Κάτω από τον μέσο όρο υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) στην Ενωμένη Ευρώπη τοποθετήθηκε η Ελλάδα, κατά την τελευταία αξιολόγηση της πορείας του προγράμματος από την Κομισιόν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε χθες την 4η κατά σειρά ετήσια έκθεση της πορείας του ευρωπαϊκού ΤΑΑ, από την οποία προκύπτει ότι η χώρα μας βρίσκεται στη δεύτερη γραμμή υλοποίησης του προγράμματος μαζί με αρκετές άλλες χώρες.
Η αξιολόγηση της πορείας αφορά μέχρι και την 31η Αυγούστου 2025 και σύμφωνα με την Κομισιόν, η χώρα μας εντάσσεται στα λίγα κράτη-μέλη τα οποία έχουν υλοποιήσει λιγότερο από το 50% των οροσήμων και των στόχων (μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις) του ελληνικού ΤΑΑ, αλλά έχει λάβει περισσότερο από το 50% των πόρων που της αναλογούν. Μάλιστα, χτυπά το «καμπανάκι» τόσο για την Ελλάδα όσο και για άλλες χώρες.
«Με λιγότερο από έναν χρόνο να απομένει μέχρι την προθεσμία του Αυγούστου 2026, η αποτελεσματική εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων από τα κράτη-μέλη καθίσταται ολοένα και πιο επείγουσα», αναφέρει η σχετική έκθεση. Όπως σημειώνεται, τρία κράτη-μέλη είναι πολύ καθυστερημένα (Βουλγαρία, Ουγγαρία και Ρουμανία), έχοντας υλοποιήσει λιγότερο από το 15% των οροσήμων, ενώ άλλα 12 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, έχουν υλοποιήσει το 15% έως 50% των οροσήμων των προγραμμάτων τους.
Τέλος, υπάρχουν άλλες 12 χώρες, όπου ο ρυθμός υλοποίησης των προγραμμάτων είναι καλύτερος ή το ευρωπαϊκό RRF έχει πενιχρή αξία για τα ίδια (Δανία, Γερμανία, Φινλανδία κ.ά.). «Συνιστάται στα κράτη-μέλη των οποίων το RRP αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 3% του ΑΕΠ τους και τα οποία πρέπει ακόμη να εκπληρώσουν πάνω από το 85% των ορόσημων και των στόχων τους (δηλαδή, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Ρουμανία), να επιταχύνουν επειγόντως τις προσπάθειες εφαρμογής τους, ενώ στα κράτη-μέλη των οποίων το RRP αντιπροσωπεύει ακόμη μεταξύ 85% και 50% των ορόσημων και των στόχων τους (δηλαδή, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Ελλάδα, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία) συνιστάται να επιταχύνουν τον ρυθμό τους», αναφέρει η έκθεση της Κομισιόν.
Στην Ελλάδα η υλοποίηση των οροσήμων σύμφωνα με την Κομισιόν βρίσκεται στο 37%, αφού μέχρι σήμερα ικανοποιήθηκαν 139 ορόσημα σε σύνολο 373. Υπολείπεται πλέον του μέσου όρου της ΕΕ, ο οποίος έχει ανέλθει στο 40%, καθώς στις 27 χώρες ικανοποιήθηκαν 2.772 ορόσημα σε σύνολο 6.992. Σημειώνεται ότι στα πρώτα βήματά του το ελληνικό πρόγραμμα είχε πολύ καλύτερες επιδόσεις στον ρυθμό υλοποίησης των οροσήμων και των στόχων και ότι όσο περνά ο καιρός γλιστρά προς τα πίσω.
