Δάνεια του ΤΑΑ ύψους 2 δισ. ευρώ διοχετεύονται στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ), με στόχο να μοχλεύσουν δάνεια προς ΜμΕ ύψους 6-7 δισ. ευρώ. Το συνολικό ύψος των δανείων προς την ΕΑΤ από το ΤΑΑ φτάνει τα 4 δισ. ευρώ.
Κάτι λιγότερο από 12 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) έχουν φτάσει στην αγορά, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος. Η Ενδιάμεση Νομισματική Έκθεση του 2025, που παρουσίασε χθες ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, κάνει λόγο για ποσό ύψους 6,6 δισ. ευρώ που έχει φτάσει στην αγορά από το ΤΑΑ στο σκέλος των επιδοτήσεων (Αύγουστος 2025), ενώ επιπλέον 4,8 δισ. ευρώ προστίθενται από το σκέλος των δανείων (Νοέμβριος 2025). Απομένουν, επομένως, πάνω από 24 δισ. ευρώ που πρέπει να βρουν τον δρόμο τους στην αγορά, δηλαδή περισσότερα από τα 2/3 του προγράμματος.
Χθες, ωστόσο, περιχαρής η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας ανακοίνωσε την υποβολή ενός νέου διπλού αιτήματος πληρωμών του ΤΑΑ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το αίτημα αυτό, αν και διπλό, είναι αρκετά μειωμένο σε σχέση με το παρελθόν και αφορά 1,17 δισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 883 εκατ. ευρώ αφορούν επιδοτήσεις (7ο κατά σειρά αίτημα πληρωμών) και τα 294 εκατ. ευρώ δάνεια (6ο αίτημα).
Είναι οι μικρότερες δόσεις που έχει αιτηθεί ποτέ η ελληνική πλευρά και ο χειρισμός αυτός καταδεικνύει το «άγχος» που υπάρχει στην ελληνική πλευρά. Στελέχη του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, πάντως, χθες δικαιολόγησαν τις μικρές αυτές δόσεις, από το γεγονός ότι η χώρα μας φέτος έχει εισπράξει περίπου 5,2 δισ. ευρώ του ΤΑΑ, τα οποία είναι σχεδόν… αφάγωτα. Αποσιωπούν, ωστόσο, ότι τα 3,2 δισ. ευρώ από τα 5,2 δισ. ευρώ έπρεπε να τα είχαμε εισπράξει το 2024 και τελικά τα εισπράξαμε φέτος.
Οι ίδιες πηγές χθες εμφανίστηκαν ικανοποιημένες και με το γεγονός ότι φέτος ολοκληρώθηκαν πληρωμές ύψους 4,9 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, στο πλαίσιο του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ). Μάλιστα, όπως ανακοινώθηκε χθες από τον αν. υπουργό Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Νίκο Παπαθανάση, ο στόχος ήδη έχει ξεπεραστεί κι έχει φτάσει σε 5,2 δισ. ευρώ. Για του χρόνου ο στόχος είναι η πραγματοποίηση πληρωμών μέσω του ΠΔΕ, ύψους 6,9 δισ. ευρώ.
- Διαβάστε ακόμη: ΤτΕ: Στο 2,1% η ανάπτυξη έως το 2027, “καμπανάκι” για αυξήσεις μισθών και Ταμείο Ανάκαμψης
4 δισ. ευρώ δάνεια στην ΕΑΤ
Από την άλλη πλευρά, στο σκέλος των δανείων, όπως αποκάλυψαν υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου, 2 επιπλέον δισ. ευρώ από το ΤΑΑ δρομολογούνται για διαχείριση από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ). Όπως αναφέρουν, επιδίωξη είναι η καλύτερη αξιοποίησή τους, αλλά είναι εμφανές ότι οι κινήσεις που γίνονται στόχο έχουν να μειώσουν τους λιμνάζοντες πόρους του ΤΑΑ στο σκέλος των δανείων.
Οι μέχρι σήμερα συμβάσεις δανείων του ΤΑΑ ανέρχονται σε ύψος 7,8 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν στο 50% των συνολικά διαθέσιμων πόρων. Πρέπει επομένως, μέσα στους επόμενους 8 μήνες να συμβασιοποιηθούν δάνεια ύψους 7,9 δισ. ευρώ. Κι επειδή κάτι τέτοιο δεν θεωρείται εφικτό, μέρος των αδιάθετων «φυγαδεύονται» προς την ΕΑΤ, με στόχο να γίνουν δάνεια σε ΜμΕ.
