H Κριστίν Λαγκάρντ χαρακτήρισε ως «ιστορική» την ομόφωνη απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τη δημιουργία του «Transmission Protection Instrument» (TPI). Αποστολή του θα είναι η αντιμετώπιση του κατακερματισμού των αγορών ομολόγων στην Ευρωζώνη όποτε και εάν κριθεί αναγκαίο να ενεργοποιηθεί από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου.
Αναμφισβήτητα οι συνθήκες απαιτούν έναν μηχανισμό που θα λειτουργεί «πυροσβεστικά» στην άνοδο του κόστους δανεισμού των χωρών-μελών της Ευρωζώνης με υψηλό χρέος όσο η ΕΚΤ θα αυξάνει ταχύτερα τα επιτόκια για να δαμάσει τις αλματώδεις ανατιμήσεις στην ενέργεια, τα τρόφιμα και τα λιπάσματα. Έτσι, τα «γεράκια» και «περιστέρια» του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ φαίνεται να βρήκαν μια ισορροπία.
Η Ιταλία και το ΤΡΙ
Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε η Λαγκάρντ μετά την κρίσιμη συνεδρίαση της Πέμπτης, τόνισε πως σε ετοιμότητα βρίσκεται όλη η εργαλειοθήκη της ΕΚΤ. Όμως, με την Ιταλία να οδεύει σε πρόωρες εκλογές και τις αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της ήδη να κινούνται στο 3,4% από το 0,63% έναν χρόνο πριν, οι επενδυτές αναρωτιούνται τι θα μπορούσε να πυροδοτήσει τον μηχανισμό του ΤΡΙ.
Όπως παρατηρεί ο Χόλγκερ Σμίτινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, το TPI δεν περιορίζεται από όρια στις τοποθετήσεις σε ομόλογα, ούτε από συγκεκριμένες προϋποθέσεις όπως το πρόγραμμα του ΟΜΤ, το οποίο καθιερώθηκε επί Ντράγκι και ενεργοποιείται μόνον εάν μια χώρα-μέλος δέχεται στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).
Πέραν του ότι το έκτακτο πρόγραμμα ΡΕΡΡ βρίσκεται ήδη εν ενεργεία, ο μηχανισμός TPI δημιουργήθηκε για να χρησιμοποιηθεί «δίχως δισταγμό», τόνισε η κεντρική τραπεζίτης της Ευρωζώνης. Αρκεί η εκάστοτε χώρα-μέλος της Ευρωζώνης να ικανοποιεί κάποια κριτήρια στην κατεύθυνση μιας υπεύθυνης πολιτικής σε μακροοικονομικό και δημοσιονομικό επίπεδο. «Το μείζον ερώτημα είναι πόσο αυστηρά θα είναι αυτά τα κριτήρια», σχολιάζει σε ανάλυσή του ο Κλάους Βίστενσεν, οικονομολόγος της Pantheon Macroeconomics.
Αυξημένος ο κίνδυνος ύφεσης – Προβληματισμός για τη Γερμανία
Η Ευρώπη διατρέχει τον κίνδυνο ύφεσης με τον σύνθετο δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (ΡΜΙ) της S&P Global για την Ευρωζώνη να διολισθαίνει τον Ιούλιο κάτω από το 50 που είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην ανάπτυξη και την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας. Στο 49,4 τον Ιούλιο από το 52 τον Ιούνιο, ο δείκτης ΡΜΙ για την Ευρωζώνη επιβεβαιώνει τα πρώτα σημάδια κόπωσης από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την συνακόλουθη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη.
Στη Γερμανία, την ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης, σημειώθηκε συρρίκνωση στον κλάδο μεταποίησης και υπηρεσιών, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της S&P Global.
Τέλος στα αρνητικά επιτόκια και το forward guidance
Ενδεικτικό των πρωτοφανών προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, η ΕΚΤ ανακοίνωσε μετά τη συνεδρίαση της Πέμπτης πως εγκαταλείπει το forward guidance για τα επιτόκια. Ο λόγος είναι πως ο πληθωρισμός έχει ξεπεράσει κάθε εκτίμηση και σκαρφαλώνει στο ένα ιστορικό υψηλό μετά το άλλο, φθάνοντας το 8,6% τον Ιούνιο. Εκεί αποδόθηκε, εξάλλου, η αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης αντί των 25 μ.β. που είχε προαναγγείλει η Λαγκάρντ.
Οπότε η εποχή των αρνητικών επιτοκίων είναι πια παρελθόν, με τους αναλυτές της αγοράς να μην αποκλείουν αντίστοιχη αύξηση (50 μ.β.) ακόμη και τον Σεπτέμβριο με δυο μικρότερες της τάξεως των 25 μ.β. τον Οκτώβριο ή και τον Δεκέμβριο. Μεγάλο ερώτημα είναι τι θα αποφασίσει τον Φεβρουάριο. Διότι με την καταναλωτική εμπιστοσύνη στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1985 και ειδικότερα στο -27 τον Ιούλιο από το -23,8 τον Ιούνιο, είναι αμφίβολο εάν ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να είναι τόσο ορμητικός όσο σήμερα.
Απομένει να διαπιστωθεί έως ποιο βαθμό θα επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ύφεση στην Ευρωζώνη. Έρευνα του Bloomberg δίνει 45% πιθανότητες το β’ εξάμηνο του 2022.
Το τοπίο παραμένει ομιχλώδες και εξαρτάται από το εάν η Ευρώπη θα διασφαλίσει την ενεργειακή της επάρκεια κάτω από την τρέχουσα συγκυρία. Επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αποτελώντας μία «διαρκή τροχοπέδη» στην ανάπτυξη, όπως δήλωσε η Λαγκάρντ.