Το θετικό για τη χώρα είναι ότι μέχρι τώρα δεν υπάρχει η κατάργηση ή μετάθεση της ημερομηνίας υλοποίησης οροσήμων και στόχων, όπως υπάρχουν για άλλες χώρες. Ειδικά η Ισπανία, που είναι και ένας από τους μεγαλύτερους αποδέκτες του ευρωπαϊκού ΤΑΑ, έχει σε εκκρεμότητα ορόσημα που παγώνουν πληρωμές άνω του 1 δισ. ευρώ. Επίσης, σημαντικές καθυστερήσεις εμφανίζει και η Ρουμανία.
Ωστόσο, ο αριθμός των οροσήμων και στόχων που έχουν καταργηθεί ή έχει μετατεθεί χρονικά η υλοποίησή τους είναι πολύ μικρός – μόλις 21 σε σύνολο περίπου 7.000 οροσήμων. Για την Ελλάδα η έκθεση αναφέρει ότι μέχρι τώρα έχει υλοποιήσει στόχους και ορόσημα στους πυλώνες:
- Πράσινης Μετάβασης στο 40%.
- Ψηφιακού Μετασχηματισμού στο 35%.
- Έξυπνης, Βιώσιμης και Συμπεριληπτικής Ανάπτυξης στο 42%.
- Κοινωνικής και Εδαφικής συνοχής στο 35%.
- Ανθεκτικότητας της Οικονομίας, της Υγείας και των Θεσμών στο 39%.
- Πολιτικών για Νέες Γενιές στο 16%.
Πάντως, φαίνεται ότι ολόκληρο το ευρωπαϊκό RRF είναι οπισθοβαρές, αφού, όπως αναφέρει η σχετική έκθεση, μέχρι το α’ εξάμηνο του 2026 εκτιμάται σε όλη την Ενωμένη Ευρώπη να έχει υλοποιήσει το 60% των στόχων και οροσήμων της. Θα απομένει δηλαδή η υλοποίηση του 40% των στόχων και των οροσήμων μέσα στο τελευταίο πεντάμηνο της περιόδου υλοποίησης των εθνικών τους προγραμμάτων. Δεν αποκλείεται δε, να χαθούν πολλά χρήματα, όχι μόνον από την Ελλάδα, αλλά και από άλλες χώρες.
Υπενθυμίζεται ότι προς τη χώρα μας εκκρεμούν ακόμη 8 δόσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, τέσσερις για το σκέλος των επιδοτήσεων και άλλες τόσες για το σκέλος των δανείων. Ειδικότερα, στο σκέλος των επιδοτήσεων εκκρεμούν:
- η 6η δόση ύψους 2,1 δισ. ευρώ (έχει υποβληθεί το αίτημα από την Ελλάδα και αναμένει την ικανοποίησή του),
- η 7η δόση ύψους 1,52 δισ. ευρώ,
- η 8η δόση ύψους 1,7 δισ. ευρώ,
- η 9η δόση ύψους 3,92 δισ. ευρώ.
Στο σκέλος των δανείων εκκρεμούν:
- η 6η δόση ύψους 1,8 δισ. ευρώ,
- η 7η δόση ύψους 1,94 δισ. ευρώ,
- η 8η δόση ύψους 0,4 δισ. ευρώ και
- η 9η δόση ύψους 2,6 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε 9 δόσεις για τις επιδοτήσεις της χώρας μας και 6 δόσεις για τα δάνεια των επιχειρήσεων. Ο αριθμός των δόσεων δεν άλλαξε στο σκέλος των επιδοτήσεων, ενώ άλλαξε στο σκέλος των δανείων, που σταδιακά αυξήθηκαν από 6 που ήταν σε 9. Σημειώνεται ότι αρχικά η κυβέρνηση και το ΥΠΕΘΟ είχε ανακοινώσει ότι το αίτημα για την 6η δόση των δανείων θα υποβαλλόταν μέσα στον Σεπτέμβριο που πέρασε. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έγινε εφικτό, καθώς φαίνεται ότι η συμβασιοποίηση δανείων από τις τράπεζες δεν ξεπέρασε ακόμη το ορόσημο των 9 δισ. ευρώ (σε σύνολο 15,7 δισ. ευρώ).
