το έργο βρέθηκε αντιμέτωπο με αιτήματα για περισσότερα στοιχεία όσον αφορά τα πολεοδομικά σχέδια, οδηγώντας σε νέα αναβολή. Στην Κω, όπου ο τουρισμός ήδη κυριαρχεί στην οικονομία, η κοινωνική κόπωση από τα μεγάλα resorts φαίνεται να περιορίζει τη δυναμική νέων projects.
Το φιλόδοξο σχέδιο στη Ρόδο που προκαλεί έντονες αντιδράσεις
Το μεγαλύτερο, όμως, και πιο αμφιλεγόμενο project αφορά τη Ρόδο. Η ΙΝΤΕΡΠΛΑΖΑ Α.Ε. σχεδιάζει Σύνθετο Τουριστικό Κατάλυμα στον Προφήτη Ηλία, με 1.682 κλίνες, συνεδριακό κέντρο για 2.500 άτομα και κατοικίες. Ένα έργο που ξεπερνά τα δεδομένα όχι μόνο του νησιού, αλλά και της χώρας.
Το δημοτικό συμβούλιο Ρόδου εξέφρασε αρνητική γνωμοδότηση, επικαλούμενο υπερκορεσμό στην Καλλιθέα, έλλειψη υδατικών πόρων και ανησυχίες για τις Ιαματικές Πηγές. Η Περιφέρεια ανέβαλε την απόφαση, ωστόσο το ζήτημα είναι ευρύτερο: μέχρι πού μπορεί να φτάσει η Ρόδος στην υποδοχή επενδύσεων χωρίς να διακυβευτεί η φέρουσα ικανότητά της;
Τα μικρότερα projects που περνούν
Αντίθετα, οι μικρότερες και πιο στοχευμένες επενδύσεις φαίνεται να συναντούν λιγότερες αντιστάσεις. Στη Μήλο, το boutique hotel της ΜΗΛΟΣ Collection Α.Ε. στον Προβατά, προϋπολογισμού 5 εκατ. ευρώ, έλαβε το «πράσινο φως» υπό όρους, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του δήμου. Θα περιλαμβάνει οκτώ κτίρια με 94 κλίνες και ιδιωτικές πισίνες, προσαρμοσμένο στην αρχιτεκτονική του νησιού.
Στη Ρόδο εγκρίθηκε επίσης το Kalezoe της J and G Α.Ε., με επένδυση 3,87 εκατ. ευρώ για ξενοδοχείο 84 κλινών, που στοχεύει στην αγορά του αναρριχητικού τουρισμού – μια κίνηση που δείχνει την τάση διαφοροποίησης σε θεματικές μορφές φιλοξενίας.
Τέλος, εγκρίθηκε η συγχώνευση δύο υφιστάμενων μονάδων στην Κω, του SUNSHINE και του SUNSHINE SUITES, σε ένα ενιαίο ξενοδοχείο 4 αστέρων με 190 κλίνες. Μια κίνηση που δεν αφορά νέα κτίρια, αλλά επιβεβαιώνει τη στρατηγική αναδιάρθρωσης και συγκέντρωσης που παρατηρείται στην ελληνική ξενοδοχειακή αγορά.
Το μήνυμα των αποφάσεων
Το Νότιο Αιγαίο, που υποδέχεται το μεγαλύτερο μέρος των ξένων τουριστών στην Ελλάδα, βρίσκεται σε καίριο σταυροδρόμι. Από τη μία, διεθνείς όμιλοι και Έλληνες επιχειρηματίες προωθούν projects εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, θεωρώντας ότι η χώρα παραμένει ελκυστικός προορισμός για μεγάλης κλίμακας επενδύσεις.
Από την άλλη, οι τοπικές κοινωνίες εμφανίζονται πιο διστακτικές, αντιδρώντας σε σχέδια που απειλούν να αλλάξουν ριζικά τον χαρακτήρα των νησιών ή να πιέσουν τα ήδη επιβαρυμένα οικοσυστήματα.
Για τις αγορές και τους επενδυτές, οι αποφάσεις αυτές στέλνουν ένα σαφές μήνυμα: η εποχή των ανεξέλεγκτων μεγάλων resorts χωρίς ισχυρά αντισταθμιστικά οφέλη έχει παρέλθει. Τα projects που έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προχωρήσουν είναι αυτά που ενσωματώνουν στοιχεία βιωσιμότητας, σέβονται την τοπική κλίμακα και διαφοροποιούνται θεματικά.
Στον αντίποδα, οι μεγάλες και μονοδιάστατες επενδύσεις που βασίζονται μόνο στον όγκο φαίνεται να σκοντάφτουν σε πολιτικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές αντιστάσεις.
Γιατί αλλιώς, ο κίνδυνος να χαθεί η αυθεντικότητα των προορισμών, που αποτελεί το βασικό τους πλεονέκτημα, θα είναι υπαρκτός.
