Τα δύο τρίτα του συνολικού χτυπήματος της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής διεθνώς δεν έχουν ακόμη γίνει αισθητά, εκτιμά η Capital Economics, και θα λάβουν χώρα εντός του 2023. Έτσι, παρά την ανθεκτικότητα που έχουν δείξει τα οικονομικά δεδομένα πρόσφατα, εμμένει στις προβλέψεις της για την είσοδο των ανεπτυγμένων οικονομιών σε ύφεση αυτή την χρονιά.
Η Capital Economics επισημαίνει πως η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στην πραγματική οικονομία γίνεται μέσα από τέσσερα «κανάλια»: τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τους δείκτες καταναλωτικής και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και τα επιτόκια δανεισμού και αποταμίευσης.
«Αμφιβάλλουμε ότι τα δύο πρώτα από αυτά ήταν σημαντικά μέχρι στιγμής και ούτε είναι πιθανό να παίξουν μεγάλο ρόλο το επόμενο 12μηνο» όπως επισημαίνει.
Ωστόσο, τα υψηλότερα επιτόκια έχουν επηρεάσει τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες ο οίκος εκτιμά θα μειωθούν περαιτέρω.
Οι πτώσεις των τιμών των assets μέχρι στιγμής έχουν επηρεάσει τομείς των επενδύσεων, ιδιαίτερα στην αγορά κατοικίας. Οι επίκαιροι δείκτες υποδηλώνουν ότι οι επενδύσεις θα εξασθενήσουν περαιτέρω ως απάντηση στις μειώσεις των τιμών των περιουσιακών στοιχείων που έχουν ήδη σημειωθεί. Η περαιτέρω πτώση των τιμών που βλέπει η Capital Economics θα επηρεάσει περαιτέρω την ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε οικονομίες όπου οι τιμές των κατοικιών μειώνονται απότομα.
Το «κανάλι» των επιτοκίων είναι πιθανώς το κύριο μέσο με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες προκαλούν επιβράδυνση της ανάπτυξης. Ήδη, οι καταθέτες κλειδώνουν τα κεφάλαιά τους σε μη ρευστοποιήσιμες μορφές αποταμίευσης, η πιστωτική ανάπτυξη έχει μειωθεί, ορισμένοι ευαίσθητοι στα επιτόκια τομείς δραστηριότητας δέχονται πλήγμα και οι τόκοι των δανειοληπτών με ανεξόφλητο χρέος έχουν αρχίσει να καταναλώνουν τα διαθέσιμα εισοδήματα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Capital Economics, το κύριο χτύπημα στην οικονομική δραστηριότητα από τα υψηλά επιτόκια θα γίνει αισθητό το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Και η ιστορία υποδηλώνει ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες πρόκειται να υποστούν τη μεγαλύτερη αύξηση των δαπανών για τόκους του ιδιωτικού τομέα ως μερίδιο του εισοδήματος από τη δεκαετία του 1980, με το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πλήγματος να μην έχει καν υλοποιηθεί ακόμη.
Ομολογουμένως, προσθέτει η Capital Economics, η ασυνήθιστα μεγάλη ρευστότητα του ιδιωτικού τομέα που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα δώσει ώθηση στα εισοδήματα. Αλλά είναι απίθανο να παρέχει μεγάλη στήριξη στις δαπάνες. Οι καθαρές δαπάνες για τόκους των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων ενδέχεται να μην αυξηθούν πολύ –αν και καθόλου– φέτος. Αλλά το βασικό ερώτημα είναι άλλο. Εφόσον εκείνοι που κερδίζουν υψηλό εισόδημα από τόκους δεν είναι, κατά κύριο λόγο, ίδιοι με εκείνους που πληρώνουν το υψηλό κόστος τόκων, οι συνέπειες για τις δαπάνες θα είναι αρνητικές. Στο βαθμό που το υψηλότερο εισόδημα από τόκους ενθαρρύνει υψηλότερη αποταμίευση, η τάση για δαπάνες είναι αρνητική – εξ ου και η πρόσφατη αύξηση των πιο μη ρευστοποιήσιμων μορφών αποταμίευσης, εξηγεί ο οίκος.
Η πιο σημαντική προειδοποίηση σχετικά με τον πόνο που δεν έχει ακόμη προκαλέσει η νομισματική πολιτική μέσω του καναλιού των επιτοκίων σχετίζεται με το πώς ορισμένες οικονομίες φαίνεται να έχουν γίνει λιγότερο ευαίσθητες στα υψηλότερα επιτόκια. Υπάρχουν πρώιμες ενδείξεις ότι η μετακύλιση των υψηλότερων επιτοκίων στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους των υφιστάμενων δανειοληπτών δεν είναι τόσο ισχυρή όσο ήταν στο παρελθόν, εν μέρει λόγω της στροφής προς το χρέος σταθερού επιτοκίου. Όταν αυτό αλλάξει, το οποίο και θα γίνει εντός του 2023, τότε το χτύπημα για την οικονομία θα είναι σφοδρό.
