THEPOWERGAME
Απώλεια ζωικού κεφαλαίου και γεωργικών προϊόντων λόγω κλιματικής κρίσης, αυξημένα κόστη και μη ρεαλιστική Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) οδηγούν τους Έλληνες αγρότες στα μπλόκα και κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις των συνδικάτων σε όλη την Ευρώπη, προμηνύοντας επανάσταση στον κλάδο της αγροδιατροφής, εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων και ακρίβειας στα τρόφιμα.
Κάποια προβλήματα είναι κοινά μεταξύ των αγροτών στις χώρες της ΕΕ, αλλά υπάρχουν διαφορές στα χαρακτηριστικά των αγορών και τα μεγέθη, από τον αριθμό των ενεργών αγροτών και τις εκμεταλλεύσεις μέχρι τα δημογραφικά στοιχεία, τη φορολογία και τον ανταγωνισμό. Ως αποτέλεσμα, οι αγρότες απαιτούν διαφοροποιημένες προσεγγίσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Η προσήλωση όμως της ΕΕ στην απαλλαγή από τον άνθρακα πλήττει δυσανάλογα τη γεωργία και την κτηνοτροφία, κλάδους που υστερούν στην «πράσινη» μετάβαση. Οι αυξημένοι φόροι στα καύσιμα που προωθούν ορισμένες κυβερνήσεις, όπως η Γαλλία, δεν αναγνωρίζονται από τους αγρότες ως κίνητρο για πιο φιλικά στο περιβάλλον τρακτέρ. Από την άλλη μεριά, οι στόχοι για μείωση των εκπομπών μεθανίου, για τις οποίες ευθύνεται η κτηνοτροφία, δεν ενθαρρύνει τόσο επενδύσεις στην κυκλική βιοοικονομία και στη στήριξη βιώσιμων πρακτικών στην παραγωγή κρέατος και γάλακτος, όσο επιχειρηματικές κινήσεις στην παραγωγή εναλλακτικών διατροφικών επιλογών, που έχουν θορυβήσει μεταξύ άλλων τους Γερμανούς κτηνοτρόφους. Επιπλέον, η αύξηση των εισαγωγών ουκρανικών προϊόντων μετά τον πόλεμο με τη Ρωσία πλήττει τον ανταγωνισμό εντός της ΕΕ, με τους Πολωνούς αγρότες να κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις τους, ζητώντας επιδοτήσεις και χαμηλότοκα δάνεια για να αντεπεξέλθουν στην πτώση των τιμών που υφίστανται από τις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών. Εξάλλου, το κόστος για καύσιμα, ενέργεια, λιπάσματα και ζωοτροφές έχει εκτοξευθεί μετά τον πόλεμο. Αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους που έχουν οδηγήσει τους αγρότες σε Γαλλία, Γερμανία, Ρουμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες στους δρόμους, δεδομένου ότι η νέα ΚΑΠ, αν και εισάγει κάποια κίνητρα, ταυτόχρονα περιπλέκει την προσπάθειά τους να βγουν από τις πρόσφατες κρίσεις.
Ειδικά στην Ελλάδα πυκνώνουν τα μπλόκα, από τη Θεσσαλία μέχρι τη Μακεδονία. Στη χώρα μας ο αγροτικός κόσμος διεκδικεί αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος από την παραγωγή που καταστράφηκε λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων και από ασθένειες σε φυτικό και ζωικό κεφάλαιο, ζητεί παρεμβάσεις στις τιμές καυσίμων, ενέργειας και αγροτικών εφοδίων, έργα υποδομής που θα θωρακίζουν την παραγωγή από καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής και θεσμικές αλλαγές στον ΕΛΓΑ, ώστε να ασφαλίζεται στο 100% η παραγωγή.
Σύμφωνα με επικαιροποιημένα στοιχεία, μόνο στη Θεσσαλία λόγω της πλημμύρας χάθηκαν 70.935 αιγοπρόβατα, 20.326 χοίροι, 6.136 βοοειδή και 131.795 πτηνά. Επιπλέον, οι απώλειες σε μελισσοσμήνη αγγίζουν ήδη τις 48.000, αναδεικνύοντας κίνδυνο για την ανάπτυξη νέων γεωργικών καλλιεργειών χωρίς επικονιαστές.
Μπορεί η Ελλάδα να μην κινδυνεύει σήμερα από ελλείψεις προϊόντων, γεωργικών ή κτηνοτροφικών, η παραγωγή ωστόσο μειώνεται σταθερά, όπως και τα έσοδα για τους παραγωγούς, που εξαντλούν τις αντοχές τους εμπρός στα αυξημένα κόστη. Ειδικά, σε συνέχεια των ζημιών που υπέστησαν από τις φυσικές καταστροφές, οι χαμηλές τιμές παραγωγού γίνονται η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι», όπως λένε. Στο γάλα η πτώση είναι ακόμη πιο έντονη με το νέο έτος, φθάνοντας το 1,40-1,50 ευρώ το κιλό, σύμφωνα με παραγωγούς, από 1,51-1,57 ευρώ το κιλό, που ήταν η μέση τιμή στο 11μηνο του 2023. Σημειώνεται ότι λίγα λεπτά διαφορά στην τιμή ανά κιλό έχουν σημαντική επίπτωση στα έσοδα του παραγωγού, που διαθέτει το προϊόν του σε ποσότητες μερικών εκατοντάδων τόνων ανά σεζόν.
