Οι ελληνικές αμυντικές επιχειρήσεις, αλλά και πολλοί πανεπιστημιακοί ερευνητικοί φορείς, απέδειξαν για ακόμα μία φορά ότι μπορούν να βγουν στο εξωτερικό και να συνεργαστούν με ευρωπαϊκούς κολοσσούς, συμμετέχοντας σε πολύ σημαντικά προγράμματα καινοτομίας και παραγωγής αμυντικών συστημάτων, όπως αυτά του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (EDF).
Σε μια περίοδο, μάλιστα, που, όπως αποδείχτηκε, ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τραβήξει σε διάρκεια, με αποτέλεσμα η ανάγκη των ευρωπαϊκών κρατών για αύξηση των αμυντικών εξοπλισμών να παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ.
Έτσι, και για το 2022 στα 41 προγράμματα του EDF ύψους 832 εκατ. 30 ελληνικές εταιρείες και φορείς κατάφεραν να πετύχουν συμμετοχή σε 21 προγράμματα, που θα πλησιάσουν σε ύψος χρηματοδότησης τα 500 εκατ. ευρώ, συνεχίζοντας τη μεγάλη προσπάθεια από το 2021 και βάζοντας τις βάσεις και για τα επόμενα του 2023.
Να σημειωθεί ότι στην πρώτη επιτυχημένη συμμετοχή στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας το 2021 η Ελλάδα πέτυχε την 5η θέση (έπειτα από Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία), με 75 συμμετοχές σε προτάσεις που επιλέχθηκαν προς χρηματοδότηση.
Συγκεκριμένα, 40 ελληνικές εταιρείες και φορείς κατάφεραν να ενταχθούν σε προγράμματα και συνέργειες άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ, δείχνοντας ότι όταν γίνεται συντονισμένη και οργανωμένη δουλειά, μπορεί να επιτύχει πολλά.
Χρηματοδότηση μέχρι το 2027
Η ΕΕ έχει αποφασίσει για την περίοδο 2021-2027 να χρηματοδοτήσει το EDF με το ποσό των 8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,7 δισ. ευρώ θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση συνεργατικών αμυντικών ερευνητικών προγραμμάτων, ενώ τα υπόλοιπα 5,3 δισ. ευρώ θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων ανάπτυξης συνεργατικών ικανοτήτων που συμπληρώνουν τις εθνικές συνεισφορές.
Μέχρι σήμερα η ΕΕ έχει αποδεσμεύσει το ποσό των 2,03 δισ. ευρώ στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων των ετών 2021 (EDF 2021, χρηματοδότηση με 1,2 δισ.) και 2022 (EDF 2022, χρηματοδότηση με 832 εκατ.), ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία για την επιλογή των ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων για το έτος 2023 (EDF 2023) συνολικού ύψους €1,2 δισ.
Τα προγράμματα του Ταμείου
Έτσι, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται τον Μάιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα ολόκληρο πρόγραμμα ερευνητικών αμυντικών έργων που θα χρηματοδοτήσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, άλλωστε, μετά και την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε διαπιστώσει τα μεγάλα επενδυτικά κενά στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη και αποφάσισε την ενίσχυση της βιομηχανίας και τεχνολογίας, με στόχο να δημιουργηθεί μια όσο γίνεται περισσότερο κοινή ευρωπαϊκή άμυνα. Το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Πρόγραμμα στον τομέα της Άμυνας EDIP, με στόχο να δοθεί ώθηση σε ευρωπαϊκές κοινοπραξίες αμυντικών δυνατοτήτων EDCC.
Τι είναι τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα;
Τα ευρωπαϊκά προγράμματα του EDF αποτελούν χρηματοδοτικά σχήματα που έχουν σκοπό την προώθηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ. Αυτό γίνεται με την οικονομική συμβολή της ΕΕ, η οποία συγχρηματοδοτεί πολλές εκατοντάδες έργα ανά την Ευρώπη σε διάφορους τομείς.
Η επιτυχία αυτού του δεύτερου έτους των προσκλήσεων του EDF, στα οποία η Ελλάδα συμμετέχει με αξιώσεις, έδειξε ότι το πρόγραμμα έχει πετύχει τον σκοπό του, καθώς:
- Είναι εξαιρετικά ελκυστικό πρόγραμμα, με έντονο ενδιαφέρον από τη βιομηχανία της ΕΕ: 134 προτάσεις που υποβλήθηκαν από διάφορες κοινοπραξίες, οι οποίες περιλαμβάνουν μεγάλες βιομηχανίες, ΜΜΕ, μεσαίες επιχειρήσεις και οργανισμούς έρευνας και τεχνολογίας και καλύπτουν όλες τις προσκλήσεις και τα θέματα που δημοσιεύθηκαν.
