Σημαντικού ύψους πόροι από το τέλος κρουαζιέρας επιστρέφουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών που υπογράφηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2025. Συνολικά, εγκρίνεται η επιχορήγηση 9.775.519,24 ευρώ σε 64 δήμους της χώρας, με στόχο τη χρηματοδότηση έργων υποδομής και παρεμβάσεων που συνδέονται άμεσα με τη στήριξη του τουριστικού προϊόντος.
Ωστόσο, η εικόνα που προκύπτει από την κατανομή των κονδυλίων αναδεικνύει έντονες ανισότητες, ιδίως στις Κυκλάδες, όπου δύο μόνο νησιά απορροφούν σχεδόν το σύνολο των διαθέσιμων πόρων.
Πάνω από τα δύο τρίτα στις Κυκλάδες
Το μεγαλύτερο μέρος της επιχορήγησης κατευθύνεται στις Κυκλάδες, οι οποίες λαμβάνουν συνολικά 6.760.163,94 ευρώ, δηλαδή το 69,1% του συνολικού ποσού. Η υψηλή συγκέντρωση πόρων στο συγκεκριμένο αρχιπέλαγος δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς πρόκειται για περιοχή με έντονη δραστηριότητα κρουαζιέρας και υψηλές τουριστικές ροές. Παρ’ όλα αυτά, πίσω από τον συνολικό αριθμό κρύβεται μια εξαιρετικά άνιση εσωτερική κατανομή.
Οι Δήμοι Θήρας (Σαντορίνη) και Μυκόνου απορροφούν σχεδόν το σύνολο των χρημάτων που κατευθύνονται στις Κυκλάδες. Η Σαντορίνη χρηματοδοτείται με 3.349.548,49 ευρώ και η Μύκονος με 3.344.523,32 ευρώ. Μαζί συγκεντρώνουν 6.694.071,81 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 68,5% του συνόλου της πανελλαδικής επιχορήγησης και σχεδόν στο σύνολο των κονδυλίων που κατευθύνονται στο αρχιπέλαγος.
Οι υπόλοιπες Κυκλάδες στο περιθώριο
Στον αντίποδα, οι υπόλοιποι 11 δήμοι των Κυκλάδων μοιράζονται μόλις 66.092,13 ευρώ, ποσοστό μικρότερο του 1% του συνολικού ποσού. Τα ποσά που λαμβάνουν είναι, στην πλειονότητά τους, περιορισμένα έως και συμβολικά. Ενδεικτικά, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων λαμβάνει μόλις 2.274 ευρώ, η Πάρος 9.304,88 ευρώ, η Μήλος 24.800,44 ευρώ και ο Δήμος Σύρου- Ερμούπολης 21.148,03 ευρώ. Ακόμη μικρότερες είναι οι επιχορηγήσεις για νησιά όπως η Φολέγανδρος, η Τήνος, η Κύθνος και η Σέριφος, όπου τα ποσά κυμαίνονται από μερικές δεκάδες έως λίγες εκατοντάδες ευρώ.
Για πολλούς από αυτούς τους δήμους, τα κονδύλια δεν επαρκούν για ουσιαστικές παρεμβάσεις σε υποδομές, ούτε για την αντιμετώπιση των πιέσεων που δημιουργεί η τουριστική δραστηριότητα σε τομείς όπως η ύδρευση, η διαχείριση απορριμμάτων και η καθαριότητα. Όπως επισημαίνουν αυτοδιοικητικοί παράγοντες, η κατανομή δημιουργεί την αίσθηση ότι το τέλος κρουαζιέρας επιστρέφει κυρίως στους «πρωταθλητές» του υπερτουρισμού, αφήνοντας στο περιθώριο νησιά που επίσης φιλοξενούν μεγάλο αριθμό επισκεπτών.
Η εικόνα στην υπόλοιπη Ελλάδα
Πέρα από τις Κυκλάδες, σημαντικά ποσά κατευθύνονται και σε άλλες περιοχές της χώρας με έντονη παρουσία κρουαζιέρας. Ο Δήμος Πειραιά λαμβάνει 843.577,81 ευρώ, ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων 431.177,70 ευρώ και ο Δήμος Ρόδου 336.292,69 ευρώ. Στην Κρήτη, επιχορηγούνται ο Δήμος Ηρακλείου με 148.269,60 ευρώ, τα Χανιά με 113.872,44 ευρώ και το Ρέθυμνο με 87.141,36 ευρώ, ενώ κονδύλια κατευθύνονται και σε δήμους όπως η Κως, ο Άγιος Νικόλαος και η Αστυπάλαια.
Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών, τα ποσά θα αποδοθούν στους δικαιούχους μέσω χρηματικής εντολής προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και προορίζονται αποκλειστικά για έργα βασικών δημοτικών υποδομών και παρεμβάσεις που συνδέονται άμεσα με τη στήριξη της τουριστικής δραστηριότητας.
Το ζήτημα της ανταποδοτικότητας
Η συγκεκριμένη κατανομή επαναφέρει στο προσκήνιο το διαχρονικό ερώτημα της ανταποδοτικότητας του τουρισμού και ειδικότερα της κρουαζιέρας. Κατά πόσο, δηλαδή, τα έσοδα που παράγονται από τη μαζική τουριστική δραστηριότητα επιστρέφουν με δίκαιο και ισόρροπο τρόπο στις τοπικές κοινωνίες που σηκώνουν το βάρος της; Δήμοι όπως η Νάξος ή η Πάρος, που δεν αποτελούν βασικούς σταθμούς κρουαζιέρας αλλά δέχονται έντονη τουριστική πίεση, παραμένουν με περιορισμένα οικονομικά εργαλεία για να καλύψουν αυξημένες ανάγκες.
Η συζήτηση για αλλαγή των κριτηρίων κατανομής των πόρων έχει ήδη ξεκινήσει σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Πολλές τοπικές αρχές ζητούν ένα πιο σύνθετο μοντέλο, που να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τις αφίξεις κρουαζιέρας, αλλά και τη συνολική τουριστική επιβάρυνση κάθε περιοχής, ώστε το τέλος κρουαζιέρας να λειτουργεί ουσιαστικά ως εργαλείο εξισορρόπησης και όχι ως μηχανισμός περαιτέρω συγκέντρωσης πόρων.
Σε κάθε περίπτωση, τα σχεδόν 10 εκατ. ευρώ που κατευθύνονται στους δήμους αποτελούν μια σημαντική ένεση ρευστότητας για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το ερώτημα που παραμένει ανοιχτό είναι αν, με τη σημερινή μορφή κατανομής, το τέλος κρουαζιέρας μπορεί να ανταποκριθεί στον στόχο της δίκαιης επιστροφής των εσόδων στις τοπικές κοινωνίες που βιώνουν τις επιπτώσεις του τουρισμού.
