Σε μεγάλο πλήγμα για τους ξεναγούς της Θεσσαλονίκης έχει εξελιχθεί η διείσδυση στο επάγγελμα των παράνομων ξεναγών, που εκτιμάται ότι παίρνουν ως και άνω του 30% της αγοράς των ξεναγήσεων, ενώ πλέον, αφού δεν ασκείται ο παραμικρός έλεγχος, κάνουν παράνομες ξεναγήσεις μέσα σε ανακηρυγμένους ιστορικούς τόπους αλλά και σε μουσεία, δίχως οι φύλακες να διενεργούν ελέγχους αφού δεν είναι στα καθήκοντά τους.
Μάλιστα, στους αρχαιολογικούς χώρους όλης της Ελλάδας κυριολεκτικώς αλωνίζουν οι Ασιάτες, κυρίως Κινέζοι και Κορεάτες, με πάρα πολύ συχνές παράνομες ξεναγήσεις, ενώ πολλές παράνομες ξεναγήσεις γίνονται και στα αγγλικά. Η παράνομη ξενάγηση είναι μέγα πρόβλημα για τους νόμιμους ξεναγούς της χώρας, το οποίο δεν αντιμετωπίζεται επειδή, κυρίως, δεν υπάρχει πολιτική βούληση, όπως υποστήριξε στο powergame.gr η κα. Αναστασία Γαϊτάνου, πρόεδρος του Συνδέσμου Ξεναγών Θεσσαλονίκης και Βορείου Ελλάδος, του αρχαιότερου Συνδέσμου του κλάδου με έτος ίδρυσης το 1956.
Τις ημέρες των αργιών και γιορτών, η τουριστική κίνηση καταγράφεται αυξημένη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας που δέχονται μεγαλύτερο αριθμό τουριστών και περιηγητών. Οι πληρότητες των ξενοδοχείων είναι μεγαλύτερες, η κίνηση στην αγορά τονωμένη, αλλά και το πρόβλημα του αθέμιτου ανταγωνισμού που οι νόμιμοι ξεναγοί αντιμετωπίζουν όλον τον χρόνο παρατηρείται επίσης πιο έντονο, καθώς έχει πάρει έκταση του φαινόμενο των παράνομων ξεναγήσεων.
«Έχουμε πάρα πολλούς αλεξιπτωτιστές στο επάγγελμά μας, γιατί δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι μπορούν να εξασφαλίσουν ένα καλό εισόδημα σε ένα “εύκολο” επάγγελμα. Εάν κάνετε μία έρευνα στο ίντερνετ θα βρείτε πάρα πολλούς που διαφημίζουν τους εαυτούς τους, κάνοντας promotion του τύπου… “έχω μεγαλώσει π.χ. στη Θεσσαλονίκη, ξέρω τα στέκια και ελάτε να σας τα δείξω”. Βεβαίως η ανοικτή πρόσκληση δεν αφορά μπαράκια, αλλά ξεναγήσεις σε μνημεία και ιστορικούς τόπους, παρότι γνωρίζουν ότι είναι παράνομη η ξενάγηση, καθώς δικαίωμα έχουν οι νόμιμοι ξεναγοί» δήλωσε η κα. Γαϊτάνου και πρόσθεσε: «Το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις λόγω ίντερνετ, αλλά και λόγω της χαμηλότερης αμοιβής που ζητούν όσοι παράνομα κάνουν ξεναγήσεις, όπως και λόγω της απουσίας ελέγχων από πλευράς της Πολιτείας».
Όπως επισημάνθηκε, σε κάποιες γλώσσες το φαινόμενο της παράνομης ξενάγησης παρατηρείται πιο έντονο. Πολύ πιο έντονο είναι στις ανατολικές γλώσσες και στα ρωσικά. Βεβαίως οι Ρώσοι που έρχονται στη Θεσσαλονίκη και τη Βόρειο Ελλάδα έχουν μειωθεί πάρα πολύ, με αποτέλεσμα να έχουν περιοριστεί σημαντικά και τα έσοδα των ρωσόφωνων νόμιμων ξεναγών. Επίσης, ενώ ρωσικά γνωρίζουν και κάτοικοι άλλων χωρών της πρώην ΕΣΣΔ, πολλοί δεν θέλουν να ακούν ρωσικά, όπως παρατηρήθηκε με τους Ουκρανούς, οι οποίοι από την προσάρτηση της Κριμαίας και μετά δεν θέλουν ξεναγήσεις στα ρωσικά.
Βεβαίως, η τουριστική αγορά της Θεσσαλονίκης σταδιακά ανοίγει και σε άλλες εθνικότητες, προσελκύει πλέον περισσότερους Ιταλούς, Γάλλους, Πολωνούς, αλλά και πολλούς Ισραηλινούς. Εν τούτοις, έχει χαθεί η μεγάλη αγορά του εισερχόμενου τουρισμού, που για τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρειο Ελλάδα ήταν η ρωσική.
Σημειωτέον ότι οι ξεναγοί είναι μισθωτοί με πολλούς εργοδότες, που αμείβονται βάσει Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Οι παράνομοι ξεναγοί, δεν πλήττουν μόνο τους νόμιμα εργαζόμενους του κλάδου, των οποίων το εισόδημα μειώνεται λόγω του αθέμιτου ανταγωνισμού. Η παράνομη δραστηριότητα συνδέεται με τη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή, αλλά και την υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της χώρας, καθώς η ξενάγηση δεν είναι εύκολη και απαιτεί γνώσεις και επαγγελματισμό.
