Μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα αναμένεται να ψηφιστεί το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης για τη δημιουργία της Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας Αγοράς & Προστασίας Καταναλωτή (ΑΕΑΠΚ). Το σχέδιο νόμου αναρτήθηκε στον διαδικτυακό τόπο opengov.gr και θα παραμείνει εκεί έως τις 11 Νοεμβρίου, με στόχο να συλλέξει όσο το δυνατόν περισσότερα σχόλια.
Παράλληλα, το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει νέα μέτρα περιορισμού της ακρίβειας, όπως επίσης και την παράταση της ισχύος υφιστάμενων μέτρων. Το νέο μέτρο που εισάγεται είναι η αναγραφή στα σούπερ μάρκετ των τιμών στα νωπά προϊόντα, που έχουν στο χωράφι και το σφαγείο ή στην ιχθυόσκαλα ή τέλος από τον προμηθευτή.
Όσον αφορά τη δημιουργία της αρχής, το σχέδιο νόμου προβλέπει τη δημιουργία της από τη συνένωση τεσσάρων υπηρεσιών:
- της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) του υπουργείου Ανάπτυξης (εκτός του Τμήματος Χημικών Αναλύσεων),
- της Διεύθυνσης Προστασίας Καταναλωτή, που υπάγεται στη Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή της ΓΓ Εμπορίου του ΥΠΑΝ,
- του Τμήματος Γ’ Επικοινωνίας και Εξωστρέφειας, που υπάγεται στη Διεύθυνση Πολιτικής και Ενημέρωσης Καταναλωτή της ΓΔ Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή της ΓΓ Εμπορίου του ΥΠΑΝ και
- της ανεξάρτητης αρχής «Συνήγορος του Καταναλωτή».
Η ΑΕΑΠΚ θα στελεχωθεί από 500 άτομα προσωπικό, εκ των οποίων τουλάχιστον οι 300 θέσεις εργασίας θα αναληφθούν από ελεγκτές της αγοράς. Η αρχή θα διοικείται από ένα πενταμελές συμβούλιο διοίκησης, έναν διοικητή και τρεις υποδιοικητές. Το Συμβούλιο Διοίκησης διαφοροποιείται από την καθημερινή διοίκηση της ΑΕΑΠΚ και θα έχει εποπτικό και ρόλο χάραξης στρατηγικής στη λειτουργία της ΑΕΑΠΚ. Τόσο το Συμβούλιο Διοίκησης, αλλά και οι υποδιοικητές, μπορούν να ασκούν τα καθήκοντά τους κατά το μέγιστο για δύο 5ετείς θητείες.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι θέσεις διοίκησης της Αρχής θα επιλέγονται ύστερα από διεθνή διαγωνισμό και όχι έπειτα από πρόταση του υπουργού Ανάπτυξης, όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο νόμου. Η επιλογή αυτή θωρακίζει περαιτέρω τη λειτουργία της ΑΕΑΠΚ, καθώς στο αρχικό σχέδιο νόμου είχαν μεγαλύτερο ρόλο στον διορισμό της το Υπουργικό Συμβούλιο και ο υπουργός Ανάπτυξης.
Αναγραφή της τιμής του προϊόντος στο χωράφι
Η ρύθμιση για την αναγραφή της τιμής του νωπού προϊόντος περιέχεται στο σχέδιο νόμου για τη δημιουργία της ΑΕΑΠΚ. Συγκεκριμένα, το άρθρο 47 με τίτλο «Αναγραφή πορείας διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου» προβλέπει ότι «στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου αναγράφονται, κατά τρόπο προσήκοντα και ευκρινή, τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η πορεία διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα, με σκοπό την προστασία του καταναλωτικού κοινού και τη διαφύλαξη του υγιούς ανταγωνισμού». Το ίδιο άρθρο ορίζει ως αρμόδια αρχή ελέγχου για την εφαρμογή του μέτρου και την επιβολή των κυρώσεων την Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή.
Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο είχε αναγγείλει ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, από τις αρχές Οκτώβρη. Ωστόσο, η αγορά δεν το υποδέχτηκε με ιδιαίτερη χαρά, καθώς αφενός προσθέτει γραφειοκρατία, αφετέρου δείχνει τη διαφορά τιμής του προϊόντος στον παραγωγό και στο ράφι του σούπερ μάρκετ.