Η εικόνα από τα στοιχεία του 2023 (ΕΛΓΟ – Δήμητρα) δείχνουν διαφορές από τη μία περιφέρεια της Ελλάδας στην άλλη. Για παράδειγμα, στο πρόβειο γάλα, συγκρίνοντας τα δεδομένα 2022 και 2023 μέχρι και τον Νοέμβριο, προκύπτει ότι η μέση τιμή ανά περιφέρεια κυμαίνεται από 1,24 έως 1,64 ευρώ το κιλό, με τη Θεσσαλία, που παράγει το 22,3% των συνολικών ποσοτήτων, να κινείται στο 1,64 ευρώ/κιλό και τη Δυτική Ελλάδα, με μερίδιο 19,2% στην παραγωγή, στο 1,56 ευρώ/κιλό, ήτοι 10,4 εκατ. ευρώ λιγότερα έσοδα για τους παραγωγούς.
Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με τους παραγωγούς αγελαδινού γάλακτος, στο πρόβειο γάλα το μεγαλύτερο μερίδιο στις παραδόσεις έρχεται από μικρούς παραγωγούς με δυναμικότητα μέχρι 100 τόνους. Συνολικά αθροίζουν μερίδιο σχεδόν 90% στην επικράτεια. Επιπλέον, ενώ στο αγελαδινό γάλα η Μακεδονία παράγει πάνω από 75%, στο πρόβειο έχει μερίδιο κάτω από 25%, με τη Θεσσαλία και τη Δυτική Ελλάδα να παράγουν πάνω από το 40% στο σύνολο της επικράτειας.
Στο γίδινο γάλα παρατηρείται μείωση της συνολικής παραγόμενης ποσότητας κατά 781 τόνους ή κατά -0,5% και η μέση τιμή από 0,74-0,97 ευρώ ανά κιλό γάλακτος το 2022 έφτασε τα 0,96-0,98 ευρώ το 2023. Οι παραγωγοί επίσης έχουν μειωθεί στους 12.861 τον 2023 από 14.307 που ήταν πριν από δέκα χρόνια. Στο αγελαδινό γάλα μέχρι τον Νοέμβριο του 2023 καταγράφεται μείωση της συνολικής παραγόμενης ποσότητας αγελαδινού γάλακτος κατά 7.869 τόνους ή κατά -1,33%, με τη μέση μηνιαία τιμή, από 0,44-0,59 ευρώ ανά κιλό γάλακτος το 2022, να διαμορφώνεται σε 0,50-0,57 ευρώ το 2023.
Οι κινητοποιήσεις και οι ανησυχίες για νέο κύμα ανατιμήσεων
Οι Έλληνες αγρότες ζητούν αλλαγές στη νέα ΚΑΠ και στις διεκδικήσεις τους προτεραιοποιούν μέτρα για τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και τα αυξημένα κόστη. Ζητούν παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του υψηλού κόστους του αγροτικού πετρελαίου, που έχει φτάσει σε απαγορευτικά επίπεδα αν υπολογίσει κανείς ότι αγροτικά μηχανήματα γεμίζουν ρεζερβουάρ με 400 ευρώ για εργασία μιας ημέρας στο χωράφι. Επιπλέον κόστη αθροίζουν λιπάσματα και φυτοφάρμακα, που επίσης έχουν υποστεί υπερβολικές ανατιμήσεις. Διεκδικούν δίκαιες αποζημιώσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, καταγγέλλοντας χαμηλότερες επιδοτήσεις από πέρυσι, χωρίς επαρκείς εξηγήσεις και αποκατάσταση περίπου 4.500 αγροτών της Θεσσαλίας, οι οποίοι μετά τις ζημιές της κακοκαιρίας Daniel βρίσκονται σε αδιέξοδο, αφού 200.000 στρέμματα παραμένουν καλυμμένα από νερό και δεν προβλέπεται να καλλιεργηθούν για τα επόμενα δύο χρόνια. Όπως αναφέρουν εκπρόσωποι αγροτών, μετά τη δήλωση ζημιάς και τις υποσχέσεις για αποζημιώσεις 100.000 ευρώ ανά αγρότη για αποκατάσταση μηχανημάτων και εγκαταστάσεων, οι ενισχύσεις στους λογαριασμούς τους φτάνουν μόλις στο 10% της ζημιάς, γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις από τους αγρότες που υπέστησαν μεγάλες ζημιές σε Λάρισα και Καρδίτσα.
Σημειώνεται ότι εκτός από τα μπλόκα, όπως στον Αλμυρό και στον Ριζόμυλο Μαγνησίας, στον Πλατύκαμπο και στην Καρδίτσα, όπου έχουν συγκεντρωθεί 600 τρακτέρ στην εθνική οδό (χωρίς πρόθεση πάντως να την κλείσουν), χθες πλήθος αγροτών με τρακτέρ και άλλα αγροτικά μηχανήματα συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία της Λάρισας. Επίσης, σήμερα, Δευτέρα, έχει προγραμματιστεί συλλαλητήριο, όπου θα ανακοινωθούν τα αιτήματα και τα πάγια προβλήματα των αγροτών.
Οι κινητοποιήσεις, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αναδεικνύουν και κινδύνους στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων και στις τιμές. Οι ανησυχίες, όμως, σύμφωνα με τους παραγωγούς, δεν εντάσσονται τόσο στις διακοπές που προοιωνίζονται οι κινητοποιήσεις τους για τις μεταφορές αγροτικών προϊόντων, όσο στο πλαίσιο κακών πρακτικών της αγοράς, όπου οι τιμές πολλαπλασιάζονται από το χωράφι στο ράφι, με τα τιμολόγια να αλλάζουν δύο και τρεις φορές κατά τη μεταφορά των προϊόντων από τον παραγωγό μέχρι τον λιανέμπορο, πρόβλημα που δυνητικά θα μπορούσε να επιλύσει η υιοθέτηση ηλεκτρονικού τιμολογίου.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
