Οικονομικοί κίνδυνοι διαρκείας και σοβαρότατες συστημικές αναταράξεις απειλούν την αμερικανική οικονομία εξαιτίας της αυξανόμενης έντασης και συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων, σύμφωνα με τον Κέβιν Στίρο, πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) για την κλιματική κρίση.
Σε συνέντευξή του στο Bloomberg, ο Στίρο υπογράμμισε πως οι Τράπεζες πρέπει να προετοιμαστούν για επιπτώσεις που θα αποτυπωθούν ουσιαστικά στους ισολογισμούς και τις οικονομικές τους καταστάσεις.
Kevin Stiroh, ex Fed © RFF
«Τα κλιματικά σοκ δεν θα είναι περιστασιακά ή κυκλικά — θα είναι δομικά και διαρκή», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Ο φυσικός κίνδυνος λόγω κλιματικής αλλαγής εξελίσσεται σε μία μακροπρόθεσμη τάση που μπορεί να πλήξει τα ίδια τα επιχειρηματικά μοντέλα των Τραπεζών».
Παρά τη σοβαρότητα των απειλών, σύμφωνα με τον Στίρο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ εξακολουθεί να μην έχει χαρτογραφήσει επαρκώς πώς και πού θα εκδηλωθούν αυτές οι απώλειες. Μεταξύ των πιο ευάλωτων βρίσκονται ιδιοκτήτες κατοικιών, τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και κάτοχοι τιτλοποιημένων χρηματοοικονομικών προϊόντων.
Η αδιαφορία της Ουάσινγκτον
Κατά την προεδρία Τραμπ, οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν πολλά προγράμματα παρακολούθησης δεδομένων που θα επέτρεπαν στην αγορά να προετοιμαστεί για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Αυτό δημιουργεί ένα σοβαρό έλλειμμα πληροφόρησης, καθώς επενδυτές και χρηματοδότες δεν μπορούν να αξιολογήσουν σωστά τον μελλοντικό κίνδυνο ζημιών από φυσικές καταστροφές, όπως οι περσινοί τυφώνες στη Βόρεια Καρολίνα ή οι πυρκαγιές στην Καλιφόρνια.
«Η μεγάλη ερώτηση δεν είναι πόσο μεγάλες είναι οι καταστροφές — αυτό το ξέρουμε. Το ερώτημα είναι: ποιος επωμίζεται τελικά τις ζημιές;» τονίζει ο Στίρο. Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική διαχείριση κινδύνου αλλά και για την πολιτική απάντηση που ενδέχεται να δοθεί.
Απαξίωση της κλιματικής πολιτικής από τη Fed
Ο Στίρο ηγήθηκε της Επιτροπής Εποπτείας Κλιματικού Κινδύνου της Fed από το 2021, ωστόσο το έργο της επιτροπής διαλύθηκε νωρίτερα φέτος.
Η Fed, υπό την πίεση της κυβέρνησης Τραμπ, έχει περιορίσει τις πρωτοβουλίες της για την ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στους κανόνες χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Παράλληλα, η Fed άσκησε πίεση στην Επιτροπή της Βασιλείας (Basel Committee) ώστε να περιορίσει τις κλιματικές απαιτήσεις της για τις τράπεζες. Αυτό έχει οδηγήσει σε απόκλιση μεταξύ της πολιτικής των ΗΠΑ και άλλων περιοχών, όπως η Ευρώπη, όπου οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να παρακολουθούν στενά την κλιματική έκθεση των χαρτοφυλακίων τους.
Σοβαρές προειδοποιήσεις από την ΕΚΤ
Ο Φρανκ Έλντερσον, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), σε ομιλία του την 1η Οκτωβρίου προειδοποίησε ότι ακραία καιρικά φαινόμενα ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο έως και 5% του ΑΕΠ της ευρωζώνης τα επόμενα πέντε χρόνια — επίπεδο ζημιών συγκρίσιμο με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Κίνδυνος αναχρονιστικών μεθόδων διαχείρισης ρίσκου
Ο Στίρο υποστήριξε ότι τα παραδοσιακά εργαλεία διαχείρισης κινδύνου δεν επαρκούν πλέον. «Το παρελθόν δεν μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστο οδηγό για το μέλλον. Οι τράπεζες θα χρειαστούν νέα εργαλεία, νέα δεδομένα και νέες δεξιότητες».
Η κλιματική αλλαγή, σημείωσε, δεν είναι ένας «ξεχωριστός» τύπος κινδύνου, αλλά λειτουργεί διαβρωτικά μέσα στους ήδη υπάρχοντες — πιστωτικό, αγοραίο, λειτουργικό και άλλους.
Έως 300 δισ. δολάρια οι ζημίες
Έρευνα του Fitch Ratings το 2024 προειδοποίησε ότι έως και 1 στους 5 αξιολογημένους εταιρικούς ομίλους ενδέχεται να υποστεί υποβάθμιση εξαιτίας της αυξανόμενης έκθεσης σε κλιματικούς κινδύνους. Οι τομείς των ορυκτών καυσίμων και της εξόρυξης, που έχουν λάβει στήριξη από την κυβέρνηση Τραμπ, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.
Παράλληλα, το Swiss Re Institute εκτιμά ότι οι ασφαλισμένες ζημιές από φυσικές καταστροφές το 2025 θα ξεπεράσουν τα 145 δισ. δολάρια, με αυξανόμενο κίνδυνο εμφάνισης «έτους κορυφής», όπου οι συνολικές απώλειες ενδέχεται να αγγίξουν τα 300 δισ. δολάρια.
