Ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ, Γιώργος Λεχουρίτης, κατήγγειλε ότι και φέτος, ενόψει της Black Friday 2025, παρατηρήθηκε η γνωστή πρακτική των τεχνητών αυξήσεων τιμών από μερίδα της αγοράς. Όπως ανέφερε, αρκετοί έμποροι «φούσκωσαν» τις τιμές των προϊόντων λίγες ημέρες πριν από τις εκπτώσεις, ώστε να δημιουργήσουν την εντύπωση μεγάλων προσφορών τη μέρα των αγορών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύμφωνα με τις καταγγελίες που έχει δεχθεί το ΙΝΚΑ, είναι προϊόντα που δήθεν προσφέρονταν με σημαντική έκπτωση, ενώ στην πραγματικότητα η τιμή τους είχε τεχνητά αυξηθεί νωρίτερα. «Υπήρξε περίπτωση προϊόντος που εμφανιζόταν να πωλείται 106 ευρώ, με “αρχική τιμή” 124 ευρώ, ενώ λίγες ημέρες πριν κόστιζε ακριβώς τα ίδια χρήματα. Πρόκειται για κοροϊδία εις βάρος των καταναλωτών», τόνισε ο κ. Λεχουρίτης.
Ο ίδιος σημείωσε ότι «αυτό που περίμενε ο κόσμος – πραγματικές, μεγάλες εκπτώσεις – δυστυχώς δεν το είδαμε», επισημαίνοντας πως η εικόνα της αγοράς δεν δικαιολόγησε τις προσδοκίες.
Παράλληλα, προέτρεψε τους καταναλωτές να προστατεύουν το πορτοφόλι τους, καταγράφοντας τις τιμές πριν από την περίοδο των εκπτώσεων και συγκρίνοντάς τες με τις «προσφορές» που παρουσιάζονται. «Η μόνη άμυνα απέναντι σε αυτές τις τακτικές είναι η ενημέρωση και ο έλεγχος», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Λεχουρίτης καλεί τις αρμόδιες αρχές να εντείνουν τους ελέγχους, ενώ παράλληλα συστήνει στους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς – όπως είπε – «οι επιτήδειοι της αγοράς κάθε χρόνο βρίσκουν νέους τρόπους να παραπλανούν».
Οδηγός «επιβίωσης» για καταναλωτές και επιχειρήσεις
Ο αντιπρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Νίκος Κογιουμτσής, επισημαίνει ότι η Black Friday έχει μετατραπεί από μία ημέρα εκπτώσεων σε ένα συνεχές, σχεδόν ατελείωτο φαινόμενο, καθιστώντας αναγκαία την προσεκτική προετοιμασία των καταναλωτών. Σημαντικό ρόλο παίζει η έρευνα αγοράς, ο έλεγχος των τιμών των τελευταίων 30 ημερών για αποφυγή παραπλανητικών προσφορών και η στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που συχνά προσφέρουν καλύτερη σχέση ποιότητας- τιμής.
Ο κ. Κογιουμτσής τονίζει ότι η αγορά αρχίζει σιγά- σιγά να ζεσταίνεται, καθώς η Black Friday συνδυάζεται με το εορταστικό κλίμα των Χριστουγέννων, ενισχύοντας την καταναλωτική διάθεση. Υπενθυμίζει επίσης τις Κυριακές που τα καταστήματα θα παραμείνουν ανοιχτά: την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου, τις τρεις τελευταίες Κυριακές πριν από τα Χριστούγεννα (με κορύφωση στις 21 Δεκεμβρίου) και την τελευταία Κυριακή του έτους, 28 Δεκεμβρίου. Η πόλη «βάζει τα γιορτινά της» και οι επιχειρήσεις ήδη προσφέρουν ελκυστικές τιμές, αλλά ο καταναλωτής οφείλει να ελέγχει σχολαστικά τις πραγματικές τιμές και να προτιμά φυσικά καταστήματα για ασφάλεια σε περίπτωση προβλήματος.
Όσον αφορά την κατανομή των κερδών, η Black Friday ευνοεί κυρίως τις μεγάλες αλυσίδες και τα πολυκαταστήματα, ενώ οι μικρές επιχειρήσεις προσπαθούν να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Ο αντιπρόεδρος χαρακτηρίζει τη Black Friday «ξενόφερτο έθιμο» που από μία μέρα εκπτώσεων επεκτάθηκε σε μία εβδομάδα και πλέον σε έναν ολόκληρο μήνα. Παρά τη σημαντική αύξηση του κόστους λειτουργίας (έως και 40% πάνω), η καταναλωτική δύναμη παραμένει μειωμένη και η κατανάλωση υποτονική.
