H υποδιοικήτρια της Τραπέζης της Ελλάδος, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, έλαβε πρόσφατα μέρος σε εκδήλωση αφιερωμένη στον «αναπτυξιακό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο κλάδος των μικροπιστώσεων στην ελληνική οικονομία» και στην ομιλία της έκανε μερικές ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Συγκεκριμένα ανέφερε:
«Οι μικροπιστώσεις είναι ένας θεσμός που φιλοδοξεί να καλύψει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό. Απευθύνονται κυρίως σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, νέους επιχειρηματίες, αυτοαπασχολούμενους και πολύ μικρές επιχειρήσεις που συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση σε παραδοσιακή τραπεζική δανειοδότηση λόγω έλλειψης επαρκών εγγυήσεων και εξαιτίας χαμηλών ή ασταθών εισοδημάτων».
«Οι μικροπιστώσεις συμβάλλουν στην προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Δίνοντας έμφαση στην πρόσβαση των γυναικών σε χρηματοδότηση, βοηθούν να αντιμετωπιστεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και δημιουργούν τις συνθήκες για την έναρξη και ανάπτυξη υγιών και κερδοφόρων επιχειρήσεων και για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η οικονομική στήριξη των γυναικών γίνεται πιο αποτελεσματική εφόσον συνδυάζεται με συμβουλευτικές υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης – στοιχεία που συχνά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των προγραμμάτων μικροπιστώσεων.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι μικροπιστώσεις μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της περιφέρειας και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός διαφοροποιημένου παραγωγικού μοντέλου, καθώς ενισχύουν την επιχειρηματικότητα σε απομακρυσμένες από αστικά κέντρα ή αγροτικές περιοχές».
Η ευρωπαϊκή εμπειρία
«Η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι ο κλάδος των μικροπιστώσεων μπορεί να στηρίξει χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να συμβάλει ενεργά στην περιφερειακή ανάπτυξη, στην κοινωνική ένταξη και στη μείωση των ανισοτήτων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως ανεξάρτητη αρχή και επόπτης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, έχει από τον Ιούλιο του 2020, με την ψήφιση του νόμου 4701/2020, αναλάβει την αρμοδιότητα της αδειοδότησης και εποπτείας των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων.
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά τη θέσπιση του συναφούς πλαισίου, ο κλάδος βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο μεν, αλλά ελπιδοφόρο στάδιο ανάπτυξης. Μέχρι στιγμής έχουμε τρία ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, την AFI Microfinance, τη Microsmart και το Ίδρυμα Μικροχρηματοδοτήσεων του ΤΜΕΔΕ, ενώ εντός του 2025 έλαβαν άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος δύο νέα ιδρύματα, η ELGRE και η CreditCor, τα οποία αναμένεται να ξεκινήσουν τις εργασίες τους το επόμενο διάστημα.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία για τον κλάδο που είναι διαθέσιμα στην Τράπεζα της Ελλάδος, το πρώτο εξάμηνο του 2025 ο αριθμός των δανείων που είχαν χορηγηθεί ανήλθε σε 709 και το υπόλοιπό τους σε περίπου 9,5 εκατομμύρια ευρώ».
Το Ταμείο Μικροπιστώσεων
«Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον κλάδο. Η δημιουργία του Ταμείου Μικροπιστώσεων ενισχύει τη ρευστότητα των ιδρυμάτων μικροπιστώσεων και ενδυναμώνει τον κοινωνικό τους χαρακτήρα, προσφέροντας ευνοϊκούς όρους δανειοδότησης, με ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των γυναικών και των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων.
Η είσοδος νέων φορέων, η ενίσχυση της διασύνδεσης με διεθνείς οργανισμούς και η υιοθέτηση καλών ευρωπαϊκών πρακτικών διαμορφώνουν μια ευνοϊκή συγκυρία για την περαιτέρω ανάπτυξη του θεσμού. Η δυναμική αυτή συνάδει με τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα του European Microfinance Network (EMN) σε συνεργασία με το Microfinance Centre, μεταπανδημικά παρατηρείται τάση αύξησης του υπολοίπου των δανείων και του αριθμού των πιστούχων».
Προκλήσεις στον κλάδο
«Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος, όπως αναδυόμενοι κίνδυνοι που σχετίζονται με τα πληροφοριακά συστήματα και τις ψηφιακές υποδομές. Για το λόγο αυτό απαιτούνται επενδύσεις σε ψηφιακές τεχνολογίες με στόχο την ενίσχυση της ψηφιακής ανθεκτικότητας των ιδρυμάτων έναντι κυβερνοεπιθέσεων και συστημικών βλαβών.
Παράλληλα, οι τεχνολογίες αυτές μπορούν να υποστηρίξουν την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών και τη βελτιστοποίηση της διαδικασίας παρακολούθησης των δανείων. Αποτελεί συνεπώς κρίσιμο στοίχημα να γίνει σωστή αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και παράλληλα να μετριαστούν οι κίνδυνοι που συνδέονται με την εφαρμογή τους και αφορούν ζητήματα όπως η υπερβολική ανάληψη κινδύνου, η έλλειψη διαφάνειας ως προς τη λειτουργία των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων ή η ελλιπής εκπαίδευση του προσωπικού».
Διάλογος με τους φορείς
«Η Τράπεζα της Ελλάδος, αναγνωρίζοντας αυτές τις προκλήσεις, επιδιώκει συνεχή διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς και αξιολογεί την ανάγκη ενίσχυσης του εποπτικού πλαισίου, στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της, ώστε να διασφαλίσει την εύρυθμη λειτουργία και ανάπτυξη του θεσμού.
Παρά τις δυσκολίες, έχουμε μπροστά μας μια μοναδική ευκαιρία να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον χρηματοδότησης πιο συμπεριληπτικό, πιο ευέλικτο και προσαρμοσμένο στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της μικρής επιχειρηματικότητας.
Η Τράπεζα της Ελλάδος υποστηρίζει ενεργά δράσεις που ενισχύουν τον χρηματοοικονομικό εγγραμματισμό, αναγνωρίζοντας τις θετικές επιδράσεις για το σύνολο της οικονομίας και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα».