Η εφαρμογή του μέτρου της αναγραφής της πορείας διαμόρφωσης της τελικής τιμής σε νωπά προϊόντα, στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, θα γίνει με Υπουργική Απόφαση, η οποία θα προσδιορίζει:
- τις κατηγορίες επιχειρήσεων για τις οποίες η εφαρμογή του μέτρου καθίσταται υποχρεωτική, την έναρξη ισχύος του για έκαστη κατηγορία επιχειρήσεων και προϊόντων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, καθώς και τη χρονική διάρκεια ισχύος του μέτρου,
- τα νωπά προϊόντα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του μέτρου,
- τις λεπτομέρειες για τον προσδιορισμό των τιμών και των στοιχείων, για έκαστο στάδιο από την παραγωγή έως τη διάθεση του προϊόντος, τα οποία αναγράφονται για την εφαρμογή του μέτρου και ζητήματα σχετικά με τον τρόπο αναγραφής των αρχικών και ενδιάμεσων τιμών,
- τις κυρώσεις για την παράβαση των υποχρεώσεων του μέτρου και ιδίως οι υποχρεώσεις, για την παράβαση των οποίων προβλέπεται κύρωση, το αντικείμενο της κύρωσης, το ύψος και η μέθοδος επιμέτρησης των χρηματικών κυρώσεων και τα κριτήρια κλιμάκωσης των κυρώσεων, καθώς και τις συνέπειες σε περίπτωση υποτροπής,
- τις λεπτομέρειες για τον τρόπο ενημέρωσης του καταναλωτικού κοινού και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Ποια μέτρα κατά της ακρίβειας παρατείνονται
Το σχέδιο νόμου προβλέπει ακόμη την παράταση τριών ρυθμίσεων, που στόχο έχουν τον περιορισμό της ακρίβειας. Το πιο σημαντικό είναι η απαγόρευση πραγματοποίησης προσφορών για τρεις μήνες, εφόσον έχει προηγηθεί ανατίμηση του προϊόντος. Επίσης, παρατείνεται η υποχρέωση των σούπερ μάρκετ (με ετήσιο τζίρο άνω των 90 εκατ. ευρώ) να γνωστοποιούν οποιαδήποτε αύξηση τιμής βασικών αγαθών και τέλος παρατείνεται για τις ίδιες επιχειρήσεις η υποχρέωση γνωστοποίησης των τιμών των οπωροκηπευτικών σε τακτά χρονικά διαστήματα στις αρμόδιες αρχές.
Αναλυτικά, παρατείνονται μέχρι 30.06.2026 τα ακόλουθα μέτρα:
- Για τα καταναλωτικά προϊόντα των επιχειρήσεων, για τα οποία ανακοινώνεται αύξηση τιμής, δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια κατά τη διάθεσή τους στους καταναλωτές για τρεις (3) μήνες από την ημερομηνία κατά την οποία εφαρμόζεται η αύξηση τιμής (παρ. 9 του άρθρου 38 του ν. 5082/2024, περί του εξορθολογισμού και της διαφάνειας των τιμών, ΦΕΚ Α’ 9).
- Οι επιχειρήσεις υπεραγορών τροφίμων και άλλων προϊόντων που ασκούν δραστηριότητες λιανικής πώλησης («super markets»), των οποίων ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών υπερβαίνει τα ενενήντα εκατομμύρια (90.000.000) ευρώ, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαχειριστικής περιόδου, ανακοινώνουν στο υπουργείο Ανάπτυξης οποιαδήποτε αύξηση τιμής αγοράς από προμηθευτή καταναλωτικών προϊόντων που είναι απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση ή παρουσιάζουν υψηλή ζήτηση. (παρ. 7 του άρθρου 15 του ν. 5055/2023, περί της υποχρέωσης ανακοίνωσης ανατιμήσεων προϊόντων ΦΕΚ Α’ 161).
- Οι επιχειρήσεις υπεραγορών τροφίμων και άλλων προϊόντων που ασκούν δραστηριότητες λιανικής πώλησης («σούπερ μάρκετ»), των οποίων ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών υπερβαίνει τα ενενήντα εκατομμύρια (90.000.000) ευρώ, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαχειριστικής περιόδου, ανακοινώνουν στο υπουργείο Ανάπτυξης λιανικές τιμές πώλησης οπωροκηπευτικών προϊόντων σε τακτά χρονικά διαστήματα (παρ. 5 του άρθρου 17 του ν. 5055/2023, περί της ανακοίνωσης ενδεικτικών τιμών λιανικής πώλησης οπωροκηπευτικών προϊόντων).
Σημειώνεται, τέλος, ότι και για τα τρία μέτρα η ισχύς τους λήγει σήμερα 31.10.2025. Έτσι, δημιουργείται αναμφίβολα κενό νόμου μέχρι την ψήφιση του σχεδίου νόμου. Παράγοντες του ΥΠΑΝ θεωρούν ότι το μεσοδιάστημα που υφίσταται από 01.11.2025 μέχρι και την ψήφιση του σχεδίου νόμου της ΑΕΑΠΚ (περίπου στο 2ο δεκαήμερο του Νοεμβρίου), δεν δημιουργεί πρόβλημα στην εφαρμογή των μέτρων.