Για τους καταναλωτές, η σύσταση παραμένει σαφής: έρευνα αγοράς, προσοχή στις χαμηλές τιμές, αναζήτηση ευκαιριών στα τοπικά καταστήματα και προτίμηση σε e- shops που συνδέονται με φυσικά καταστήματα. Παράλληλα, ο κ. Κογιουμτσής καλεί την Πολιτεία σε αυστηρότερους ελέγχους για την αντιμετώπιση των πλασματικών εκπτώσεων, ιδιαίτερα στα διαδικτυακά καταστήματα, ενώ προειδοποιεί για την κυριαρχία ξένων και ασιατικών αλυσίδων που εισάγουν καθημερινά δεκάδες χιλιάδες προϊόντα στη χώρα μας.
Από την πλευρά του και ο πρόεδρος του ΕΣΠ Θοδωρής Καπράλος δήλωσε: «Τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον δείκτη όγκου εκτός τροφίμων, καυσίμων και οχημάτων δείχνουν ότι το δ΄ τρίμηνο των τελευταίων ετών ακολουθεί σταθερά πτωτική τροχιά. Αυτό σημαίνει, ότι το λεγόμενο «Black Month» δεν ενισχύει τον συνολικό τζίρο, απλώς τον μετακινεί. Παγώνει την αγορά πριν τις προσφορές και αφαιρεί δυναμική από την εορταστική περίοδο. Για να έχουμε πραγματική εικόνα της αγοράς, πρέπει να μιλάμε για το σύνολο του δ΄ τριμήνου και όχι μόνο για έναν μήνα που μπορεί να δημιουργεί στρεβλές εντυπώσεις».
Τι περιλαμβάνει η λίστα αγορών
Τι θα αγοράσουν όμως εφέτος οι Έλληνες καταναλωτές και πόσα χρήματα είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν; Σύμφωνα με έρευνα της Klarna που διεξήχθη τον Νοέμβριο 2025 σε δείγμα 1.000 καταναλωτών ηλικίας 18- 77 ετών, το 87,9% των ερωτηθέντων θα κάνει αγορές στην περίοδο της Black Friday και αναμένεται να αγοράσουν κυρίως προϊόντα μόδας και τεχνολογίας. Συγκεκριμένα, το 37,7% θα αγοράσει είδη ένδυσης. Το 35,3% σκοπεύει να επενδύσει σε προϊόντα τεχνολογίας, γεγονός που είναι αναμενόμενο καθώς και πέρυσι οι δύο κατηγορίες μόδας και τεχνολογίας κατείχαν τις πρώτες θέσεις στις απαντήσεις των συμμετεχόντων, παρ’ όλο που η κατηγορία τεχνολογία πέρυσι είχε το υψηλότερο ποσοστό (38,2%). Μία μεγάλη μερίδα ερωτηθέντων θα αξιοποιήσει τις προσφορές και εκπτώσεις της Black Friday για να αγοράσει χριστουγεννιάτικα δώρα (22,7%), ενώ το 20,3% θα αγοράσει είδη σπιτιού. Το 25,5% έχει σκοπό να κάνει αγορές, αλλά δεν έχει ακόμη αποφασίσει τι θα αγοράσει (η έρευνα ολοκληρώθηκε μία εβδομάδα πριν την Black Friday). Σχεδόν 6 στους 10 καταναλωτές δήλωσαν ότι θα κάνουν αναζήτηση και θα αγοράσουν προϊόντα online (58%), με την επιλογή αυτή να παίρνει τις περισσότερες απαντήσεις σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Μόνο το 16,8% θα αναζητήσει προϊόντα και θα τα αγοράσει στο κατάστημα.
Σχετικά με το πόσα χρήματα είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν, το 31,1% σκοπεύει να ξοδέψει 101- 250 ευρώ, το 26,3% 51- 100 ευρώ και μόλις το 19% θα δαπανήσει 251- 500 ευρώ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 41,2% δήλωσε ότι θα ελέγξει τις τιμές πριν από τις εκπτώσεις της Black Friday για να βεβαιωθεί ότι θα ωφεληθεί πραγματικά από τις προσφορές, και το 34,3% θα αγοράσει μόνο ό,τι μπορεί να αντέξει οικονομικά, γεγονός που δείχνει ότι οι Έλληνες καταναλωτές είναι πολύ προσεκτικοί στον προϋπολογισμό των αγορών τους σε αυτή την περίοδο προσφορών και εκπτώσεων. Επιπλέον, το 25,3% εξακολουθεί να αμφισβητεί τη γνησιότητα των εκπτώσεων της Black Friday, ποσοστό που εμφανίζει μια ήπια υποχώρηση σε σχέση με πέρσι (32%), υποδεικνύοντας ότι οι καταναλωτές παραμένουν προσεκτικοί αλλά λιγότερο επιφυλακτικοί απέναντι στις προσφορές.
