Η Ελλάδα ετοιμάζεται να δώσει την Πέμπτη ίσως την πιο συμβολική μάχη της μεταμνημονιακής εποχής, καθώς ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης διεκδικεί την προεδρία του Eurogroup, του ίδιου οργάνου στο οποίο η χώρα βρέθηκε επί χρόνια στο επίκεντρο της σφοδρής κρίσης χρέους, μεταδίδει το Bloomberg.
Η αναμέτρηση με τον Βέλγο υπουργό Βίνσεντ βαν Πετέχεμ δεν αφορά μόνο μια θεσμική καρέκλα: συνδέεται με την εικόνα της Ελλάδας στην ευρωζώνη, την πορεία δημοσιονομικής ανάκαμψης και τη σταδιακή αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας. Η ψηφοφορία διεξάγεται σε μια συγκυρία κατά την οποία το Eurogroup αναζητά νέο ρόλο, ενώ η ΕΕ αντιμετωπίζει προκλήσεις ανταγωνιστικότητας, παγκόσμιων ανακατατάξεων και αυξανόμενων αμυντικών δαπανών.
Η μάχη για το Eurogroup και η υποψηφιότητα Πιερρακάκη
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά στη σημαντικότερη ίσως δοκιμασία συμβολικής αποκατάστασης στην πορεία της προς πλήρη «επανένταξη» στην οικονομική κανονικότητα της ευρωζώνης. Ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης διεκδικεί την προεδρία του Eurogroup, του οργάνου όπου εκτυλίχθηκαν τα δραματικότερα επεισόδια της ελληνικής κρίσης χρέους.
Στην ψηφοφορία της Πέμπτης, ο Πιερρακάκης θα αναμετρηθεί με τον Βέλγο Βίνσεντ βαν Πετέχεμ για τη θέση του απερχόμενου προέδρου Πασκάλ Ντόναχιου, ο οποίος παραιτήθηκε αιφνιδίως. Οι δύο υποψήφιοι έχουν πραγματοποιήσει εντατικές επαφές τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς κατέληξαν να είναι οι μόνοι που διεκδικούν τη θέση. Ο νικητής θα προεδρεύει των μηνιαίων συνεδριάσεων και θα εκπροσωπεί διεθνώς το ενιαίο νόμισμα.
Το αφήγημα της «ελληνικής ανάκαμψης» και ο Πιερρακάκης
Το αποτέλεσμα παραμένει αβέβαιο, καθώς οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αποφεύγουν να αποκαλύψουν ποιον υποστηρίζουν. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν ευρωπαϊκοί κύκλοι, το αφήγημα της «εθνικής λύτρωσης» που συνοδεύει την ελληνική υποψηφιότητα δημιουργεί ένα πλεονέκτημα που ο αντίπαλος του Πιερρακάκη δύσκολα μπορεί να αντισταθμίσει, μεταδίδει το Bloomberg.
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρώην υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας και πρόεδρος του Eurogroup κατά την κορύφωση της ελληνικής κρίσης, δήλωσε: «Θα ήταν πραγματική αναγνώριση της επιτυχίας της Ελλάδας να γυρίσει σελίδα και να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ευρωζώνη. Όλη η σκληρή δουλειά και οι μεταρρυθμίσεις απέδωσαν καρπούς. Η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα για πολλά άλλα κράτη-μέλη».
Οικονομικά στοιχεία στην ευρωζώνη ©Bloomberg
Μνήμες από το 2015 και η παλιά εικόνα του Eurogroup
Ο Ντάισελμπλουμ ήταν στο τιμόνι όταν εκτυλίχθηκε ίσως η πιο δύσκολη συνεδρίαση για την Ελλάδα, στα τέλη Ιουνίου 2015. Μία ημέρα μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος και την επίσημη σύσταση της κυβέρνησης προς τους πολίτες να απορρίψουν τους όρους του νέου πακέτου διάσωσης, η ατμόσφαιρα στις Βρυξέλλες έγινε εκρηκτική.
Όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας αποχώρησε, οι υπόλοιποι υπουργοί συζήτησαν πώς θα θωρακίσουν τις οικονομίες τους απέναντι στο —κατά την αντίληψή τους— πιθανό ενδεχόμενο εξόδου της χώρας από το ευρώ.
Τέτοια επεισόδια, επαναλαμβανόμενα καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης χρέους που έπληξε τον ευρωπαϊκό Νότο και την Ιρλανδία, με την Ελλάδα να χρειάζεται τρεις διαδοχικές διασώσεις, στιγμάτισαν το Eurogroup στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας. Για χρόνια, οι πολίτες το θεωρούσαν ως τον καθοριστικό μηχανισμό που λάμβανε σκληρές αποφάσεις για το μέλλον τους.
Η μεταστροφή της κοινής γνώμης και η ευρωπαϊκή στήριξη
Σήμερα όμως η εικόνα είναι διαφορετική. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις της ΕΕ, η Ελλάδα εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό πολιτών που ζητούν «περισσότερο συντονισμό» της οικονομικής πολιτικής μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης — παρότι το 28% εξακολουθεί να θεωρεί ότι το ευρώ υπήρξε «κακό πράγμα» για τη χώρα.
Την ίδια ώρα, η Ελλάδα έχει καταγράψει εντυπωσιακή πρόοδο στο δημοσιονομικό επίπεδο. Αν και το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει το μεγαλύτερο στην ΕΕ, μειώνεται με ταχείς ρυθμούς. Η χώρα είναι από τις λίγες που πετυχαίνουν πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ η οικονομία της αναπτύσσεται γρηγορότερα από πολλούς ευρωπαίους εταίρους — έχοντας βεβαίως ακόμη απόσταση να καλύψει μετά τα χρόνια απώλειας προϊόντος.
Οι συγκρίσεις με το Βέλγιο και η νέα πρόκληση για το Eurogroup
Αντίθετα, το Βέλγιο —έδρα βασικών ευρωπαϊκών θεσμών και του ΝΑΤΟ— προσπαθεί να ελέγξει τα δημοσιονομικά του ελλείμματα, τα οποία υπερβαίνουν σημαντικά το όριο του 3% του ΑΕΠ. Το δημόσιο χρέος της χώρας ενδέχεται μάλιστα να ξεπεράσει εκείνο της Ελλάδας έως το τέλος της δεκαετίας.
Η αλλαγή σκυτάλης στο Eurogroup συμβαίνει σε μια περίοδο πολλαπλών προκλήσεων για την ΕΕ: από τη σκληρή μάχη για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και την αυξανόμενη οικονομική επιρροή της Κίνας, έως τη σκληρότερη εμπορική πολιτική των ΗΠΑ και τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ για δαπάνες 5% του ΑΕΠ στην άμυνα.
Παράλληλα, το Eurogroup —που κάποτε είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαχείριση της κρίσης— πασχίζει τα τελευταία χρόνια να βρει ξανά τη θεσμική του βαρύτητα.