Έτσι, ο αρχικός στόχος των δανείων στο ΤΑΑ, ύψους 15,7 δισ. ευρώ, θα μειωθεί σε 13,7 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι η επιχειρησιακή σύμβαση που υπέγραψε η Ελλάδα το 2023 με την αναθεώρηση του Repower EU περιλαμβάνει 17,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1 δισ. ευρώ οδηγήθηκε εξαρχής στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ) για την ενίσχυση των ΜμΕ (0,5 δισ. ευρώ) και των νεοφυών επιχειρήσεων της θυγατρικής εταιρείας ΕΑΤΕ (0,5 δισ. ευρώ).
Στο τέλος του 2024 ωστόσο, καθώς η απορρόφηση των δανείων άρχισε να εμφανίζει προβλήματα, επιπλέον 1 δισ. ευρώ από το σκέλος των δανείων στο ΤΑΑ οδηγήθηκε στην ΕΑΤ, με στόχο τη στήριξη της δράσης «Σπίτι μου 2». Τώρα ο στόχος είναι να μεταφερθούν επιπλέον 2 δισ. ευρώ, φτάνοντας έτσι η ΕΑΤ και η θυγατρική της εταιρεία ΕΑΤΕ να διαχειρίζονται 4 δισ. ευρώ δανείων του ΤΑΑ.
Αξιόπιστες πηγές αναφέρουν ακόμη ότι, για να θεωρηθούν συμβασιοποιημένα τα συγκεκριμένα δάνεια ύψους 2 δισ. ευρώ, το ορόσημο που έχει τεθεί -κι εδώ φέρεται να έβαλε νερό στο κρασί της η Κομισιόν- είναι να πιστοποιηθεί η ΕΑΤ από την Κομισιόν ως ένας επαρκής μηχανισμός για τη διαχείριση κοινοτικών πόρων (pillar assesement). Και αυτό είναι το στοίχημα που τρέχει τώρα η κυβέρνηση, πριν από το τέλος του Αυγούστου 2026.
Τι υποστηρίζει η ΤτΕ
Παρά την αισιοδοξία των στελεχών της κυβέρνησης, η ΤτΕ μάλλον κρούει καμπανάκια σχετικά με την πορεία του ΤΑΑ. Το πρώτο καμπανάκι αφορά τα δάνεια του Ταμείου, με την ΤτΕ στην ενδιάμεση Νομισματική Έκθεση να υποστηρίζει ότι «παρατηρείται επιβράδυνση στον ρυθμό αύξησης των συμβασιοποιήσεων των δανείων». Και συνεχίζει: «Έως το τέλος του Νοεμβρίου, 547 αιτήσεις για χρηματοδότηση μέσω δανείων του RRF έχουν συμβασιοποιηθεί για έργα προϋπολογισμού 7,8 δισ. ευρώ (ή 68% των συνολικών εισπράξεων δανείων)».
Η ίδια έκθεση ακόμη αναφέρει ότι δάνεια ύψους 16,7 δισ. ευρώ πρέπει να έχουν συμβασιοποιηθεί έως το τέλος του 2026, ενώ όσον αφορά τις εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις, αυτές αναμένεται να πραγματοποιούνται έως το 2029, καθώς τα δάνεια εκταμιεύονται τμηματικά με βάση την πορεία υλοποίησης των έργων. Προσθέτει, ωστόσο, ότι «έως το τέλος του Νοεμβρίου 2025 οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις ανέρχονταν σε 4,8 δισ. ευρώ».
Ως προς το σκέλος των επιχορηγήσεων του ΤΑΑ, η Ενδιάμεση Νομισματική Έκθεση της ΤτΕ αναφέρει ότι «οι εκταμιεύσεις προς τους τελικούς δικαιούχους παρουσιάζουν καθυστερήσεις, αν και επιταχύνθηκαν έναντι του 2024». «Ειδικότερα», συνεχίζει, «μέχρι τον Ιούνιο του 2025 είχε καταβληθεί ποσό ύψους 6,6 δισ. ευρώ (ή 66% των εισπράξεων επιχορηγήσεων) στους τελικούς δικαιούχους, ενώ μέχρι τον Νοέμβριο του 2025 επιπλέον 5,4 δισ. ευρώ μεταβιβάστηκαν από τον κρατικό Προϋπολογισμό προς τους φορείς της γενικής κυβέρνησης».
Τέλος, η ΤτΕ σημειώνει ότι σε ένα διεθνές περιβάλλον αυξανόμενου προστατευτισμού, η Ελλάδα δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην εγχώρια κατανάλωση και σε λίγους κλάδους υπηρεσιών. Απαιτείται πλήρης και αποτελεσματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων – ΤΑΑ, ΠΔΠ 2021-2027, ΠΔΠ 2028-2034, Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος, Ταμείο Εκσυγχρονισμού, Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών αναφέρει και συστήνει οι πόροι αυτοί να κατευθυνθούν προς παραγωγικές επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας, σε κλάδους που ενισχύουν τη θέση της χώρας στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αλυσίδες αξίας και δημιουργούν ποιοτικές θέσεις εργασίας.