Για τις αγορές τους οι καταναλωτές θα επιλέξουν να πληρώσουν με χρεωστική κάρτα (54,9%), πιστωτική κάρτα (19,9%), και μετρητά (18,9%). Σημειώνεται ότι η δυναμική των ευέλικτων, άτοκων επιλογών πληρωμής (συμπεριλαμβανομένου BuyNow, PayLater) έχει σημειώσει άνοδο, καθώς το ποσοστό των καταναλωτών που επιλέγουν ευέλικτους τρόπους πληρωμών αυξήθηκε κατά 28,89% σε σχέση με πέρυσι.
Συμβουλές για ασφαλείς αγορές
Καθώς η αγορά μπαίνει σε έντονους ρυθμούς, οι καταναλωτές καλούνται να παραμείνουν προσεκτικοί απέναντι σε ενδεχόμενες προσπάθειες εξαπάτησης.
Η περίοδος αυτή, που χαρακτηρίζεται από πλήθος συναλλαγών και αγορών τόσο online όσο και στα φυσικά καταστήματα, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για επιτήδειους να εκμεταλλευτούν την αυξημένη κινητικότητα και την καλή διάθεση των ημερών. Η ενημέρωση και η πρόληψη παραμένουν οι πιο αποτελεσματικές άμυνες απέναντι σε τέτοια φαινόμενα. Για τον λόγο αυτό, ακολουθούν πέντε απλές αλλά ουσιαστικές συμβουλές από τη Visa και την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας που μπορούν να βοηθήσουν τους καταναλωτές να πραγματοποιήσουν τις αγορές του με ασφάλεια και σιγουριά.
Ελέγξτε την πηγή: Οι απατεώνες γνωρίζουν πώς να κάνουν κάτι να φαίνεται αξιόπιστο: δημιουργούν ιστοσελίδες επιχειρήσεων που μοιάζουν αληθινές, προβάλλουν εντυπωσιακές διαφημίσεις, αξιοποιούν την Τεχνητή Νοημοσύνη για να δημιουργήσουν μηνύματα που φαίνονται να προέρχονται από διάσημα πρόσωπα ή στέλνουν αληθοφανή προσωπικά μηνύματα. Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται απόλυτα αληθινά. Πριν κάνετε κλικ, δώστε στον εαυτό σας λίγο χρόνο και σκεφτείτε: «Μπορώ να το εμπιστευτώ αυτό που βλέπω;» Ένα λεπτό κριτικής σκέψης μπορεί να σας προφυλάξει από ένα επιζήμιο λάθος.
Μήπως είναι δόλωμα: Το «επείγον» της υπόθεσης είναι ο καλύτερος σύμμαχος ενός απατεώνα. Δωρεάν προϊόντα, τεράστιες εκπτώσεις ή προσφορές που λήγουν σε λίγα λεπτά σας ωθούν να ενεργήσετε βιαστικά. Πάρτε τον χρόνο σας. Ελέγξτε αν η προσφορά είναι ρεαλιστική, αναζητήστε πληροφορίες για την εταιρεία, διαβάστε κριτικές και επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα της πριν δώσετε οποιοδήποτε προσωπικό στοιχείο.
Ελέγξτε τον αποστολέα των μηνυμάτων, όχι μόνο το προφίλ: Λάβατε μήνυμα από έναν φίλο, έναν influencer ή μια επιχείρηση που σας ζητά χρήματα ή προσωπικές πληροφορίες; Μην θεωρήσετε ότι πρόκειται απαραιτήτως για κάτι αληθινό. Επικοινώνησε μαζί τους με διαφορετικό τρόπο και συγκεκριμένα καλέστε τους, επισκεφθείτε το επίσημο site ή βρείτε το τηλέφωνο της επιχείρησης. Πολλές φορές οι απατεώνες «χακάρουν» κανονικούς λογαριασμούς για να φαίνονται αληθινοί.
Επικοινωνήστε με τον εκδότη της κάρτας σας: Ενεργοποιήστε την επαλήθευση δύο παραγόντων (two- factor authentication), διατηρήστε ενημερωμένες τις εφαρμογές και τις συσκευές σας και ελέγξτε τακτικά τις ρυθμίσεις απορρήτου. Αν δείτε μια ύποπτη διαφήμιση, μια ανάρτηση ή ένα προφίλ, κάντε αναφορά στην εκάστοτε πλατφόρμα, και επικοινωνήστε άμεσα με τον εκδότη της κάρτας σας σε περίπτωση μεταφοράς χρημάτων.
