Το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα βελτιώθηκε, αλλά η καταναλωτική εμπιστοσύνη παρέμεινε σε βαθιά αρνητικό έδαφος το γ’ τρίμηνο 2025, καταγράφοντας σημαντική υστέρηση έναντι της Ευρωζώνης, σύμφωνα με τους αναλυτές της Eurobank στο εβδομαδιαίο δελτίο «7 ημέρες Οικονομία».
Βιομηχανία και κατασκευές βελτίωσαν το οικονομικό κλίμα το γ’ τρίμηνο 2025, παρά ταύτα, η καταναλωτική εμπιστοσύνη δεν ανέκαμψε
Βάσει της μεθοδολογίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο δείκτης οικονομικού κλίματος συντίθεται από 5 δείκτες εμπιστοσύνης με διαφορετικούς συντελεστές στάθμισης ο καθένας. Αυτοί καλύπτουν τους παρακάτω τομείς της οικονομίας: βιομηχανία (40% στάθμιση στη διαμόρφωση του γενικού δείκτη), υπηρεσίες (30%), καταναλωτής (20%), λιανικό εμπόριο (5%) και κατασκευές (5%). Οι δείκτες εμπιστοσύνης που οδήγησαν σε βελτίωση του δείκτη οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα το γ’ τρίμηνο 2025 ήταν εκείνοι της βιομηχανίας και των κατασκευών, ενώ επιδείνωση κατέγραψαν οι αντίστοιχοι δείκτες του καταναλωτή και του λιανικού εμπορίου. Τέλος, ο δείκτης εμπιστοσύνης των υπηρεσιών παρέμεινε οριακά στα ίδια επίπεδα με εκείνα του β’ τριμήνου 2025, επίπεδα τα οποία είναι αρκετά υψηλά σε σχέση με τη μακροχρόνια πορεία του δείκτη.
Κυρίως βιομηχανία και υπηρεσίες ωθούν την Ελλάδα να υπεραποδίδει έναντι της Ευρωζώνης
«Όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερο τεύχος του δελτίου 7 Ημέρες Οικονομία, από το γ’ τρίμηνο 2022, δηλαδή αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα είναι διαρκώς υψηλότερος σε σύγκριση με την Ευρωζώνη», αναφέρουν οι αναλυτές της τράπεζας. Η εν λόγω υπεραπόδοση, η οποία προέρχεται κυρίως από τους δείκτες εμπιστοσύνης στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες, αντανακλά:
- (1) την ανθεκτικότητα της ελληνικής βιομηχανίας στις διαταραχές του αυξημένου κόστους της ενέργειας και των αλλεπάλληλων γεωπολιτικών εντάσεων, και την αντίστοιχη αρνητική επίδραση αυτών των διαταραχών στην οικονομία της Ευρωζώνης. Τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών μαρτυρούν αυτή την απόκλιση. Αναλυτικά, το β’ τρίμηνο 2025, η πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στον κλάδο της μεταποίησης στην Ελλάδα ήταν αυξημένη κατά 10,9% σε σύγκριση με το β’ τρίμηνο 2022, ενώ το αντίστοιχο μέγεθος στην Ευρωζώνη ήταν 0%. Κυρίαρχο ρόλο για τη στασιμότητα στην επίδοση της Ευρωζώνης διαδραμάτισε η μεγαλύτερή της οικονoμία, ήτοι η Γερμανία.
- (2) την ισχυρή μεταπανδημική ανάκαμψη του κλάδου των υπηρεσιών στην Ελλάδα, και ειδικά του τουρισμού.
- (3) την ενίσχυση του κλάδου των κατασκευών στην Ελλάδα, ωθούμενη από μεγάλα έργα υποδομών και από επενδύσεις σε κατοικίες, μετά από πολλά χρόνια ύφεσης και στασιμότητας.
Ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή παραμένει έντονα αρνητικός και υπολείπεται σημαντικά έναντι της Ευρωζώνης
Εντούτοις, παρά την υπεραπόδοση της Ελλάδας έναντι της Ευρωζώνης, όχι μόνο σε πολλά μαλακά δεδομένα (soft data, οικονομικό κλίμα, επί μέρους δείκτες εμπιστοσύνης) αλλά και σε πολλά σκληρά δεδομένα (hard data, πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης), ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή στην Ελλάδα παραμένει έντονα αρνητικός (-47,3 μονάδες το γ’ τρίμηνο 2025 σε όρους ισοζυγίου απαντήσεων) και υπολείπεται σημαντικά έναντι της Ευρωζώνης (-15,0 μονάδες). Μετά την ισχυρή άνοδό του το 2018 και το 2019 σε υψηλό 19,5 ετών (ολοκλήρωση του 3ου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και διαμόρφωση προσδοκιών -εκείνη την περίοδο- για ισχυρότερη ανάπτυξη στο μέλλον), ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα επιδεινώθηκε απότομα και ισχυρότερα έναντι της Ευρωζώνης, τόσο κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας το 2020 όσο και κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης και του υψηλού πληθωρισμού το 2022. Το 2023 ανέκαμψε προσωρινά (προοπτικές για γρήγορη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού), ωστόσο το 2024 επιδεινώθηκε ξανά (επίμονος πληθωρισμός, γεωπολιτικές εντάσεις, αβεβαιότητα) και έκτοτε παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Συνοψίζοντας, αναφέρουν οι αναλυτές της Eurobank, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα, παρά την επιδείνωσή του τον Σεπ-25, βελτιώθηκε το γ’ τρίμηνο 2025, υπερκαλύπτοντας τις απώλειες του προηγούμενου τριμήνου. Σε αυτό το αποτέλεσμα συνέβαλαν οι δείκτες εμπιστοσύνης της βιομηχανίας και των κατασκευών. Παρά ταύτα, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης παρέμεινε έντονα αρνητικός (περισσότερες αρνητικές απαντήσεις στα ερωτήματα της έρευνας απ’ ό,τι θετικές) και αρκετά χαμηλότερος σε σύγκριση με την Ευρωζώνη. Ενώ σε όρους δείκτη οικονομικού κλίματος, δεικτών εμπιστοσύνης βιομηχανίας, υπηρεσιών, λιανικού εμπορίου και κατασκευών, η ελληνική οικονομία υπεραποδίδει έναντι της Ευρωζώνης, σε όρους καταναλωτικής εμπιστοσύνης υπολείπεται σημαντικά. Σε αυτό το ποιοτικό χαρακτηριστικό συμβάλει σε έναν βαθμό και η κληρονομιά της πολυετούς κρίσης χρέους.
Η ενίσχυση του δείκτη οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα το γ’ τρίμηνο 2025 αποτελεί μια θετική ένδειξη για την πορεία της οικονομίας την εν λόγω περίοδο. Παράλληλα, ο δείκτης PMI μεταποίησης διατηρήθηκε σε πορεία ανάπτυξης (52,7 μονάδες το γ’ τρίμηνο 2025, δηλαδή άνω των 50 μονάδων που διαχωρίζουν τη βελτίωση από τη χειροτέρευση των λειτουργικών συνθηκών στον τομέα της μεταποίησης), η συνολική απασχόληση αυξήθηκε με ικανοποιητικό ρυθμό το δίμηνο Ιουλ-Αυγ-25 (2,1%) και η άνοδος των ταξιδιωτικών εισπράξεων τον Ιουλ-25 ήταν ισχυρή (15,0%).