Η αύξηση της τουριστικής κίνησης
Η κα. Γαϊτάνου αναφέρθηκε και στις τάσεις που διαμορφώνουν την τουριστική αγορά της Θεσσαλονίκης και οι οποίες επηρεάζουν καθοριστικά το επάγγελμα του ξεναγού.
«Η άνοδος της τουριστικής κίνησης αποτελεί γεγονός, αλλά η αύξηση δεν είναι το ίδιο μεγάλη, οριζόντια, στη χώρα. Έτσι, υπάρχει αύξηση της κίνησης στη Θεσσαλονίκη και τη Βόρειο Ελλάδα, αλλά δεν είναι αυτή που καταγράφεται στην Αθήνα και σε ορισμένα νησιά. Επίσης, η αύξηση της κίνησης δεν συνεπάγεται αυτόματα και την αύξηση των ξεναγήσεων», τόνισε στο powergame.gr η κα. Γαϊτάνου.
Οι ξεναγοί της Θεσσαλονίκης κυρίως βασίζονται στις μονοήμερες εκδρομές που πραγματοποιούν οι τουρίστες που κάνουν διακοπές σε Πιερία και Χαλκιδική, επίσης στον τουρισμό του Σαββατοκύριακου που σταδιακά ανεβαίνει και στα πολλά πολυήμερα ταξίδια που είτε αφορούν όλη την Ελλάδα, είτε μόνο τη Βόρειο Ελλάδα, είτε συχνά τις περιηγήσεις και το προσκύνημα στα Βήματα του Απόστολου Παύλου.
Αναστασία Γαϊτάνου, πρόεδρος του Συνδέσμου Ξεναγών Θεσσαλονίκης και Βορείου Ελλάδος © ΔΤ
Οι ξεναγοί της Θεσσαλονίκης, όπως εξήγησε η κα. Γαϊτάνου, έχουν εθνική άδεια, αλλά δεν ξεναγούν όλοι πανελλαδικά, με ορισμένους να επιλέγουν να δραστηριοποιούνται τοπικά και σε ημερήσιες εκδρομές, οπότε βασίζονται σε διάφορες επιμέρους αγορές τουριστών.
«Οι εκδρομές πάνω στα Βήματα του Απόστολου Παύλου προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες, από Λατινική Αμερική, ΗΠΑ, Αυστραλία, από όλη την Ευρώπη, αλλά και από την Ασία, από την Κορέα, τις Φιλιππίνες, από το Χονγκ Κονγκ, όπου από τα 7 εκατ. κατοίκων το ένα εκατομμύριο είναι χριστιανοί.
Οι «ανεξάρτητοι» τουρίστες
«Έχει ανεβεί πολύ η τάση “τα κάνω όλα μόνος μου”. Υπάρχουν εταιρείες οι οποίες διαμορφώνουν το πρόγραμμα του ταξιδιού, κλείνουν και τις διανυκτερεύσεις, νοικιάζουν αυτοκίνητα, οπότε οι επισκέπτες κάνουν μόνοι τους το πρόγραμμα που αλλιώς θα έκαναν με γκρουπ. Υπάρχει παράλληλα και αυξητική τάση στον τουρισμό με γκρουπ, αλλά βλέπουμε ότι πολλά γκρουπ είναι λιγότερων ατόμων, μέχρι 25 ατόμων, ενώ υπάρχουν εταιρείες που οργανώνουν γκρουπ το πολύ 16 ατόμων».
«Τους ξεναγούς απασχολεί το εάν και κατά πόσο οργανώνονται περιηγήσεις και ξεναγήσεις. Έτσι, θετική επίπτωση έχει η ανάπτυξη του τουρισμού κρουαζιέρας, καθώς πολύ περισσότερα κρουαζιερόπλοια πιάνουν στη Θεσσαλονίκη, με κάποιους από τους τουρίστες να κάνουν οργανωμένες περιηγήσεις στην πόλη και σε κοντινούς προορισμούς.
«Ωστόσο, η κρουαζιέρα επηρεάζει ένα μέρος της δραστηριότητας και της δουλειάς μας, ενώ και αυτό το είδος τουρισμού επηρεάζεται από διεθνή γεγονότα. Έτσι, είχαμε αύξηση επειδή λόγω του πολέμου είχε κλείσει η αγορά κρουαζιέρας στο Ισραήλ (σ.σ. λιμάνια), κάτι που επηρέασε και τον θρησκευτικό τουρισμό. Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ-Χαμάς αύξησε στη χώρα μας και τον τουρισμό κρουαζιέρας, όπως και τον θρησκευτικό, αλλά βεβαίως η τουριστική αγορά στο Ισραήλ, με τη λήξη του πολέμου, θα ανοίξει».
Η κα. Γαϊτάνου έκανε και μία τελευταία αναφορά στη Σχολή Ξεναγών Θεσσαλονίκης, η οποία, όπως είπε, λειτουργεί όσο καλύτερα γίνεται, βάσει των δυνατοτήτων που έχει. «Θεωρώ ότι το επάγγελμα του ξεναγού δεν το στηρίζει κανένας φορέας, ούτε το υπουργείο Τουρισμού μας στηρίζει όσο θα έπρεπε», δήλωσε καταληκτικά η πρόεδρος του ΣΞΘ.
