THEPOWERGAME
Κατά το τελευταίο έτος, οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου σύσφιγξαν την πολιτική τους με τον πιο γρήγορο ρυθμό που έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες, τερματίζοντας την εποχή των μηδενικών επιτοκίων. Σήμερα, ο κόσμος βρίσκεται στο πρώιμο στάδιο μιας αργοκίνητης διαδικασίας αναπροσαρμογής των αγορών, των εταιρειών και των κυβερνήσεων σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.
Γιατί αυτό έχει σημασία
Όπως αναφέρει η AXIOS, γεγονότα, όπως η χρεοκοπία της Silicon Valley Bank (SVB) τον Μάρτιο και ο πανικός στην αγορά χρέους και συναλλάγματος για το δημοσιονομικό σχέδιο που παρουσίασε η Μεγάλη Βρετανία το περασμένο φθινόπωρο δεν πρόκειται για μεμονωμένες εκρήξεις, αλλά για πρώιμες ενδείξεις αυτού που θα μπορούσε να είναι μια σειρά από μίνι-κρίσεις τους επόμενους μήνες και χρόνια.
Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι μέχρι στιγμής, αυτές οι μίνι-κρίσεις έχουν περιοριστεί αρκετά. Το περασμένο φθινόπωρο, η βρετανική κυβέρνηση άλλαξε κατεύθυνση και η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) παρενέβη για να αποτρέψει την κατάρρευση των Ασφαλιστικών Ταμείων. Οι αμερικανικές αρχές προστάτευσαν τον περασμένο μήνα τους καταθέτες της SVB και της Signature Bank, καταπνίγοντας τη θύελλα που ξέσπασε.
Ωστόσο, καθώς ο κόσμος εισέρχεται σε μια εποχή στην οποία το χρήμα δεν ρέει πια ελεύθερα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι δεν θα υπάρξουν προβλήματα και εμπόδια στην πορεία. Ακόμη και οι καλά ενημερωμένοι φορείς που χαράζουν πολιτική είναι μετριοπαθείς στον τρόπο που κάνουν προβλέψεις για το πού και πότε θα συμβούν αυτές οι συγκρούσεις.
Πώς παίζεται το παιχνίδι
Τη δεκαετία του 2010, υπήρχαν σταθερές μεταβλητές που κρατούσαν τα επιτόκια και τον πληθωρισμό σε χαμηλά επίπεδα, όπως η αφθονία εργατικού δυναμικού, η παγκοσμιοποίηση και οι ανεπαρκείς δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Σήμερα, αυτό το σκηνικό έχει ανατραπεί.
- Η γενιά Baby Boom συνταξιοδοτείται, με μικρότερες γενιές να αναπληρώνουν τις θέσεις εργασίας που αφήνουν, καθιστώντας την εργασία πιο σπάνια και δημιουργώντας επίμονες ανοδικές πιέσεις στους μισθούς.
- Την ίδια στιγμή, υπάρχει η πιθανότητα μία διαδικασία απο-παγκοσμιοποίησης να βρίσκεται σε εξέλιξη, καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να είναι περισσότερο ανθεκτικές στις αλυσίδες εφοδιασμού τους, τη στιγμή που η σχέση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, των ΗΠΑ και της Κίνας, γίνεται χειρότερη.
- Βρίσκονται σε εξέλιξη επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, μεταξύ άλλων στους ημιαγωγούς, την κατασκευή μπαταριών και τις ηλιακές κυψέλες. Οι αναλυτές της Morgan Stanley έχουν αποκαλέσει ότι πρόκειται για τη «μητέρα όλων των κύκλων επενδύσεων».
Τι εκτιμούν οι φορείς χάραξης πολιτικής
Πολλοί κορυφαίοι φορείς χάραξης πολιτικής εκτιμούν ότι πρόκειται για μακροχρόνιες δυνάμεις, οι οποίες φαντάζει απίθανο να διαλυθούν σύντομα.
- Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) Τζερόμ Πάουελ δήλωσε τον Δεκέμβριο: «Αισθανόμαστε ότι έχουμε μια διαρθρωτική έλλειψη εργατικού δυναμικού εκεί έξω».
- Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ υποστήριξε αυτή την εβδομάδα ότι στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται, η παγκόσμια προσφορά θα είναι λιγότερο ελαστική – πράγμα που σημαίνει ότι οι «συνήθεις αναταράξεις» στη δραστηριότητα θα προκαλέσουν μεγαλύτερες αιχμές στις τιμές από ότι στο παρελθόν.
- Εάν αυτές οι απόψεις είναι σωστές, αυτό σημαίνει ότι η εποχή των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων έχει τελειώσει για το εγγύς μέλλον και ότι κάτι που θα μοιάζει με τα σημερινά επιτόκια γύρω στο 5% θα είναι επίμονο – και υπάρχει κίνδυνος να ανέβει ακόμη περισσότερο.
Πού εντοπίζεται το πρόβλημα
Το πρόβλημα είναι ότι όλα τα είδη των φορέων έχουν οικοδομήσει τα επιχειρηματικά τους μοντέλα γύρω από ένα διαφορετικό τοπίο, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών, των κυβερνήσεων και των διαφόρων τύπων επενδυτικών κεφαλαίων.
Τόσο ο «σεισμός» που προκάλεσε η κατάρρευση της Silicon Valley Bank όσο και του φορολογικού νομοσχεδίου της Λιζ Τρας δείχνει ότι κάποιοι θεωρούσαν πως ο «λογαριασμός» της δεκαετίας του 2010 δεν θα ερχόταν ποτέ. Δηλαδή, τα επιτόκια θα παρέμεναν αιωνίως χαμηλά και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να απολαύσουν ένα «δωρεάν γεύμα» αντί να κάνουν συμβιβασμούς.
Το ερώτημα τώρα είναι, σύμφωνα με την AXIOS, «ποιοι είναι οι επόμενοι θύλακες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που θα βιώσουν μια παρόμοια κρίση, καθώς ο αντίκτυπος των υψηλών επιτοκίων θα επηρεάζει την οικονομία».
Τα προβλήματα που θα ανακύψουν
Είναι ευκολότερο να εντοπίσουμε τη συστημική «Αχίλλειο πτέρνα» από το να ταυτοποιήσουμε τα ακριβή προβλήματα που θα ανακύψουν. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες προφανείς πιθανότητες:
- Οι τράπεζες είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσουν μεγάλες απώλειες από δάνεια που αφορούν σε εμπορικά ακίνητα, ενώ αυξάνονται τα επιτόκια, αλλά και από χαμένα ενοίκια σε κτίρια γραφείων, λόγω της ανόδου της τηλεργασίας.
- Τα υψηλότερα επιτόκια και κατά συνέπεια η έκρηξη του δημοσίου χρέους θα μπορούσε να προκαλέσει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη μείωση του ελλείμματος. Κι αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια κρίση στην αγορά ομολόγων.
Οι διαφορές από το 2008
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι αναταράξεις από τα υψηλότερα επιτόκια δεν θα προκαλέσουν ανάλογη καταστροφή με αυτή που βιώσαμε το 2008. Οι αρνητικές συνέπειες, πρέπει να ειδωθούν μέσα από ένα πιο ευρύ πρίσμα, καταλήγει η AXIOS. Η αμερικανική οικονομία μπορεί να αποφύγει εντελώς την ύφεση, εκτιμά ο Neil Irwin στο άρθρο του, προσθέτοντας ωστόσο ότι ταυτόχρονα είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι είμαστε στο τέλος της αναταραχής που προκάλεσε μια τόσο δραματική αλλαγή στο κόστος χρήματος.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
