Η πιθανότητα εφαρμογής δελτίου φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχει αυξηθεί σημαντικά μετά την πρόσφατη διακοπή της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1, ενώ η τεχνική ύφεση στην ευρωζώνη είναι επίσης μία αυξανόμενη πιθανότητα πλέον στο τέλος του 2022 και στις αρχές του 2023, προειδοποιεί ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings.
Οι προβλέψεις του οίκου που δημοσιεύτηκαν αυτόν τον μήνα για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη – στο 2,6% το 2022 και 2,1% το 2023 – βασίστηκαν σε ένα βασικό σενάριο που δεν προϋπέθετε ούτε ξαφνική διακοπή των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς την ευρωζώνη ούτε ενεργειακό δελτίο. Ωστόσο, η πρόσφατη πτώση στις ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη ανανέωσε τις ανησυχίες ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου ως πολιτικό εργαλείο, με τη Γερμανία να ενεργοποιεί πρόσφατα τη δεύτερη φάση του εθνικού της σχεδίου έκτακτης ανάγκης για το φυσικό αέριο.
Η συνεχιζόμενη διακοπή των εισαγωγών φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1, εκτός εάν αντισταθμιστεί με υψηλότερες ροές μέσω άλλων αγωγών, θα παρεμπόδιζε την ικανότητα της Ευρώπης να καλύψει τις ανάγκες σε φυσικό αέριο κατά την αιχμή της χειμερινής περιόδου θέρμανσης, παρά τις προσπάθειες δημιουργίας αποθεμάτων και μείωσης της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Αυτό, όπως τονίζει η Fitch, σημαίνει ότι η κατανομή του φυσικού αερίου σε βιομηχανικούς χρήστες με δελτίο είναι πλέον ένα όλο και πιο πιθανό σενάριο, το οποίο εκτιμά ότι θα μπορούσε να μειώσει την ανάπτυξη του ΑΕΠ της ευρωζώνης μεταξύ 1% και 2% το 2023.
Το δελτίο θα μειώσει την παραγωγή για βιομηχανίες που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο ως βασικό προϊόν, με αρνητικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, όπως προσθέτει. Οι ρωσικές εισαγωγές αντιπροσώπευαν περίπου το 30% της ευρωζώνης και το 60% της γερμανικής κατανάλωσης φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια. Η Fitch ανέλυσε πρόσφατα τον πιθανό αντίκτυπο του δελτίου φυσικού αερίου χρησιμοποιώντας ένα πλαίσιο εισροών-εκροών. Αυτό έδειξε ένα σοκ 2% και 4% στις οικονομίες της ευρωζώνης και της Γερμανίας, αντίστοιχα, σε περίπτωση πλήρους και ξαφνικής απώλειας των αποθεμάτων ρωσικού φυσικού αερίου.
Το ακριβές χτύπημα στο ΑΕΠ της ευρωζώνης ωστόσο θα εξαρτηθεί από τα επίπεδα των δελτίων. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Δικτύων της Γερμανίας (BNetzA) προέβλεψε πρόσφατα έλλειμμα 10% της συνολικής γερμανικής κατανάλωσης φυσικού αερίου σε ένα αρνητικό σενάριο. Αλλά αυτές οι εκτιμήσεις είναι εξαιρετικά αβέβαιες, επισημαίνει η Fitch. Οι προσπάθειες για την ενίσχυση του εναλλακτικού ενεργειακού εφοδιασμού – συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων εισαγωγών LNG, της επαναλειτουργίας εργοστασίων άνθρακα και της ενίσχυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις υποδομής και ο αντίκτυπος των μέτρων ενεργειακής απόδοσης και του καιρού στη ζήτηση ενέργειας, είναι δύσκολο να προβλεφθεί.
Παράλληλα, όπως αναφέρει ο οίκος, τα σχέδια της ΕΕ να αυξήσει την αποθήκευση φυσικού αερίου στο 80% της χωρητικότητας έως την 1η Νοεμβρίου φαίνονται επίσης πολύ δύσκολο να επιτευχθούν. Σε κάθε περίπτωση, η επίτευξη του στόχου θα αυξήσει μόνο τα αποθέματα της ΕΕ στο 20% της ετήσιας κατανάλωσης φυσικού αερίου, από περίπου 15% που είναι σήμερα.
Επιπλέον, οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ που εκτιμώνται από το πλαίσιο της εφοδιαστικής αλυσίδας παραλείπουν αρκετούς παράγοντες, όπως το σοκ στο πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών και τις δαπάνες από τις υψηλότερες τιμές ενέργειας, τον αντίκτυπο της αυξημένης αβεβαιότητας στις κεφαλαιουχικές δαπάνες και τις διασυνοριακές διαρροές από τη χαμηλότερη ανάπτυξη στη Γερμανία και την Ιταλία. Η στοχευμένη δημοσιονομική στήριξη θα μπορούσε εν μέρει να αντισταθμίσει το σοκ στα πραγματικά εισοδήματα, όπως εκτιμά η Fitch, αλλά η ΕΚΤ είναι απίθανο να αλλάξει πορεία όσον αφορά τη νομισματική σύσφιξη. Έρευνα του ΔΝΤ και της Bundesbank, η οποία βασίζεται σε μια ευρύτερη μεθοδολογία, προτείνει ότι το ΑΕΠ θα μπορούσε να μειωθεί κατά 3% στην ΕΕ και 3,5% στη Γερμανία το 2023.
Οι τρέχουσες προβλέψεις της Fitch τοποθετούν τη μέση ανάπτυξη της ευρωζώνης σε μόλις 0,1% σε τριμηνιαία βάση το β’ έως και το δ’ τρίμηνο του 2022. Ενώ η ανάπτυξη αυτό και το επόμενο τρίμηνο είναι πιθανό να προστατευτεί από την ανάκαμψη στις υπηρεσίες και την τουριστική δραστηριότητα, το δελτίο φυσικού αερίου και οι υψηλότερες τιμές θα μπορούσαν εύκολα να οδηγήσουν σε δύο διαδοχικά τρίμηνα οικονομικής ύφεσης το δ’ τρίμηνο του 2022 και το α’ τρίμηνο του 2023 , όταν η ζήτηση ενέργειας είναι ιδιαίτερα αυξημένη, προειδοποιεί οίκος. Αυτό θα οδηγούσε σε υποβάθμιση των προβλέψεων του οίκου για την ανάπτυξη της ευρωζώνης το 2023 στο 1% από 2,1%.