Πληρώστε με ασφάλεια ή καθόλου: Μην κοινοποιείτε ποτέ τα στοιχεία του τραπεζικού σας λογαριασμού ή της κάρτας σας μέσω των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης. Αν κάποιος σας ζητάει να κάνετε τραπεζική μεταφορά, είτε σχεδόν σίγουρο ότι πρόκειται για απάτη. Επιλέξτε μόνο ασφαλείς τρόπους πληρωμής που προστατεύουν τις αγορές σας. Αν δεν προσφέρεται τέτοια επιλογή, αποφύγετε την αγορά από τον συγκεκριμένο έμπορο.
Συμβουλές από τον Συνήγορο του Καταναλωτή
Η Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» υπενθυμίζει στους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις αγορές τους και να ενημερώνονται σωστά πριν προχωρήσουν σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση, η καταναλωτική κίνηση αυξάνεται σημαντικά την περίοδο της Black Friday, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για παραπλανητικές ή αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Τα σημεία στα οποία θα πρέπει να εστιάζουν οι καταναλωτές είναι:
- Παραπλανητικές εκπτώσεις: Παρατηρούνται συχνά περιπτώσεις όπου οι τιμές πριν την έκπτωση έχουν τεχνητά αυξηθεί, ώστε το εμφανιζόμενο ποσοστό έκπτωσης να φαίνεται μεγαλύτερο.
- Μη σαφής πληροφόρηση για τα χαρακτηριστικά του προϊόντος: Ιδιαίτερα σε διαδικτυακές αγορές, η ελλιπής περιγραφή μπορεί να οδηγήσει σε αγορά προϊόντων που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες ή στις πραγματικές ανάγκες του καταναλωτή.
- Κρυφές χρεώσεις και έξοδα αποστολής: Σε αρκετές περιπτώσεις οι τελικές τιμές περιλαμβάνουν επιπλέον χρεώσεις που δεν παρουσιάζονται εξαρχής.
- Καθυστερήσεις ή αδυναμία παράδοσης: Η αυξημένη ζήτηση μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις, ακόμη και σε αδυναμία παράδοσης παραγγελιών, χωρίς έγκαιρη ενημέρωση του καταναλωτή.
- Ανασφαλείς συναλλαγές σε ιστοσελίδες αμφίβολης αξιοπιστίας: Ιστότοποι χωρίς επαρκή πιστοποίηση ή χωρίς πλήρη στοιχεία επικοινωνίας ενέχουν κίνδυνο απάτης.
Η Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας συστήνουν στους καταναλωτές τα ακόλουθα:
- Έλεγχος της προηγούμενης τιμής: Βεβαιωθείτε ότι η τιμή πριν την έκπτωση είναι πραγματική. Αναζητήστε ιστορικά τιμών και συγκρίνετε προσφορές.
- Προσοχή στους όρους αγοράς και επιστροφής: Ελέγξτε την πολιτική επιστροφών, ακυρώσεων και αλλαγών. Σε διαδικτυακές αγορές ισχύει δικαίωμα υπαναχώρησης 14 ημερών.
- Ασφαλείς μέθοδοι πληρωμής: Ελέγξτε ότι η σελίδα χρησιμοποιεί ασφαλή σύνδεση (https – πιστοποιητικό SSL).
- Αξιοπιστία καταστήματος: Βεβαιωθείτε ότι υπάρχουν σαφή στοιχεία επικοινωνίας, φυσική έδρα και πλήρη νομικά στοιχεία. Αναζητήστε αξιολογήσεις από πραγματικούς χρήστες.
- Συγκράτηση στην παρόρμηση αγοράς: Η υψηλή προβολή και οι χρονικοί περιορισμοί των «flash offers» συχνά οδηγούν σε παρορμητικές αποφάσεις. Αγοράζετε μόνο όσα πραγματικά χρειάζεστε.
- Επαλήθευση διαθεσιμότητας προϊόντων: Ζητήστε επιβεβαίωση της διαθεσιμότητας, ειδικά σε ακριβά προϊόντα ή σε καταστήματα με περιορισμένο στοκ.
Ο Συνήγορος του Καταναλωτή επισημαίνει ότι ενθαρρύνει όλους τους καταναλωτές να προσεγγίζουν τις προσφορές με ενημέρωση και κριτική σκέψη. Σε περίπτωση διαφορών με προμηθευτές, οι καταναλωτές μπορούν να υποβάλουν αναφορά στην Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της.