- Ευρεία γεωγραφική κάλυψη: 550 νομικές οντότητες από 26 κράτη-μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία συμμετέχουν στις επιλεγμένες προτάσεις
- Ευρεία συνεργασία στο πλαίσιο των έργων: κατά μέσο όρο, στις επιλεγμένες προτάσεις συμμετέχουν 22 οντότητες από 9 κράτη-μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία.
- Ισχυρή συμμετοχή Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ): Οι ΜμΕ αντιπροσωπεύουν πάνω από το 39% του συνόλου των οντοτήτων στις επιλεγμένες προτάσεις, που λαμβάνουν το 20% της συνολικής αιτούμενης χρηματοδότησης της ΕΕ.
- Ισορροπία μεταξύ δράσεων έρευνας και ανάπτυξης ικανοτήτων: 317 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 25 ερευνητικών έργων και 514 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 14 έργων ανάπτυξης ικανοτήτων.
- Στήριξη των καινοτόμων τεχνολογιών για την άμυνα: 4,5% του προϋπολογισμού αφιερωμένο στη χρηματοδότηση ιδεών που αλλάζουν τα δεδομένα και θα φέρουν καινοτομία, για να αλλάξουν ριζικά τις έννοιες και τη διεξαγωγή αμυντικών έργων.
- Ισορροπημένη στήριξη των στρατηγικών αμυντικών δυνατοτήτων και των νέων, πολλά υποσχόμενων τεχνολογικών λύσεων.
- Συνοχή με άλλες αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ: μέσω της Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ, των προτεραιοτήτων της ΕΕ για τις ικανότητες και της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO), με 11 από τις επιλεγμένες προτάσεις ανάπτυξης να συνδέονται με την PESCO.
H Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανία
Ο πόλεμος στην Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας έδειξε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει στρατηγικά προβλήματα στην αμυντική της βιομηχανία και γι’ αυτόν τον λόγο ήρθε το EDF, για να μπορέσει μέσω συνεργασιών και συνεργειών να αλλάξει την κατάσταση. Η εικόνα, άλλωστε, την οποία παρουσιάζει η ίδια η ΕΕ για την αμυντική βιομηχανία είναι χαρακτηριστική:
- Εκτεταμένος κατακερματισμός επιχειρήσεων (27 αγορές).
- Μεγάλος αριθμός κατασκευαστών ολοκληρωμένων συστημάτων (βασικές πλατφόρμες).
- Κύκλος Εργασιών 102 δισ. ευρώ (2015).
- 28 εταιρείες στις 100 μεγαλύτερες του κόσμου.
- 2000-2500 ΜμΕ με 11%-17% μερίδιο αγοράς (πωλήσεις).
- Παγιωμένες εθνοκεντρικές αλυσίδες εφοδιασμού.
- Έλλειμμα πρόσβασης και πληροφοριών για τις ΜμΕ (η ανταγωνιστικότητα είναι απαραίτητη, αλλά δεν αρκεί).
- Δυσκολία χρηματοδότησης για όλους.
- Περιορισμοί στη διασυνοριακή κινητικότητα & υψηλή φορολογία.
Οι ελληνικοί φορείς
Στην Ελλάδα τόσο ο ΣΕΚΠΥ, όσο και ο ΕΕΛΕΑΑ, που εκπροσωπούν τις ελληνικές αμυντικές επιχειρήσεις και όσες δραστηριοποιούνται γενικότερα στην αμυντική βιομηχανία, στήριξαν με κάθε τρόπο την προσπάθεια συμμετοχής του EDF. Με σταθερή ενημέρωση των εξελίξεων αλλά και διοργάνωση σχετικών ημερίδων, βοήθησαν τα μέλη τους να συμμετάσχουν με επιτυχία.
Με στόχο να περάσει η ελληνική αμυντική βιομηχανία πλέον σε φάση ανάπτυξης, διεκδικούν τη συμμετοχή των ελληνικών εταιρειών στα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας, αλλά πλέον με εξωστρεφή χαρακτήρα και στα ευρωπαϊκά. Την ίδια στιγμή, πλέον πολλά πανεπιστήμια δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον να συνεργαστούν με την αμυντική βιομηχανία και έχουν ξεκινήσει πολλές ταυτόχρονες δράσεις.
