Σε επίπεδα της τάξεως του 2,2% βλέπει τη μέση ανάπτυξη του εννεάμηνου για το τρέχον έτος, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank, Τάσος Αναστασάτος, που διαπιστώνει μια σειρά από στοιχεία επιβράδυνσης, απόρροια του υψηλού πληθωρισμού. Βέβαια, στην Ελλάδα, η τάση επιβράδυνσης είναι ορατή αλλά με υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από ότι στη ζώνη του ευρώ.
Με βάση τα διαθέσιμα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε πραγματικές τιμές, κατά το 3ο τρίμηνο του 2023 παρουσίασε αύξηση κατά 2,1% σε ετήσια βάση, ενώ έμεινε στάσιμο σε τριμηνιαία βάση (αύξηση 0,02%). Επιπλέον, αναθεωρήθηκαν ελαφρώς επί τα χείρω τα προηγούμενα 2 τρίμηνα (1,9% το πρώτο τρίμηνο και 2,6% το δεύτερο τρίμηνο, από 2,0% και 2,7% αντιστοίχως στην πρώτη μέτρηση) ως αποτέλεσμα και της αναθεώρησης της βάσης υπολογισμού από τον επανυπολογισμό της ανάπτυξης του 2022 στο 5,6%, από 5,9% στην πρώτη μέτρηση. Συνολικά, η μέση ανάπτυξη του εννεάμηνου 2023 διαμορφώνεται σε 2,2%.
Όσον αφορά τα στοιχεία του τρίτου τριμήνου, η ιδιωτική κατανάλωση επιβραδύνεται, καταδεικνύοντας τη μείωση της μεταπανδημικής ορμής για κατανάλωση αλλά και την επίδραση με χρονική υστέρηση των πληθωριστικών πιέσεων: μειώθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά -0,7%, αυξήθηκε ηπιότερα από το προηγούμενο τρίμηνο σε ετήσια βάση (0,9% έναντι 1,7% το δεύτερο τρίμηνο), με καύσιμο τη θετική ανάπτυξη των προηγούμενων τριμήνων, τη μείωση της ανεργίας, αλλά και την ανάλωση αποταμιεύσεων (το καθαρό ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών ήταν το 2022 στο -4% του διαθέσιμου εισοδήματος, το χαμηλότερο στην Ευρωζώνη, -1,4% το α’ τρίμηνο 2023 αλλά με μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία). Αυτή όμως η αρνητική αποταμίευση αποτελεί καθοδικό κίνδυνο για τα επόμενα τρίμηνα, ενώ ανοδικό κίνδυνο αποτελεί η πιθανή αύξηση των πραγματικών μισθών.
Οι επενδύσεις παγίων επίσης επιβραδύνονται (+4.9% σε ετήσια βάση, μείωση -1,8% σε τριμηνιαία). Η μέση ετήσια μεταβολή στο 9μηνο διαμορφώθηκε στο 7,4% (με επιβραδυνόμενο ρυθμό από τρίμηνο σε τρίμηνο), από 10,4% το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, ενώ σε τριμηνιαία βάση κινήθηκαν καθοδικά τα 3 πρώτα τρίμηνα του τρέχοντος έτους (-0,8% QoQ κατά μέσο όρο). Τα αποθέματα αυξήθηκαν το τρίτο τρίμηνο. Μεταξύ των συνιστωσών των επενδύσεων παγίων, ταχύτερη ανάπτυξη παρουσιάζουν οι κατοικίες (+28,2% σε ετήσια βάση) και ο μεταφορικός εξοπλισμός (+23,6%), ενώ οι μη οικιστικές υποδομές είναι στάσιμες (+0.6% ετησίως) και ο εξοπλισμός ΤΠΕ, ένα σημαντικό τμήμα των επενδύσεων, μειώνεται (-11,5% ετησίως).
Ο εξωτερικός τομέας έχει αρνητική συμβολή: οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών επιβραδύνουν (αύξηση 1% ετησίως, μείωση -0,7% τριμηνιαίως). Οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά μόλις 2,8% ετησίως παρότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, σε ονομαστικές τιμές οι εισπράξεις του τουρισμού αυξήθηκαν κατά 11,1% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο (15,2% την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023). Αυτό, σε συνδυασμό με τη μείωση των εισπράξεων από μεταφορές (ναυτιλία) κατά -8,9% ετησίως λόγω μείωσης των διεθνών ναύλων, εξυπονοεί υψηλό αποπληθωριστή των τουριστικών υπηρεσιών. Οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν (-1,1% ετησίως). Οι εισαγωγές, αντίθετα, συνεχίζουν να αυξάνονται (2,9% ετησίως, 2% σε τριμηνιαία βάση), αποκλειστικά λόγω των αγαθών ενώ οι εισαγωγές υπηρεσιών μειώνονται. Η τάση αυτή επιβεβαιώνει την σημαντική εξάρτηση παραγωγής και κατανάλωσης σε εισαγόμενες εισροές και αγαθά και αυξάνει τους κινδύνους για εμμονή του ελλείμματος του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών σε υψηλά επίπεδα (πιθανώς άνω του -7% του ΑΕΠ στο σύνολο του έτους).
Συνολικά, η οικονομία παρουσιάζει μία τάση επιβράδυνσης, όπως και η υπόλοιπη Ευρωζώνη, αν και με μια καθυστέρηση και σε υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης συγκριτικά με την ΕΖ. Δεδομένου ότι στο 4ο τρίμηνο αναμένεται να συνεχιστεί αυτή η επιβράδυνση λόγω της επίδρασης του πληθωρισμού στα διαθέσιμα εισοδήματα και της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης, τα μέχρι τώρα στοιχεία εξακολουθούν να είναι συμβατά με την εξ αρχής πρόβλεψή μας για ρυθμό μεγέθυνσης στο σύνολο του έτους στην περιοχή του 2%.
