Στην αφετηρία έναρξης του μεγαλύτερου επενδυτικού προγράμματος που είχε στη διάθεσή της τα τελευταία 40 χρόνια βρίσκεται η χώρα. Η κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο, βρίσκονται μπροστά σε ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ, ύψους 80 δισ. ευρώ κοινοτικής συνδρομής, η οποία υπό προϋποθέσεις μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 100 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για μια ευκαιρία ιστορικής σημασίας για την Ελλάδα, καθώς στερήθηκε τουλάχιστον μια δεκαετία επενδύσεων, κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης χρέους.
Το επενδυτικό αυτό έλλειμμα επιχειρείται τώρα να καλυφθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027 (ΕΣΠΑ και Κοινή Αγροτική Πολιτική), αλλά και τη συμβολή των ιδιωτών. Η χώρα από εδώ και στο εξής καλείται να υλοποιήσει ένα απαιτητικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ύψους 11-12 δισ. ευρώ ετησίως, δηλαδή ποσά που δεν έχουν υπάρξει ποτέ στο παρελθόν.
Πίσω στις καλές εποχές, προ της κρίσης, το 2009 το ΠΔΕ δεν ξεπερνούσε τα 10 δισ. ευρώ. Μόνον το 2020 και το 2021 είχαμε ανάλογες δαπάνες του ΠΔΕ, αλλά αυτό έγινε χάρις στις ενισχύσεις που δόθηκαν σε επιχειρήσεις. Μόνον οι επιστρεπτέες και μη-επιστρεπτέες προκαταβολές προς τις επιχειρήσεις ανήλθαν σε 8,3 δισ. ευρώ.
Και φυσικά δεν είναι μόνον οι πόροι του ΠΔΕ. Υπάρχουν δάνεια ύψους 12,7 δισ. ευρώ στο Ταμείο Ανάκαμψης που πρέπει να μοχλεύσουν τουλάχιστον αντίστοιχους πόρους ιδιωτών επενδυτών και τραπεζών. Επίσης υπάρχουν δράσεις επιδοτήσεων π.χ. Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον, Ψηφιακή Μέριμνα, Ψηφιακά Εργαλεία ΜΜΕ κ.ά., τα οποία αμφίβολα ωθούν και τις ιδιωτικές δαπάνες. Τέλος, υπάρχουν οι ξένοι επενδυτές (Microsoft, Pfizer κ.ά.) και τα κεφάλαιά τους, που στοχεύουν στη χώρα, όπως επίσης και μια σειρά έργων ΣΔΙΤ, που θα υλοποιηθούν με ιδιωτικούς πόρους.
Ειδικά για τους ξένους επενδυτές, αξίζει να σημειωθεί ότι μόνον στους πρώτους πέντε μήνες του έτους έχουν καταγραφεί από την Τράπεζα της Ελλάδας στη χώρα μας Ξένες Άμεσες Επενδύσεις (ΞΑΕ) ύψους 3 δισ. ευρώ. Το μέγεθος είναι σημαντικό συνυπολογιστεί το γεγονός ότι σε ολόκληρο το 2021 είχαμε επενδύσεις ύψους 5 δισ. ευρώ και ότι αυτό ήταν ρεκόρ ΞΑΕ για την τελευταία 20ετία.
Με άλλα λόγια η χώρα βρίσκεται προ μιας έκρηξης επενδύσεων η οποία ωστόσο θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα εκτελεστεί αποτελεσματικά και χωρίς καθυστερήσεις. Αυτό είναι το νέο στοίχημα, καθώς πόροι πλέον υπάρχουν και μάλιστα σε μεγάλη έκταση, ενώ παράλληλα είναι σαφής η βούληση των ιδιωτών, ξένων και εγχώριων, να επενδύσουν στη χώρα.
Προς την κατεύθυνση αυτή, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων, οι οποίες αν και έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης, εν τούτοις θα βοηθήσουν συνολικά στην ανάκαμψη της οικονομίας. Η βελτίωση του φορολογικού περιβάλλοντος, η αύξηση του μεγέθους των επιχειρήσεων, η επιτάχυνση του δικαστικού έργου κ.ά., αφορούν μεν στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά θα βελτιώσουν συνολικά τη χώρα ως επενδυτικό προορισμό.
Το δεύτερο που πρέπει να διασφαλιστεί είναι ένας αξιόπιστος κα αποτελεσματικός μηχανισμός ελέγχου των επενδύσεων που θα υλοποιηθούν με τη συνδρομή της κοινοτικής και εθνικής συνχρηματοδότησης. Ο μηχανισμός αυτός θα αποτρέψει τους γνωστούς «αεριτζήδες» να πάρουν επιχορηγήσεις ή/και χαμηλότοκα δάνεια με στόχο αυτά να γίνουν εστίες αθέμιτου προσωπικού πλουτισμού, όπως συνέβη συχνά στο παρελθόν με τα κοινοτικά κονδύλια.
Προς την κατεύθυνση αυτή, ο ενεργός ρόλος των ξένων και ελληνικών τραπεζών στην έγκριση και χορήγηση των δανείων, αλλά και η ψηφιοποίηση των διαδικασιών λήψης των κρατικών ενισχύσεων, συνιστούν ως ένα βαθμό δικλείδες ασφαλείας και διαφάνειας.
Οι πόροι επομένως του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ, αλλά και οι εθνικοί πόροι, είναι αρκετοί για να ενθαρρύνουν ένα επενδυτικό κύμα. Επίσης αποτελούν ένα μεγάλο μαξιλάρι, στην οικονομική αναταραχή που προκαλείται από εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι η ρωσική εισβολή στη Ουκρανία και οι απανωτές διεθνείς ανατιμήσεις των ενεργειακών αγαθών.
