Η ακρίβεια καλπάζει, η Ρωσία απειλεί να διακόψει τις ροές φυσικού αερίου και τα ήδη κουρασμένα από την πανδημία νοικοκυριά στην ΕΕ βλέπουν στον ορίζοντα έναν ιδιαίτερα βαρύ χειμώνα. Για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έδωσε τέλος στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και ετοιμάζεται να τραβήξει ρευστότητα από την αγορά με διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, ενισχύοντας τον κίνδυνο ύφεσης. Έναν κίνδυνο που θα γίνει πολύ πιο απειλητικός αν διακοπεί το ρωσικό αέριο.
Υπό τον φόβο του απόλυτου ενεργειακού σοκ, το ευρώ έφτασε για πρώτη φορά σε πλήρη ισοτιμία με το δολάριο, ενώ πέρασε για λίγο χαμηλότερα και από το 1 δολάριο την Πέμπτη, 14 Ιουλίου. Η αδυναμία του ευρώ δείχνει επίσης ότι οι αγορές είναι πλέον πεπεισμένες ότι η ΕΚΤ θα δράσει κατά του πληθωρισμού λιγότερο επιθετικά από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.
Η λειτουργία του NordStream 1
Η Πέμπτη, 21 Ιουλίου, θα είναι μία πολύ σημαντική ημέρα για το άμεσο μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η Ρωσία θα αποδείξει κατά πόσο θα συνεχίσει να εργαλειοποιεί το φυσικό αέριο, καθώς υπό φυσιολογικές συνθήκες θα πρέπει να επαναφέρει σε λειτουργία τον NordStream 1, ενώ η ΕΚΤ θα αποφασίσει για το εργαλείο που θα προστατεύει τα ομόλογα χωρών, όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία από ακραίες διακυμάνσεις.
Στην πραγματική οικονομία, οι Ευρωπαίοι δυσκολεύονται ήδη να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας και τα καύσιμα για τις μετακινήσεις τους, ενώ οι επιχειρήσεις βλέπουν τα πρώτα σημάδια πτώσης της κατανάλωσης. Ο Εμανουέλ Μακρόν προετοίμασε τον κόσμο για δελτία σε θέρμανση και ρεύμα, ενώ στη Γερμανία γίνονται ήδη περικοπές στην κατανάλωση για να γεμίσουν οι αποθήκες φυσικού αερίου.
Οι έρευνες που καταγράφουν το οικονομικό κλίμα, δείχνουν ότι οι προσδοκίες καταναλωτών και επιχειρήσεων για τους επόμενους έξι μήνες είναι στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2008 και όλα μυρίζουν κρίση. Το γερμανικό ΑΕΠ αναμένεται ότι συρρικνώθηκε στο τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου, σηματοδοτώντας ίσως την αρχή της ύφεσης για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Οι προβλέψεις της ΕΕ
Τις συνθήκες προσπάθησε να αντικατοπτρίσει στις νέες της προβλέψεις η Κομισιόν, δίνοντας ένα ιδιαίτερα ζοφερό outlook για το 2023. Σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις, η εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναθεωρήθηκε προς τα κάτω κατά περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα, από το 2,3% του Μαΐου στο 1,4%. Ο πληθωρισμός σε ιστορικά υψηλά για την Ενωμένη Ευρώπη και την Ευρωζώνη (8,6% τον Ιούνιο) και σε υψηλά 41 ετών στις ΗΠΑ (9,1% επίσης τον Ιούνιο), αποδεικνύοντας ότι ακόμη και χωρίς τον πόλεμο στην Ουκρανία θα είχε ξεφύγει κατά πολύ από τον στόχο του 2% που θέτουν οι κεντρικές τράπεζες.
Η Κομισιόν δεν προβλέπει ύφεση, αλλά επισημαίνει ότι ο κίνδυνος είναι μεγάλος και όλα θα εξαρτηθούν από τον πόλεμο και την τροπή που θα πάρουν τα πράγματα με το φυσικό αέριο. Το μεγάλο σοκ που έχει ήδη υποστεί η Ευρωζώνη στους όρους εμπορίου εξαιτίας της ανόδου των ενεργειακών τιμών φάνηκε και στα στοιχεία που έδειξαν ότι, για πρώτη φορά από το 1991, η Γερμανία εμφάνισε τον περασμένο Μάιο εμπορικό έλλειμμα ύψους 1 δισ. ευρώ.
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και μία από τις ισχυρότερες του κόσμου φημίζεται για το εμπορικό της πλεόνασμα και ακόμη και σε επίπεδο μήνα η εμφάνιση ελλείμματος είναι σπάνιο φαινόμενο. Η εξαΰλωση του εμπορικού πλεονάσματος κατά τον τελευταίο χρόνο αντανακλάται τόσο στις εξαγωγές, οι οποίες υποχώρησαν κατά 0,5% σε μηνιαία βάση, όσο και στις εισαγωγές οι οποίες αυξήθηκαν 2,7%. Το ενεργειακό εμπορικό έλλειμμα μεγάλωσε για να φτάσει στα 11 δισ. ευρώ, επίπεδο υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με πριν από ένα χρόνο.
Αν στο δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, προσθέσουμε και την πολιτική κρίση που ξέσπασε στην Ιταλία, την αστάθεια που προκάλεσε η ήττα Μακρόν στις βουλευτικές εκλογές, αλλά και την παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον, παρά το γεγονός ότι η Μ. Βρετανία δεν ανήκει πλέον στην οικογένεια της ΕΕ, τότε ο κίνδυνος πολλαπλής κρίσης στην Ευρώπη είναι ορατός.
